Ka Loea Kalaiaina, Volume II, Number 51, 31 December 1898 — KA OHUMU MALU A KIVINI, J. A. KAHOONEI KE KIU I LOAA AI NA MEA HUNA. [ARTICLE]

KA OHUMU MALU A KIVINI, J. A. KAHOONEI KE KIU I LOAA AI NA MEA HUNA.

i KE WELIWKLI, (i | K A POINO O HAWAII NKIAM KAI^OAOK^ I »OK KOKUA OHUMU. * ] i -— i KA E. MAKAFOI£NA - OLELO ; WIWO OLE. i * •-

i • 5 \IC IiiHHf9»tHf*f.' % I | l T a mnikai kfin pauo n I | Makalo in Kahoonoi. I ko ] iKalioonoi luili lioi noa mai 1 i mai koona oihnna.jnai •» Aln- i i kato, nn liuli kokoia mni !a 1 ' ko kino « Kaiionnoi <* nn koa f |kiai o ka ImU* nnpuiii, a i kn \ luole nnn, ua huli hoi mni In 1 ,lo Kahoonoi n hiki i kn halo i | .iknuohaia iaia. a kaknli iho j ,|la. A ika hiki pono ana ne f ; i ka inannwa i ololoin, un. hoi j I mai la o Maknie me kekahi ( :hnpao na pnlapahi hoopna \ ;kn laluii, n ua haawlin mai la j ;ia Kahoonoi: mo ka hoiko r jpu mai o Mnknto, a-ahiahi i ikii hou akn. Tn hol m»i la o 1 * 9 |Knhoonei. |j 1 l ko KaUoouei hiki anajl hnaii ke koona halawai, eI * i kali ana noka Papa Hooko|I ■le like me kami i kauoha al. 1 i i :la wa ua hoike nku In oia iif • ( {na palapala i kakauinoaia ni I i je ka lahui, ua j.«ihu hauoli ac t j * i|la na hoa oka Papu Hooko, ;1 ■!«a haawi akn la lakou i ka i ] i linoa hoohanohano, ke “Koa-o- f •jka-Wi\vo-oI« s ' malnna o koi kjlakou Poresnlona. L'a waiho r ;'ia na palapa a pau ma ka li- 1 ilma o keknhi Komile Wae na j ;lakon o wae pono, me ka ho-i i b * |okanwnle ana i na pnlapnla oii , kela npmm keia npanu amell na Lunamnkaainann ame na a i’Lii oka Ahaololo. Kkohi la i |mahcpe iho pau ka hana a | iko Komile. ; ■ Eia iho na inoa oko Komi- - Jte. .1. Alapai, F. S. Koiki, .1. € , Keau, T. V. PoHkapa, .I.Ka- I , mii, .1. P. Knolia, S. Kaleio- 2 - 1>u *. f ! Ua kaheaia na lala o ka e • i jPapahooko. Ka hoiko a ke l |Komitc no ka moknpuni o I ■Hawaii he 46 ka mii o na palapnln hoepii i ka Ahaole- 1 'ilo, me iLOOU inoa. Xo kn apn- - naoHiloka hapa nni o naj [ • j hnon. I l { No ka mokupuni o H;iwaii,j* he 2£ kn mil o nn palnpnla| J hoopii, mo 2.000 iiueu o ka> -.. . i r apana nui o na inoa. oia noo liaina ame Wailnku. !* I j No ka moknpnni o Moloikai, ho 11 p.ilnpn!.. Imopii mej® l-iOOinon. ' I , , ! , No ka moknpimi o Oahu, 1 Ihe r»6 pnlnpaia Iioopii. nie • r j 4,1.70 inoa; no kn apnna o 1 |llonoluin kn uui «nn Inon. j r ; No ka niokiipuiii. o Kaunii 'iinio Niihau. he 17 palapalal 1 h<**»i.ii. rae 16-V» inon; no ka 1 hipaim ■* H’aimen kn h;]pa nui I jo na iima. J j No ka mokiipuni o Lanai, 1 4 palnpala hooph: nio H l na c īnoa. i hka huina o na palapala 1 heopii a ku lahui e nonoi nna i ‘ika Ahaolelo e nonoi aua i ► Kumnkanawai hnu, ho 202; i J jiue na 5non £1,336, oia ka poo i i kii}iono i ke koln> iniloin.

