| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | |
| | | Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII | | |
| | | Hoopukaia i na Kakahiaka
Poaha Apau | | |
| | | Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, AUGATE 13, 1925. NA HELU APAU, 6373 | |
| | | |
| | | | | |
| | | Ili ke Koikoi o ka Hewa i ke Kiakaa Kinaiahi Ahewa ke Kiure Koronelo i Kela Kiakaa no
Kona Akahele Ole Pela i Make ai ka Makai Boyd ma ka Ulia Poino | | |
| | | Halawai ka Makai Boyd me
ka Make ma ka Ulia Kaa Hooku'i ke Kaa Makai me ka Kaa o ka Oihana Kinaiahi Oiai e Holo ana me ka Puahia ma na Alanui Moi me Nuuanu | | Liuliu Koonei
Poe e Hookipa
i na Mokulele Ma ka Ia 28 o Keia Mahina Haalele ai na Mokulele ia Kapalakiko MA KEKAHI LA AE NO
E HOEA MAI AI IANEI Malalo o Puuloa e Hookuu Iho ai Kela Mau Mokulele ke Hoea Mai No ka hookipa ana mai i na mokulele mai Kapalakiko mai, i hoolala ae ai iko ke kulanakauhale nei poe, ame ka ahahui o na kanaka lele-moku, e hoolilo i ka manawa e hoea mai ai na mokulele no Honolulu nei, i wa no ka lehulehu e huli amahi ai, no ka makaikai ana i kela mau mokulele ame na pailaka; a e haawiia hoi na hookipa ohaoha ia Iakou, ka mea i ike mua ole ia ma Hawaii nei, aka i kela manawa wale no, I kulike ai me na hoike o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale ma ka Poaono aku la i hala, e haalele aku ana na mokulele pilikua i ke kulanakauhale o Kapalakiko, ma ka hora elua o ka Poalima, Augate 28, a ma ka hora ekolu o ka auwina la o ka Poaono ae, ka la 29 o Augate e kapalulu mai ai no Hawaii nei. I kulike ai me na hoolala ana no ka holopono, o ka lele ana mai o kela mau mokulele no Hawaii nei, mai Kapalakiko mai, e hoonohoia ana he mau mokukaua ma ka moana, no ka haawi ana i na kokua, i ka manawa e halawai ai kokahi o kela mau mokulele me na ulia poino. O kahi e hookuu iho ai kela mau mokulele iloko o ke kai, malalo ae nei no ia o Puuloa, ma ke Kahua hoolulu o na mokulele maanei nei, no ka mea malaila i hanaia ai kekahi mau wahi, no ka waiho ana i na mokulele. Ma ka aoao hoi o Kiaaina, Farrington amo ke Kakauolelo R. C. Brown o ke teritore, ke hoolala mai nei laua, e haawi i. kekahi aha ike no na pailaka o na mokulele, mahope koke iho o ka hoea ana mai o na mokulele ianei, pela pu hoi ka haawi ana i kekahi paiua no ka hanohano o kela poe kanaka; a ma ia mau anaina, e loaa ai he manawa no na makaainana o Hawaii nei, e halawai pu ai me keia poe i mauna mai i ko lakou mau ola, a lululima me ka haawi ana i ka lakou mau hoomaikai. Oiai o keia ka manawa mua loa, a na mokulele i lele mai ai mai Kapalakiko mai no Hawaii nei, e lilo ana ka manawa e hoea mai ai kela mau mokulele, i manawa ano nui loa ma ka moolelo o keia kulanakauhale, a e huliamahi i'o aku ana na kanaka o keia kulanakauhale, me na manao hialaai, no ka makaikai ana i kela mau mokulele, ame ko lakou mau pailaka; aka no ka poe i makemake maoli e ike i ka hookuu ana iho o ua mau mokulele nei iluna o ke kai ma Puuloa, e konoia mai ana lakou, e hoea aku no Puuloa, iloko o ka manawa kupono loa, e ike ai i na mea apau. WAIHO I KE KULANA LUNA-
HOOMALU NO KE KOMITE Ma ka halawai a ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei o ka noho ana ae ma ka Poalua aku la i hala, i waiho aku ai ka Lunakiai Hollinger, i kona kulana he lunahoomalu no ke komite waiwai o ka papa, me ke aponoia ana o kela waiho oihana, e ka hapanui o na hoa o ka papa. E ukali aku ana nae i kela noi a ka Lunakiai Hollinger, e kaawale mai oia mai ka noho ana he lunahoomalu no ke komite waiwai, i waiho pu oku ai oia, i kana bila haawina, no na hoolilo o ke aupuni kulanakauhale, mai ka mahina aku o Sepatemaba ahiki i ka Ia hope o ka mahina o Dekemaba ae nei; maloko o kela bila haawina e hoakaka ana o Hollinger, no ke kahua ole o ka hoopii hou ia ana ae o ke ana auhau wai, ame ka hoopauia ana o na limahana ma kahi o hookahi haneri ka nui. Hookahi nae kumu nui o ka waiho ana o Hollinger, i ka noho lunahoomalu ana no kela komite, mamuli no ia o kona ku-e i ke kohoia ana o A. F. Clark i lunakiai, oiai o Clark, kekahi lala o ke komoite waiwai. Ma kela halawai a ka papa, i hoa- kaka ae ai na Lunakiai Hollinger, Cunha ame Ahia, no ko lakou ku-e, i na hana apau i lawelaweia e ka papa, i hapaiia mai e Clark. | | |
| | | E Kipakuia aku ana na Kanaka o Kaakaukukui Lawe ke Aupuni i na Keehina Wikani ma ke Kauoha ana Aku i Kela Poe e Huli i Wahi Hou no Lakou e Noho Aku ai | | |
| | | Nui na Kokua i
Haawiia ae Mai
na Hoaloha Mai Kukuluia he Waihona Kokua no ka Wahine a ka Makai Boyd i Make ma ka Ulia | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | . MQ H. Boyd, he makai, ka
-.•? ^---a, no Manuel Flazer, ke
• . o ke kaa makai, he kulana
: f.'ie, aia oia mawaena o ke
••? xa make e hakoko mai nei
o ka halema'i Moiwahine, a
Pilipino paahao elua e kau
i ::. aiana o ke kaa makai, he
U kukonukonu loa ko laua e
•..-,i Ia maloko o ka halema'i
, r. e la ka poino ulia i ikeia
n.anawa o ka hookui ant o
.•:k:ni kinaiahi Helu 1 o ka
^abi Kikowaena me ke kaa
o ke kulanakauhale ame ke
a mahope koke iki iho o ka
ra 8 p. m. o ka po Poakolu o ka
aku la i hala.
Maloko o ke kai lawe ma'i o ka
halema'i o na poino ulia oiai oia e
laweia aku ana no ka Halema'i
Moiwahine i lele ae ai ke aho hope
loa o Boyd, oia no kona hopena
maopopo loa i manaoia no ka mea,
ujAt kona iwipoo, a no ke kala-
t, Flazer hoi ua koikoi no ka eha
i loaa iaia maluna o kona kino, he
manaolana no nae ko na kauka no
kona lanakila ae.
No Nicholas Perrez, kekahi o na
Pilipili paahao e kau pu ana ma-
luna o ke kaa makai ma ka manawa
oolu, ai, ua haki kona iwi poo-
hiwi, me ka mokumoku pu mawaho
e kona kino ame ka eha maloko o
kona kino.
No Domingo Tabe, ka lua o na
Pilipino paahao e kau pa ana, ua
haki kekahi o kona mau wawae me
kekahi mau eha e ae ma kona kino,
a aia pu oia maloko o ka halema'i
Moiwahine e noho mai la.
He wahi pauahi ma kekahi hale
ke kiai o na alanui Moi ame
Muliwai ma kela ahiahi Poakolu,
^fc^Miwai H Mu 1 o k kiko-
iiJiSSJI*'»^^* ••'"* ' !1 * Tt:i ?» r
7mt\\- alanui .Moi. :i i 1; : J)i!>i
-r 1 * ': j.<. alanui Moi ame
-.-•u he kaa uwila o ke alanui
VP "-ra ena e hoolele a e hooee
: kekahi mau ohua, me elua
kaa otomobile e ukali mai ana
; : e o ke kaa uwila, a e ka
• ka holo o ke kaa uwila
..a holo mai ia mau kaa no ka
i o ka aoao makai o ke kaa uwi:
kekahi mau kaa otomobile e ku
i mahai o ke alanui. Oiai ka
kini kinaiahi e holo mai ana a
i ka ike ana mai i ka paa o ka
aoao makai o ke kaa uwila i na
kaa otomobile, ua hoohuli ae la ke
kalaiwa ma ka aoao mauka o ke
kaa uwila. Ia manawa like e holo
niki aku ana ke kaa makai e
kalaiwaia ana e Flazer me Boyd
e kau pu ana me ia ma ka noho
mamua, no kahi o ka pauahi a i ka
hoohuli ana ae i ke kaa makai no
a na ka aoao mauka o ke kaa
uwila, o ka hookui ae Ia no ia o ia
i me ka enekinifkinaiahi o ke
Kikowaena, o keia ae la ka hopena
keia.
Ua kiolaia aku o Boyd imua ma-
loko aku o ke aniani pale makani
ua o ke kaa makai a hookui kona
poo me ka enekini a naha ke poo.
Aole i make loa oia ia manawa,
make loa aku oia iluna o ka kaa
\ ka manawa e laweia ana no
ka halema'i Moiwahine. Hookahi
'* ^o kumu o ko ke kalaiwa
-•-r pakele ana mamuli o kona
i : ka huila e kia i ke kaa, ua
a pu ia aku no nae oia imua
kui me ia pale makani omua
Ke kaa. No na Pilipino elua e
- 5 .-.na ma ka noho mahope o ke
-, makai, mamuli o ka ikaika o
r. -ckui ana o na kaa na kiolaia
:-. maa a hookui me mua o ke
kaa pela laua i eha ai.