• • ■ i • • : Ua apono ia keia hoike a j ke Komile Wae e ka Papa ] Hooko. Ua lilo ka noonoo o ] ka Papa Hooko no ka liooili i ana i keia mau palapala ia 1 Panlo Numana i Ameiika, 1 oiai, e kakaii mal ana oia o ’ kn hoea akn o keia man pa- t hipnln. O keia ka haea nui a na i 0 Papa Hooko o ko ’ Kalaiaina J ame ka Hui Mekanika, no ka 1 noonoo ana i ka mea pono e 1 e hoouna aī, oiai, aole e hiki < ke hoounaia ma ka leta, e > kihehi ia auanei e koonei poe 1 moa hoomoe hua kaka, a no- 1 laila, ua hooholo ia iho la, ojj kekahi no o na lala o ka Hni|l Mekanika. Ua kohoia iho lao r Liona Ulaula (Tora. Luka.) ( A nana i lawe, malalo o ke , kauoha a na ahahui olua. - n bq ano wikiwiki keia helell ana me ka pupuahula a hiki ( i Wakinekona, a he ekolu i aku no la i Wakinekona aii liuli hoi naai la no a hiki i i Honoluln nei iloko o nn pnle 1 eha. i ( 0 ka ninau nui a na maka-|l niaka e ninau ihoai, Heahaii ka wniwai o keia mnn pala-|i pala? |l Kia kona waiwai: Nakeia|i mau palapala i hoopuhiliaku!) ke kumu hoopli a na Elelc|l aihue aina i ka Mohvahine.ii ra oleloia ina ua kumu hoo- j pii Ja [>enei: S r Ua oi loa ka hewa o kah Moiwahine na kona iioao ana|j e lawe i na pono o na kana-1 ( ka Ameriko. ma k» kukulu ( ana i kanawai hou, me ka j mukemake o kona lahni; } oia ke kumn i hookahuliia ai ke aupuni o ka Moiwahine e kona lahul ponoi no. 0 keia na olelo ahiahi a na : Elele aihue aina i ke Kuhina 1 N'ni. | ! Ma keia ni’ani’a Klele i ke Kuhina Nui, UaL ninau mai la ke Knhina nnij] Auhea kela Kumukanawai? -• • • Ma keia ninau a ke Kuhi- \ na, ua hoka koke iho la ua j poe Elele nei, aohe wahi a I ] lakou e lalan ae ai a hoike , • I aku; a Ina no he kumukaua- j wai ka i a lakou ia wa. aole i no e loaa ana iloko o ua ku-| mukawai la. na olelo “e lawel i na pono o na kanaka Ame-i rika. Ua holo pupule wale aku , no ua poe Elele la me ka £ loaa ole o ke kumnkanawai a |« ka lahui ia lakoo. Oia ka-3 Hataw’ela i olelo nkn ai i uajl > poe Elele a-5 nene oolea la,M alia e holo, aia a loaa ke ku-} 1 mukanawai. He mea olo ihop la nae ia ika naua ona a-i o j j ua poe nei. 1 ka waihoia ana’kn o keia j mau paiapala a Liona Ulauia , i lawe ai imua o ke Kehina I Nai ame ka PeresMena. oia j

Ike kumu i naulo ai o k«la! hoopii a ua |K)e noi i kn Moi- f wahine, a “ahu ni ka hoka ij kapaakni," a pela no mi hoo- j pii e ae. Uiai «a kukuluia kei kahua o ko lnkou aupuni maluna o ka powa amo kal aihuo, a 5 kakooia o na lima j huhihulu o ka hoopunipuni a| mo ka epa. I Ua noie loa nu kuimi i»oo-i ' pil imihala no kn Moiwnhino ma na an ( "> a pa«. Nolaila, ua hoouna mai la ka Pcresklcna ¥ 1 kokahi kanaka kuokoa a Ihoopono oia o Komisina J. H [ BIount. j Ua minamina loa ia makoh ma na ano a pau no na hana kipl a keia poe Mikanolo aihue aina i hana ai; ao!o oio wale, ona hana 'hewa no a | pau a lakou i hana ai, O makou no ko-inhl Illi i na hana howa, iua makon o ike aku ana e liana mai ana ka Moiwahino i kahi inoa pono ole; akn, aolo makou i ike iki iaia 3 hana ana ina i howa, e like me ka ike o kn | lalmi i na mikanoio o keiaj wa, e liann ana i ka howa a | oi aku inamiia o ka mea pono. TJa lawa ae la ka makou mau lioakaka ana no kela mau iHiiapala hoopii a ka lahoi. A e kamailio ana makou no ka poe i koi mai ia makou j o hoike aku makeu i ke ku-i mukanawai; oiai he lela ka i: hoouna ia mai o Kakehi ma i j hope noi, e hooikaika ko ho- ! ipe nei jx>e e loaa ke kumu-| Ikanawai a ka Moiwahine il Imanaoai e kukala, ho poe| okoa e ue kekahi i hoounaia : jmai e huli i ke kumukana-! | wai, oiai, aia no keln kumu-! ■ j i kanawai ma ka hma o Kaho-i onei. la wa, ua halawai ka| mea e kakau nei me k3 ka-l I naka pi gi oia o Kawainui aj n»«na i haawl mai $500 no ka: loaa aku o ke kumukanawai. j |ua hoole ia aku. ra haawi ihouiu i §1,000, ua hoole hou iia aku no: haawi hou ia nmii !i $2,000, hooleia aku no. o! Ikeia na hana a Kawaimii, i ’ imalalo o kona hookauwaia e |kona mau haku, e like uiol l |ka leta a kakou i ike mua ae [nei. 1 i Iloko o keia mau la. he nui i 1 * l na haole o kakou nei i maka- i 0 ihehi e loaa'ke kumukanawai |i akenui maoli e ike pono; [eia nae, ua aelo ko lakou ikeS. | ana; a mai Ainerika mai ke- j kahi poe me na puu dala nui! no ke kuai mai i ke kuimika-| nawai. ! « • Aolo i haupii -nma ia, ua; loaa mai la he kauoha ia Ka- j hoonei mai a Kale Kulika, e> •kauoha mai ana e hele aku,; iaua hele aku o Kahoonei,j ;J. Kanui a me F. S. Keiki ij : |ka hale o Kale Kulika. j i- Ih makon i hiki aku ni, uaj hookipaia aku la makou, a! ike aku la makou ekolu poe ; Keonimana ano malihini o noho ana, aa ninau ia aku o: r Kulika. He poo malihini auoij koia? i j Ua ae mai la o Kulikn. 1