Ma kela manawa o ka hookui ana
poe kekahi e hele ae ana mahai
-«• alanui i ike pono mai a no ko
-. '-u piha manaonao loa no ka hiki-
wawae loa o kela ulia poino ua hiki
• -.a lakou ke kii mai a hookaa-
wale aku i na kino o ka poe i
eha. He elua mau luina ma kahi
kekoke malaila ia manawa, o laua
kanaka mua loa i hele mai a
' o ke kaa makai, a na laua i
*•" aku ia Boyd ahiki i ka Hale-
ma'i o na poino ulia, a na kekahi
makai ame kekahi mau makaainana
e ae i lawe mai ia Flazer i ka hale-
ma'i.
Ma ka manawa a ke kaa makai e
holo paukiki aku ana, elike me ke
ano mau o kana holo ana i kamaai-
naia. me ke kani mau o ka oeoe, ua
kau mua ka lia i ka poe e kuku ana
mahai o ke alanui Moi ame Nuuanu
ko lakou manawa i ike mai ai i ka
••Vjliia ana ae o ke kaa makai i
i ma ke kihi oiai ka enekini o
ke Kaawai kinaiahi e holo mai ana.
No ka paa omua i ke kaa uwila ua | hiki ole i ke kalaiwa o ke kaa ma-
kai ke ike aku i ka^§Ul e holo
ae ana mauka. _fl^^BHh|
Ua poi« 0 like^P^MI ma
kela hookui ana, 0 ' ke^K makai
nae ka oi aku o ka poino_ A nina-
ninauia na kumu o kela »o|ui ana
e ka oihana makai ame tea oihana
kinaiahi, a ma ka oleloia ua kana-
lua ia ke kau ana aku i Ahewa
maluna o na kalaiwa a^BytM, oiai puni kuIanakauttilt^^^^^^^K^ alanui i na kaaf o ^^I^^^^Kai ame ko^k a oihiia k iliH^ljh i ka. wa -pilikia vjui elike iffb^Ke ' ko keiij| a o^keia pilikia i. loaa iho 1 la he mia no la i hiki ole ke alo ae. 'J No Boyd i make aku la ame Flazer ke kalaiwa o ke kaa makai, aole i oi aku mamua o na mahina eono ko laua komo ana ae i ka oihana makai. He hoahana o Edwin Boyd i make no James Boyd oloko no o ka oihana makai, a iaia i make aku la ua haalele iho oia mahope nei he wahine o Mrs. Daisy Sheldon Boyd me ekolu mau keiki. Aia o Mrs. Boyd i Kauai, he kumukula oia ma Honolulu nei mamua o kona mare ana. He kanaka opio o Boyd i makemake nui ia e kona mau haku no ka eleu ame ka makaala i ka hana, a ua hooluuluuia hoi na naau o kona ohana ma ka manawa i lohe aku i i keia make hikiwawe loa ana na, a pela kona mau hoaloha he ui . Ua hoihoiia ae kona kino iloko o ka hale waiho kino make ma Kapuaiwa no ka nana ana a na kauka ma ke kakahiaka Poaha mai. No Flazer, he Pukiki, ua kamaainaia oia e ko ke kulanakauhale poe. Oia kekahi o na lala o ka hui V«iii*.po Pukiki kahiko P. A. C. a mahope iho i hui ae ai me ka kinipopo Braves. O Mrs. Flazer kana wahine; ma ka manai loaa ai keia poino ia Flazer ua hoikeia ae ka lohe i kana wahine. Oia mau no kona hoomaopopo me ka maikai o kona noonoo naa kona manawa i laweia ae ai i ka halema'i o na poino ulia, aka i ka manawa i hoihoiia aku ai i ka halema'i Moiwahine oia kona manawa i maule ai. Ka Hoike A Ka Makai Kashiwa-bara Ma ka hoike a ka Makai Kepani Hans Kashiwabara o ka hoihoi ana ae i ka halewai, e holo mai ana ke kaa enekini o ka oihana kinaiahi ma ke alanui Moi a e kalaiwaia ana e Frost, no ke alanui Nuuanu, i ka hookokoke ana mai i ke kihi o na alanui Moi ame Nuuanu, i ka loaa ana o ke alanui nona e holo mai ai ua hoohuli ae la oia i kona kaa kalaka i ka hema. Aole oia i hookani i ka bele o kona kaa, wahi o ka hoakaka ma ka hoike. E holo aku ana ke kaa makai ma ke alanui Nuuanu mai ka halewai aku me ka paukiki a i ka hiki ana ma ke kihi o ke alanui Moi ame Nuuanu ua hoohuli ae la ke kalaiwa Flazer i ka hema. He kalaiwa akamai o Flazer i ke kalaiwa ana, aka nae, aohe mea hiki ke hana e hookui ole ai kona kaa me ka enekini. No Frost hoi, ke kalaiwa o ka enekini, aohe ho he mea hiki iaia ke iana e hookui ole ai me ke kaa makai, no ka mea ua hikiwawe loa ka huli ana aku o ka makai, wahi o ka hoike a ka makai. POLOLEI NA DALA A KE AU-
PUNI KULANAKAUHALE Mahope o ka hookaulikeia ana o
na palapala hoopau hope a ke au-
puni kulanakauhale ame kalana i
hoahuia aku ai me ka Hawaiian
Trust Co. a pela hoi me ka Bishop
Trust Co. maloko o na pahuhao paa
oa a ia mau hui, no ka nele i kahi
kupono ole maloko o ke keena o ka
puuku e maluhia ai ia mau pala-
pala, me na buke a ka puuku, a i
pau hoi ia hana ma ka Poalima aku
nei o ka pule i hala, ua ikeia ka
pololei o na buke mamuli o ko ku-
ike ana me na palapala i hoahuia,
elike me ka Daniel M. Woodward
ka hope puuku, o ka hoike ana ne.
He hookaulike ana keia a ikeia ka
pololei e maopopo aa aohe wahi pili
ki o ka hewa i ka puuku Conk-
ling.
O ka poe i hana pu me Wood-
ward, oia ka lunahooia Bicknell, ka
hope lunahooia no ka manawa J. H.
Fiddes, ka hope loio kulanakauhale
John C. Kelly ame ka puuku D. L.
Conkling o ke kulauakauhale ame
ke kalana. | | | | | | | | | |
| | | |
| | | | | | | | | | Mahope iho o ke kukakuka ana o ke Komisina Aina Aupuni Bailey, nie ka Loio Kuhina Lymer, ma ka Poakahi iho nei, i hooholo ai kela mau luna oihana o ke aupuni, e hookomo ae i ka hoopii kipaku, i ka poe apau e noho uei ma Kaakaukukui, no ko lakou ku a hele mailuna aku o na aina o ke aupuni, iloko o na la he kanaono mai keia manawa aku. Malalo o kela kauoha mai ke au-puni aku, e ku a hele mailuna aku o ko lakou mau wahi e noho nei i keia manawa, aia ma kahi o ka ehiku a i ole eono haneri poe, e ku ana a hele mai Kaakaukukui aku, mai ka poe oo a ka poe opiopio, a huli aku i mau wahi hou no lakou e noho ai. Me kela kauoha nae mai ke aupuni aku, ua haawiia aku i manawa no ka poe e noho nei ma kela wahi, e wawahi ai i ko lakou mau hale, ame na mea e ae apau a lakou i kukulu ai, alaila lawe aku no kekahi mau wahi okoa aku, a i ole kuai aku paha i ka poe e makemake mai ana. He manawa pokole ae nei i hala, ua haawiia aku kekahi kauoha e ka papa ola i ka poe e noho ana ma kela mau aina o Kaakaukukui, e hana i na lualiilii, o ke kulana maemae, a e hookomo i mau paipuwai; aole nae e hookoia aku ana kela kauoha no ka mea he hoonui wale ana iho no ia i na pilikia ma ka aoao o na kanaka e noho ana ma kela mau wahi, oiai ua loaa maoli aku ka wahi hou e noho ai. Hookahi kumu nui nana i kono aku i na luna oihana o ke aupuni, e lawe ue i na keehina kipaku i na kanaka o Kaakaukukui, mamuli no*, ia o na hoohalahala i waihoia aku i ke Kiaaina, e ke Kenerala Edward M. Lewis, o ka oihana koa ma Hawaii neiJHlMHnWa .t) ka waiona ma l^aKJTu^mllCTB^rrife" " ka holiloia o kela wahi, i punana no na liana haumia, na hana i alakoia aku ai na koa iloko olaila. Ma ka hoakaka a ka Loio Kuhina Lymer, ma keia pule ae e hookomoia aku ai ka hoopii kipaku i kela poe iloko o ka aha kaapuni, a iloko o ia manawa hookahi, e hoounaia aku ai na leka i ka poe apau e noho aua | ma Kaakaukukui, no ko lakou ku
ana a hele mai ka aina aku o ke au-
puni; a iloko o kanakolu, a i ole
kanaono la, e lawe ae kela ame keia
i kona mau lakou apau, a waiho iho
ua aina no na hana e at a ke au-
puni i makemake ai.
He nui wale o ka poe e noho nei
ma Kaakaukukui, he mau home po-
noi no ko lakou ma kekahi mau
wahi o keia kulanakauhale, aole o
Iakou pilikia, aka no kekahi poe e
ae, aole o lakou mau home; eia nae,
he poe no kekahi i loaa mua ko
lakou mau apana aina, malalo o ka
hoolimalima me ka waiwai o Bi-
hopa ma, e pili kokoke aku ana i
Kaakaukukui, a iluna o kela mau
aina lakou, e hoi aku ai e noho;
aka no ke koena iho o na kanaka,
e konoia ana lakou, e hoi aku ma-
loko o na hale hoolimalima ma na
wahi e loaa ana ia lakou he mau
hale oluolu.
Wahi a Kiaaina Farrington, i hoa-
kaka ae al i kona manao, i ka wa e
kaawale aku ai na kanaka mailuna
aku o ka aina o ke aupuni, e hoo-
maemaeia aku ana o Kaakaukukui,
ma ke ano i paka no ka lehulehu,
i wahi no na kamalii e paani ai,
a no ka poe nunui, e hoonanea ai,
ahiki i ka manawa e makemakeia
ai kela aina, no na hana pili i ke
awakumoku.
Aole no e kala kahiko i loaa aku
ai ka ike i ka poe apau e noho ana
ma kela wahi no ka hoea mai i ka
manawa e kipakuia ai lakou, eia
nae malalo o na a 'o ana a kekahi
poe, ua hookolokolohe no lakou i ka
noho ana malaila, me ka hoounaia
ana he mau palapala noi i ka aha-
olelo lahui, e hooliloia mai kela
wahi i na makaainana, a he mau
olelo hooholo hoi kekahi i aponoia
e ka ahaolelo kuloko, e kaohi ana
i kela mau aina, mai ka hoohanaia
ana aku no ^^'. i .|j^ tt ' •« atu ae me waho,
o ka hoolilo ana ia wahi, no na Ha-
waii e noho ai.
Me keia manao nae e kipaku aku
j^&$«K.$)3e, aohe hana hou ne ma ko
lakou aoao, o ke ku wale no a hele,
o lilo auanei ko lakou hookolohe
hou. ana iho, i kumu, e hoohana ma-
oli ia aku ai ka mana o ke kana-
wai. | | | | | | | | | | | | | | | | Mahope iho o ka noho ana ae o
ke kiure koronelo nieniele kumu
make, ma ka Poakahi iho nei, no ka
hoolohe ana i na iko apau, e pili
ana i ke kumu i make ai ka Ma-
kai Edwin H. Boyd, mamuli o ka
hooku'i aua o ke kaa makai, me ke
kaa o ka oihana kinaiahi, ma ka po
o ka Poakolu, o ka pule aku nei i
hala, i hoopuka ae ai kela kiure i
kana olelo hooholo, e hooili ana i
na ahewa ana maluna o Charles V.
Frost, ko kiakaa o ke kaa kinaiahi,
o ia kona hoohana ole ana i kona
noonoo me ka pololei, i wahi e loaa
ole ai kekahi ulia.
Ma ke ano nui maoli o kela olelo
hooholo a ke kiure koronelo, e hoa-
kaka ana ia, na ke kuleana ole o
Charles V. Frost, ke kiakaa o ke
kaa kinaiahi, e hookele ai i kona
kaa, ma ka aoao hema o ke alanui,
oiai e huli hoi mai ana mai kahi
mai o ka pauahi.
Ua kaokoa loa na ike i waihoia
ae imua o kela kiure e na kiakaa
o ke kaa makai, e holo ana ke kaa
ahi. Ma ka hoakaka a ke kiakaa
o ke ka amakai, e holo ana ke kaa
kinaiahi, ma ka manawa i loaa ai i
ka ulia poino, ma kahi o ka iwaka-
lua mile i ka hora, a e holo ana
hoi ke kaa makai, ma kalii o ka
umi mile i ka hora.
Ma ka hoakaka hoi a ke kiakaa
o ke kaa kinaiahi, e ku malie ana
kona kaa i kahi hookahi, ma ka
manawa o ka hooku'i ana o na kaa
elua, a pela no ka hoakaka a kekahi
mea e iho, e noho pu ana me ke | kiakaa o ke kaa kinaiahi
Ma na mea nae i hoomaopopoia,
ma kela po o ka Poakolu, ka ma-
nawa i hooku'i ai na kaa a elua i
kahi hookahi, a i make ai ka Makai
Edwin H. Boyd, e ku ana ke kaa
uwila o ke alanui Moi, ma ke kihi
o na alanui Moi me Nuuanu, a o
holo ana hoi ke kaa kinaiahi ma ke
alanui Moi, mailalo mai o ke alanui
Muliwai, ma ka aoao mauka o ke
kaa uwila, he nono hema hoi kela no
ke kaa kinaiahi, o kona aoao akau,
aia makai o ke kaa uwila.
E holo ana hoi ke kaa makai, ma
ke alanui Nuuanu, mai ka halewai
mai, a i ka hoea ana no ke kihi o
ke alanui Moi, ua hoohuli ae la no
ewa o ke alanui Moi ma ka aoao
mauka o ke kaa uwila, a o ka aoao
akau pololei hoi no ke kaa makai
e holo ai, a oiai aia ma kela aoao
ke kaa kinaiahi kahi i holo mai ai
ua hooku'i ae la na kaa a elua |
kahi hookahi, a o ka hopena i ikeia
o ia no ka make ana hookahi mea
me ka nui o na poino i kau aku ma-
luna o kekahi poe e ae maluna e ke
kaa makai, me ka pakele ana ma$
hoi o ko lakou mau ola ma ka apua.
Mamuli o kela olelo hooholo a ke
kiure koronelo, i hoakaka ae ai ka
Makai Nui Trask, ma kela Poakahi
no kona hui kukakuka, pu aku ma
ka Loio Kalana Heen, a ina he ka-
nawai kekahi e hiki ai ke hookoo-
moia aku he hoopii imua e ka aha
alaila, e hookomoia ae ana he hoopii
e ku-e ana ia Mr. Frost, no ka hewa
laweola, no ka male ana o ka Ma-
kai Boyd. | | | | | | | | | |
| | | E LOAA PU ANA HE MAU
KOKUA A KE AUPUNI Hookaawale ke Kanawai no ka Pono o ka Ohana o ka Luna Oihana ke Make Oia Ma ka Poalima o ka pule i hala ka hoomakaia ana e lulu dala no ka waihona kokua i ka wahinekanemake a Boyd, ka makai i make ai ma ka po o ka Poakolu aku ma ka ulia kaa otomobile ma o ka haawi ana ae o J. A. Reed he $50 hoomakamua a he $5 ia Harry Evans ae. Elua mau wahine i hoike ae i ka Makai nui Trask e hoouna ae ana laua i ka laua mau kokua ma na bila dala ma ke kakahiaka mai o ka Poaono, aohe nae i hoike ae i ka huina o ka laua kokua, a mawaho ae o keia poe he poe hou aku ka kekahi i hoike ae e haawi ae ana lakou i ka lakou mau kokua i ka wa pono e loaa ana. I kulike me ka ke Kakiana Poaha mea o ka hoike ana ae ma ka po o ka Poalima, iaia e noho ana ma ke pakaukau hoea aku ana o Reed i ke keena aneane ma ka hora 10 o ia po, a haawi aku la iaia he $50, me ka hoakaka pu ana aku o ia mau dala na ka wahinekanemake a Edwin H. Boyd, a nonoi pu aku | | |
| | | |
| | | | | | | | | | MAKE HOOKAHI, HOOKAHI I
KA HALEPAAHAO, A HOOKAHI
I KA HALEMA'I, I KA UA MEA
O KA HOLO NUI E hoakaka ana kekahi mea hou
o ka loaa ana mai Hilo mai ma ka
Poaha o ka pule aku Jm^iWft no
ka make loa ana o GibsofljPre kokoo-
lua no ke kamana oluna o kekahi
o na moku U. S. N., ka paa ana o
W. F. Murray, he kuke no ka hale
Radio o na mokukaua U. S. N. i ka
halepaahao, ame ka hoihoiia ana
aku o Nancy Kalua, he kaikama-
hine na S. Kalua, ke kanaka kiai
uwapo o ka Matson Navigation Co.,
ma ka Uwapo Kuhio, i ka halema'i
ma Hilo, ka nahaha ana o ke kaa
a lakou e kau ana mahope iho o ka
hookui ana aku me ka pou kukui a
haki ka pou ipukukui, ma ka hora
2 o ka wanaao o ka Poakahi, Iulai
27.
Mai ka luaopele ka hoi ana mai
ka a kela poe maluna o ke kaa oto,
me ka holonui loa a i ke kokoke ana
mai i kahi o ka halewili ma Waia-
kea ua puoho ka poe e noho ana ma
ia wahi mai ko lakou hiamoe ae
mamuli o ka lohe ana mai i ka
noke o kekahi wahine i ka uwe
kapalili.
No ke kapalili loa o ka uwa ana
a ka wahine ua kelepona koke mai
la kekahi mea i ka hale o ka oi-
hana makai, a i ke Kakiana Takei
e hoomakaukau ana no ka holo aku
ua kelepona hou mai Ia kekahi mea
ua halawai kekahi kaa oto me ka
ulia ma ke kihi o na alanui Piopio
ame Kilauea.
Ua hoea mai la ke Kakiana Takei
maluna o ko kaa makai ana e ka-
liwa ana no kahi o ka ulia a ike
mai la ua pokopoko ka pou kukui,
a e mokaki ana ma o a maanei na
apana mahala o ke kaa, a ma
kahi mamao iki aku e waho mai
ana kekahi kanaka ua make a o
kekahi kanaka iho e paa ana i kona
poo i na kuli.
Ia manawa no ua hoea mai la
kekahi poe ma kahi kokoke mai la
wahi, o ka hana mua loa o ia ka
lawe ana aku i ke kanaka i eha
i ka halema'i, a mahope iho i hoo-
kauia ae ai ke kaikamahine iluna
o ke kaa mahope o kona laweia ana
mai ka hale mai o Solomon Lala-
kea, kahi ona i laweia aku ai me
' n hikiwawae loaa a o kahi o ke
kelepona e kahea mai ai i ka oihana
makai, a laweia aku Ia i ka hale-
ma'i.
Ua make o Gibson mamuli o ka
waawaa ana o kona poo, elike me
ka hoakaka a ke Kauka Orenstein.
No Murray, ke kuke i hoomaopopoia
ua ona oia, ua hoihoiia aku oia i
ka halema'i, me ke kukonukonu
ole o kona eha.
Ahiki aku la ma ka Poakahi iho, nei, he umi-kumamaono ka nui o na hoopii oki mare, i hookomoia ae iloko o ka aha kaapuni, no keia . mahina o Augate e nee nei. | HAALELE ^ ? KA^A^WfMj
POO A KA LUNAHOOIA I KA HANA
Ma ka la 15 o Augate nei e haa-lele loa aku ai o Denny Markham ke kakauolelo poo a ka Lunahooia kulanakauhale ame kalana Bicknell i kona kulana, elike me ka manao o kana leka waiho oihana o ka loaa ana ae i ka lunahooia, o ke kumu no ka hooko ole ia ana o ka aelike ukuhana elike me ia i hooholoia n| i kinohi. O keia malalo nei ka manao o ka leka: "Ke minamina nui nei nu me ka oiaio loa i ka hoike ana aku ia oe no ko'u makemake e waiho aku i ka hana maloko o kou keena ma ka la umikumamalima o Augate. "Ma kuu manawa i komo mai ai i keia keena ua hoomaopopo loa ia ia mea e loaa ana ia'u ke kulana he kakauolelo, poo me ka ukuhana o Mr. Correa ma kona manawa e nawa e waiho mai ai i ka '.?.<, Ua loaa ia'u ka hana, aole nae ka "Ua paa kuu manao e noho mau aku i ka hana ma ka man manawa a Mr. Hapai i haawi mai ai ia'u ia kulana hana iloko o ka mahina 0 Iune o keia makahiki. Mai ia ma-nawa ua hoohokaia au mamuli o ka hooko ole ia ana mai o ka ukuhana. "Ua minamina nu i ko'u lawe ana i keia keehinahina iwaena o keia manawa kupilikii. O ka pomaikai me oe a, ina ho hiki ia'u ko kokua aku ia oe ma ka hooikaika ana no kou koho hou ia ma nei mua aku, owau pu kokahi e lawe i kou hae." Ma ka la 1 o Iune ko Markham komo ana aku a hana maloko o ke keena o ka lunahooia he kanaka o hoomakaukau ana iaia iho ma na hana o ia keena malalo o M. G. Correa, oiai ua hoike ae o Correa i kona manao waiho i ka hana maloko o ia keena ma ka la 30 o Iune. Wahi a Markham he $200 kona uku i aelikeia no ka mahina o Iune a e hoopii hou ia ae ana a ka $250 i ka mahina mai o Iulai, ma kona ma-nawa e pani aku ai ma kahi o Correa ma ke ano he poo kakauolelo. Ma ka oleloia mamuli o na hau-hili i ikeia ma ka waihona dala o ke aupuni kulanakauhale ke kumu kaohi i ka hoopii hou ana ae i kona ukuhana, eia nae hoi, ua hoopii hou ia ae ka ukuhana o kekahi limahana e ae maloko o ia keena mai ka $150 a ka $200 o ka mahina. No ke kanaka e pani ae naa ma ko Markham wahi aohe i hooholo ka lunahooia Bicknell, elike me kana o ka hoike ana ae ma ka po Poalima o ka pule aka la i hala, Ua aponoia e Markham kekahi kulana hana malalo o Henry P, Sullivan ke kakauolelo o ka p -ui ukuhoomau teritore. Ma ia ! i-lana e loaa ana iaia he $250 nqgla mahina. | | | | | | | | | |
| | | la e lilo ia mau dala i kahua no ka lulu ana no kekahi waihona, i ike. mai ai kekahi poe a lulu pu mai lakou no ia waihona, a o ia mau dala apau e loaa aua e hawiina aku i ka wahinekanemake a ka makai Boyd i make. Ma ka hoakaka a ka Makai Nui Trask ma ia po aohe i noi aku ka oihana makai i ka lehulehu no ka haawi ana mai i kekahi kokua no keia waihona, aka nae, ina no he aloha ko ka lehulehu i ka wahinekanemake aole e papaia mai ana ka lakou mau kokua ko haawi aku. | |
| | | |
| | | He elua mau pepa e hoomakaukauia ana no ka hoopaa ana ilio o kela ame keia i kona inoa ame kana kokua no keia waihona, hookahi ma ke pakaukau o ko kakiana a o kekahi maloko o ke keena o ka makai nui. E loaa aku ana i ka wahinekanemake, Mrs. Boyd $600 mai ka hui inisua ae ka hui nana e hoopakele i na ohana o na makai e make ana. Mawaho ae o keia e loaa pu ae ana aia he ukuhoomau o $25 mai ke aupuni kulanakauhale ame kalana ae no kela ame keia mahina, me ka loaa pu $5 pakahi i kana mau keiki ekolu me $100 no na lilo hoolewa. Ma ka lono i loaa ne i ka oihana makai ma ka po o ka Poalima aku la i hala e pili ana no Flazer, ke kalaiwa o ke kaa makai i eha ai a e noho mai la maloko o ka halema'i Moiwahine, ke pii mau ae la ka kona maikai me ka loaa mau o ka manaolana i na kauka iloko o kekahi mau la a pule paha ma nei mua aku e ola. loa ae ana oia, ke ole e loli hou ae ke ano o ka ma'i, pela pu hoi me na paahao Pilipino elua i eha ai, a e noho pu mai la maloko o ka halema'i Moiwahine. Ma ka Poakahi nei i noho ai ka aha nieniele kumu make a ke kiure koronero no ka noii a nowelo ana i na kumu o ka loaa ana o kela ulia. NEW YORK CITY, Aug. 6,—Ua hoea mai ianei i keia la na elele Belegiana a e holo loa aku ana no Wakinekona no ke kukakuka ana no ka aie a Belegiuma i aie ai i na Mokuaina Huiia o Amerika. SWAMPSCOTT, Aug. 5.—E hoomamao mau ana iaa iho a oi aku mamua o ka manawa ana i hoea mai ai i ka Hale Keokeo maanei, ma keia la i hoomaka ai ka Peresidena Coolidge i ka ehiku o kona mau pule hoomaha me na hiohona maopopo ke nana aku e uoho hou iho ana oia no hookahi mahina hoomaha hou ma Nu Enelani nei. Kakaikahi loa ka haalele iho o ka Mana Hooko o ka lahui i ka hale a he poe kakaikahi wale no i kaupalenaia ka i hookipaia aku no ka hoao ana e loaa ka ikaika ame ke ola kino maikai inia no ka hana o ka ahaolelo ma Wakinekona e hiki mai ana. | |
| | | KA NINAU I'A MA HAWAII NEI Oi ae ka Pii o ke Kumukuai Mamua o na Wahi e ae. Na Kulana Ano-e ame ka Noho Naaupo na Kumu. O ka Hoonaauao ke Kumu e Hoopakeleia ai. (Manao Hoakaka Ekahi) Kakauia e Lorrin A. Kakina
(Unuhiia no ke Kuokoa) He elima man mea oiaio e pili ana i ka Ninau I'a e ku mai nei imua o na kanaka o Hawaii nei. Eia ua mau mea oiaio nei: 1. Ke Ano Nui o ka I'a i Meaai. Iloko o na la kahiko mamua, o ka i'a kekahi o na mea ano nui o na meaai a na Hawaii kamaaina. He mea ano n^ri^fa^ keia a iwaena o na meaai a na lahui lehulehu e ae ^igi^^^ lahui kanaka o keia manawa. 2. Ke Kumu Emi o na I'a Kuloko, Ua emi mau mai na lako i'a kuloko iloko o na malaHjfci Jcakajjkahi ae nei i hala, ahiki i ka hoea ana mai i ke kulaaa^i.|^nfeu,loa i keia manawa. 3. Kiekie Loa ke Kumimi oileap'a ma ke Ao Nei. Me he mea la o ke kumukuai o-fcyL-i hoii £ta Hawaii nei ua oi ae ke kiekie manuia o kekahi Wa^K'uarTa-e ae o ka honua nei. 4. Ka Nele i na Kanay^K^popa^ele I'a. Mamua aku o ka 1925, aohe kanawai hdo^^^feaV%^)ahola ana ma Hawaii nei. S. Ka Hooholoia ana ™k mnawai Hoopakele I'a. Ua hooholo ka ahaolelo kirtoko.fr .ki Ipu o £925 i kekahi mau kanawai hoopakele i'a, f mana i Idjja rii&awajUka aole nae i hooko maoli Ka Ninau e Akaaia ^^^3**'^^ O ka Ninau I'a no Havyaii pauwala o ia keia: Pehea la e hiki ai ke 1aoomiit»ah$aia ae ka lako i'a kuloko, e lawa ai ke hoolakoia aku/kapakemake i'a, ma na kumukuai e hiki ai ke ukuia e$ia papa apai o na kanaka? Aole he maalahi a mania kTakaa^na i keia ninau. Aia iloko
olaila na mea i kaokoa loa njii tia mea mai o kekahi mau wahi
e ae. i' • ?*4f %
Ka Mikini no ka Hoomalu 1 mfri l^o Kakou Ninau I'a O ka mikini no ka h^ftmfci^a^i ko .kakou ninau i'a o ia no ke Komisina Ta o elin^mEj'kari^ka, i hookohuia e ke"Kiaaina a {aponoia e ke Scnat^^QKatvJa A. L. Dean, Peresidena o ke Kifta Kiekie o IJaw|i^'oJ^ka lunahoomalu.o keia komisina. O kekahi poe e ae, he ^fe^jlhaka*ko'iko'i lakou. Aole o lakou ukuiia. Aole no hoi o.^pNi^lakna pili dala iloko o ka i'a. Ka Luna Oihana Hoojko^bJI Komisina Ua lawelaweia ka hafet'a a» I r Jbftcphuia e ke Komisina.. O ka luna oihana M04»^fejkomisina oia o H. L. Kelley. He kanaka lawai'a rli&kafujiu ,.:pja, i kamaaina i na ninau i'a ma na kai o ka Ainai&lakC. rfia»na wai kai ame ka wai maoli a ua kamaaina pu i pa kiina -^uloko, ma o kona noho hana ana no na makahiki f ^;t*t * J Ua hoakaka ae o ifr. I'Jley Tip nui na kulana kuloko o keia ($3&jMM* r ;£Fa Ao *° Elua | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |