Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 33, 13 August 1920 — Page 7

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

MARGARITA ADAMU

a i ole

Ka Hoohokaia Ana o na Manao Lapuwale o

ka Mea Kolohe--Ka Papahi Ana o ka Mea

Hoopono i ka Hanohano me ka Waiwai

 

            I kela hala ana aku o ke kauwa, aole he mau olelo i kamailio hou ia mawaena o laua nei ahiki i ka hoea ana mai o ua kauwa nei me ka omole barani, o ka ninini iho la no ia o Tede i kona kiaha, he hapaha wale no o ke kiaha liilii, oiai hoi i ninini iho ai kona kamaaina i kona kiahi a kokoke e piha, me ko laua inu ana ae, me ke kamailio ole ia o kekahi mau olelo mawaena o laua.

            I kela inu ana aku o Tede me kona kokoolua i na kiaha rama o laua, ke nalu la o Tede iloko ona, i ke alahele e hiki ai ke weheia na kamailio ana mawaena o laua, no ka mea aole ona makemake i ka noho malie, ke kauka'i aku la oia o ke kamailio mai o kona kamaaina, aole nae he wahi mea a pane iki mai o kela kanaka, ke noho kukule wale la no oia a o ia ka ua o Tede o ka i ana aku:

            "E oluolu ana anei oe e hoakaka mai ia'u i ka manawa ame kou wahi o ka ike mua loa ana i kela wahine opio?"

            No keia ninau a Tede, ua aea pono ae la ke poo o ua kanaka nei, a nana mai la, aole nae ma na maka o ke kanaka opio, aka iluna o ka paia o ka hale, me ka hoomaka ana mai e kamailio:

            "O ka manawa mua loa a'u i ike ai iaia, o ia no kela wa a kona makuahine e hii ana iloko o kona poli, me kuu manao maoli no, ua wehe hamamaia ae na ipuka o ka lani no'u e komo aku ai iloko olaila. O ka lua o ko'u manawa i ike aku ai iaia, o ia no kona manawa e paani ana maluna o ka papahele, he wahi kaikamahine me kona lauoho memele, e luhe ana ma kona mau poohiwi, me kona holo mai a apo ia'u me kona mau lima ma kuu a-i, a iloko o kuu poli, me kona hawanawana ana mai i kekahi huaolelo iloko o ko'u mau pepeiao, ka mea nana i kono mai ia'u e aloha aku iaia, a e hoomana aku iaia, ka mea a'u i hana ole aku ai imua o kuu Akua, mamuli mai no hoi kekahi o ke kulike loa o kona helehelena, me ka helehelena o kona makuahine.

            "Aia mau kela huaolelo hookahi a kela kaikamahine i puana mai ai, iloko o ka papa o kuu naau i kahakahaia ai, e hiki ole ai ia'u ke hoopoina iloko o na la apau o ko'u ola ana o ua huaolelo la, o ia no o "papa."

 

MOKUNA XXX.

 

            Ua hiki hou ole aku la ia Tede ke noho malie, aka ku okoa mai la oia iluna, me ka hele ana mai a puliki aku la i na lima o kona kamaaina, a ninau aku la me ka hele o kona mau maka a piha i ka hoihoi:

            "O oe nei ka makuakane ponoi o Magarita Adamu?"

            Leha mai la na maka o ke kanaka malihini malun@o Tede, halo'ilo'i ae la na waimaka ma kona mau lihilihi, aia hoi ke haalulu wale la no kona mau lima e paa la i kona noho paipai, me ka hooikaika ana ae e ku iluna, aole nae e hiki no ka mea ua hele oia a piha me na hawina ilihia o ke aloha keiki, a ua hele hoi kona mau wawae a haalulu.

            "O Magarita! Ae, o Magarita kona inoa! Ua kapaia aku kona inoa elike no me ka inoa o kona makuahine."

            "O, e kuu Akua!" i hooho ae ai o Tede. "He oiaio anei, na hoea mai i ka wa e ulaaia ae ai kekahi meahuna pohihihi? Ua haawi aku au i ka'u hoohiki imua ona, owau ponoi ka mea nana e huli aku ahiki i ka loaa ana o kona mau makua, me kuu moeuhane ole, o keia iho la ka manawa e hookoi@ ai ia hoohiki, nolaila ua hiki ole e loaa ia'u na olelo kupono e kamailio ae ai i keia manawa."

            Ma kela wahi i unuhi okoa ae ai oTede i kona hainaka, me ka holoi ana ae i kona mau waimaka, no ka mea ua piha loa oia me ka ilihia, a ua piha pu no hoi me ka hauoli, a iaia i holoi hope ae ai i kona mau waimaka, i hou aku la:

            "E oluolu anei oe e hoike mai i kou inoa ia'u?"

            "Ae, malia paha ua hoea mai i ka wa kupono loa a'u e hoike aku ai ia'u iho, o ko'u inoa o ia no o Kale Delafila."

            "Auwe, ua kamaaina au i ka inoa o Kale Delafila, o ke kanaka kaahele honua anei, me ka kanaka kakau moolelo kaulana."

            Pahola ae la ka minoaka ma na papalina o ke kanaka malihini, a i mai la: "Owau ua kanaka nei, aka nae ua oi loa paha kau mea o ke kamailio ana mai la mamua, o ka mea kupono."

            "Ua nui ko'u lohe ana nou e ka hoaloaha, a no ia lohe pinepine i kou inoa, me he mea la, ua kamaaina maoli au ia oe."

            Ke kulou pono mai la ka nana ana a ke kanaka aoo imua, i ka wa a Tede o ke kamailio ana aku, a o ia ka ua kanaka nei o ka pane hou ana mai:

            "Oiai oe e noho pu ana me kou makuahine, ua lohe anei oe i kona hoopuka ana ae i ko'u inoa, a i ole, ua kamailio mai anei oia ia oe e pili ana ia'u?"

            No kela ninau hoi a ke kanaka malihini, ua hiki ole iaia ke pane koke aku, aka nae he hookahi mea ano nui loa i oili ae iloko o kona noonoo i kela manawa, o ia no kona hoomanao ana, i ke kulike loa o ka helehelena o kona makuahine me ko Magarita, oiai oia maluna o ka mokuheihei o Kapena Rede@ ma kela la a lakou i hele ai i ka holo moku, a ke hookahaha pu ia la hoi kona noonoo, no ka manao o ka ninau a ka malihini i waiho mai ai imua ona, a o ia kana o ka pane ana aku:

            "Ma ka'u mea e hoomanao nei, aole loa he manawa a ko'u makuahine i kamailio mai ai e pili ana nou.@

            No kela pane a ke kanaka opio, ua hilinai mai la o Delafila ihope o kona noho, me ka hiki ole nae ia Tede ke ike aku, ua loaa aku paha ka maha i ka noonoo o kela kanaka aole paha, aole no hoi oia i kamailio hou mai, aka ke kakali mai la oia o ka lohe i na mea a ka malihini e kamailio hou aku ai.

            No kekahi manawa ka noho mumule loa ana o Mr. Delafila, ua kalele aku la kona mau lima maluna o kekahi wahi pakaukau uuku, me ke kulou pu ana aku o kona poo ilalo, a i ke aea hou ana mai nae o kona poo, akahi no oia a i aku:

            "Ke ole au e koho hewa, o keia ka umi-kumamaiwa o kou mau makahiki e ke kanaka opio, o ka mea oiaio anei ia?"

            Ua hookahaha loa ia aku ko Tede manao no ka pololei loa o ke koho ana aku a Delafila i ka nui o kona mau makahiki, me kona i ana mai:

            "O eia i'o ka umi-kumamaiwa o ko'u mau makahiki."

            "Iloko o kou opiopio loa, ma ka'u nana aku, me he mea la, ua oi aku no oe imua o kekahi poe kanaka makua. Manao no anei oe e hiki ana ia'u ke hilinai aku maluna ou, no kekahi meahuna? E hiki ana anei ia oe ke malama ia meahuna, elike me ia a'u i pulama ai no kekahi mau makahiki loihi ae nei i hala?"

            "Ke manao nei au, aole au mea e kaumaha ai, ke hilinai mai maluna o'u, no ka mea o ka poe apau i hana mai pela, o ka mahalo wale no ka lakou i haawi mai ai ia'u."

 

            "Ke mnaoio aku nei au i kau mau olelo e ka opio, a in a o keia meahuna a ua pili wale no ia ia'u, aole a'u hoohakalia ana iho i ka hoike ana aku ia oe i keia manawa, aka aia kekahi poe lehulehu e ae iloko o ia meahuna, pela au i kanalua ai i ke kamailio ana ae i keia manawa; aka nae, i ko'u hua'i ana ae i kela meahuna, ua ku'e au i na rula maikai, @ pili i ko kakou ano ko na kanaka."

            Ma kela wahi, i hooki iho ai ke kamailio ana mai a ua o Delafila, a o ia ka Tede o ka i ana mai:

            "Mamuli o kou kamailio ana mai nei i kekahi mea e pili ana i ko'u makuahine, ua konoia mai au, e koi aku ia oe, e hoike mai i kau mea i hoomaopopo nona, a i na meahuna paha i pili aku i kou ola ana ame kona."

            Hilinai mai la o Kale Delafila ihope o kona noho, pupuu ae la hoi i kona mau lima mamua o kona umauma, me ka upo'i ana iho o kona mau lihilihimaka, me he mea la, e noonoo ana oia, i ke ano o kana mea e kamailio mai ai, me ka pane ana ae i keia mau olelo:

            "He iwakalua makahiki keia a oi i hala aku nei, eia nae ma ka'u noonoo iho, me he mea la, aia ma kahi o na kenekulia makahiki, i ko'u wa mua loa i noea mai ai i keia aina. Owau ke keikikane opiopio loa a kekahi kanaka hanohano o @adana, a elike no hoi me ke ano mau o na kanaka opio, ka uilani o na manao, pela iho la ko'u ano iloko o ia mau la.

            "Iloko o ia mau ano uilani o'u, ua mare iho la au i kekahi wahine opio, ka mea a'u i nana aku ai, ua like pu oia me kekahi anela, eia nae no ko'u mare ana i kela wahine, ua ku-e ino loa mai ko'u makuakane ia'u akihi i ko'u haalele okoa ana aku ia Enelani, a holo mai la no Amerika nei me ka'u wahine.

            "Mamuli nae o ko'u noho nele, ua haalele mai la kuu wahine ia'u, iloko o na la pokole o ko maua noho pu ana ma Amerika nei. Mahope mai o kela manawa, ua ukaliia au e na pomaikai he nui, ua like ke komo ana mai o ke dala iloko o ko'u mau lima me ka pikokoi ana a ka i'a i ka makaha, a no ko'u hopohopo o huli hoi hou mai auanei kuu wahine, ua noho hamau loa au, me ka hoike ole ae i ko'u kulana waiwai a ulakolako o ka noho ana.

            "Iloko no hoi o kela manawa hookahi, aole no au i hoikeike wale ae i ko'u wahi e noho ana, no ka mea i ka haalele ana mai o ka'u wahine, iloko o ko'u wa nele, ua lawa ia, no ko'u ike ana iho, aole oia i kupono e kapa hou ia aku he wahine; he keu no hoi iloko o ka wa o ka nele ame ka lako, he kuleana kona e auamo pu ai me a'u i na ehaeha ame na hoomanawanui o keia ola ana, a e hauoli pu hoi i na mea apau e hauoli ai ka manao.

            "I kekahi la nae, lohe iho la au ua make oia; ua lilo kela make ana, i mea e hoomamaia mai ai ko'u noonoo, me ka nele loa o kahi manao kaumaha a ehaeha paha iloko o'u nona, aka no kela ano nae o'u, ua mihi loa au mahope mai, me ka nui pu o ka ehaeha o kuu uhane, no ko'u piha maoli i ke aloha ole, ame ke ku i ka lokoino.

            "Ua holo okoa aku la au no Folorida, no ka hoohala ana i kekahi manawa malaila, ma ke ano hoomaha, a o keia no hoi ka hoomaha mua loa a'u i lawe ae ai, mahope iho o ka loaa ana o na pomaikai ia'u, a malaila i halawai pu ai au me kakahi mau wahine u'i elua, me ko'u haulehia ana i ke aloha no kekahi o kela mau wahine, he wahine hoopalau keia na kekahi kanaka okoa aku, he kanaka hoi i aloha ole aku ai keia wahine iaia; koe wale no ka makemake ana o kona makuakane e hoomare aku i kana kaikamahine i kela kanaka.

            "I kinohi o ko'u koi ana aku iaia e mare mai me a'u, ua kanalua loa oia i ka ae ana mai, no ka maka'u i kona makuakane aka ua noke aku la no au i ke koi paakiki iaia, me ko'u hunakele loa ana nae, no ko'u mare mua ana i ka wahine. Hoike okoa mai la oia i ka nui o kona aloha no'u, pela no hoi au i hoike aku ai iaia no ko'u haulehia ana i ke aloha nona, a oiai ua maopopo ia maua iho, ka nui o ke aloha o kekahi no kekahi, koi aku la au iaia e hele maua e mare malu, me ko'u hoike aku nae iaia, mahope o ko maua mareia ana, e huikala mai ana no kona makuakane, i ka mea a kana kaikamahine i hana ai, a no keia noke mau o'u i ke koi, ua haawi mai la oia i kona ae.

            "O, pehea la e hiki ai ia'u ke hoomau aku i ke kamailio ana i keia moolelo, no ka mea ua piha ia i na haawina hoehaeha, aka he nani nae ia,  ua owaka ae nei kuu waha, i ka meahuna a'u i hunakele ai no ka manawa loihi, he mea pono ia'u ke hoopau pono aku i ua mooleleo la.

            "Ma kela mareia ana o maua ma ke ano malu loa, a he manawa pokole wale no mahope mai, ua emi mai la ka ikaika o kona kino, a mamuli o ke kauoha a ke kauka, ua konoia mai oia e hoomau aku no i ka noho ana ma Folorida, oiai no nae, ua hoea mai ka lono kaumaha no ka loohia ana o kona makuahine i kekahi ma'i kupilikii loa, a o kona kaikaina, oia hoi kou makuahine e kuu hoaloha, oia o laua ka i huli hoi aku no ka ma'i o ko laua makuahine, a noho aku la no kuu wahine me kona makuahine hanauna.

            "Ma kela noha ana aku a maua, ua loaa like ia maua @ elua ka manao hauoli, iloko no o kela kulana nawaliwali o ka'u wahine. Ke nui loa mai la ka ma'i o kona makuahine, eia nae aole e hiki i kuu wahine ke haalele iho i kona makuahine hanauna, oiai he makapo oia, me ka nele i kekahi mea kupono e noho pu aku ai me ia. I ka hala ana nae he manawa mahope mai, ua hoolimalima okoa iho la kuu wahine i kekahi mea, no ka noho pu ana me kona makuahine hanauna, nolaila haalele aku la maua ia Folorida, no ka hoi ana e ike i kona makuahine nawaliwali.

            "O ka mea apiki nae, ma kahi o ko maua hoi pololei no kahi o kona mau makua, ua noho aku la maua he wahi okoa, a malaila i hanau mai ai ka'u wahine i ka maua keiki. O, ua piha maua a elua me ka hauoli, no ka loaa ana o ka hua ohaha mailoko mai o ko maua kihapai kino, owau aku nae o maua ka oi loa o ka hauoli, aka nona, ke hopohopo mau la no oia, oiai aole i hoikeia aku ka lohe imua o kona mau makua, no kona mare ana i ke kane. Aole no au e kala kahiko i koikoi mau aku ai iaia, e hoike aku i kona mareia ana imua o kona mau makua, ua hoole loa mai nae oia, mamuli o kona hopohopo, o lilo auanei ia hoike ana aku i kumu e hoopoholeia mai ai ke ola ana o kona makuahine, o kana i koi mai ai ia'u, oia ponoi no ka mea nana e hoike aku imua o kona mau makua, elike me kana i ike ai he pono, a oiai ua maa au i ka hooko mau ana aku i na makemake o ka'u wahine, ua ae aku la au ia manao ona.

            "I ka loaa ana i kuu wahine o ka ikaika kupono e hoomau akku ai i kona alahele no ke alo o kona mau makua, hooholo iho la oia, o kela ka manawa kupono loa ana e hoi pololei aku ai imua o ke alo o kona makuahine, me he mea la, ua hu mai la ke aloha no kona makuahine, me he mea la, ua hu mai la ke aloha no kona makuahine i kela wa, no ka mea ua ka-ua aku no au iaia e noho mai maua, ua hoole loa mai nae kela, me ka lilo ole o kana bebe i kumu nona e noho mai ai.

            "O ka maua mea nae i hooholo iho ai, o ia no kona hoi hookahi ana aku imua o ke alo o kona mau makua, a e noho ka bebe a maua me a'u, a mahope aku maua e hele ai, me ka noho ana ae ma kekahi wahi kupono, e hiki ai iaia ke hele mau ae e ike i kela ame keia wa kaawale, aia hoi a lilo kona mare ana i mea maikai i ka manao o kona mau makua, ia wa e lawe aku ai oia ia'u ame ka bebe a maua imua o kona ohana. Aole nae i hoea mai i ka hookoia ana o ia mea a maua i hoolala ai.

            "Ua huli hoi pololei aku la oia no Nu Ioka, a mahope aku au me ka bebe, ame kekahi wahine malama keiki a'u o ka hoolimalima ana, o ka ukali ana aku iaia, me ko'u hoolimalima ana i kekahi hale, ma kekahi aina palahalaha, a e hoea mau ae ana no kuu Magarita e ike ia maua i na manawa apau.

 

 

            "Ua koi aku au iaia e ae mai e hele au e hui pu me kona makuakane, ua hoole paakiki mai no nae oia, aia a loaa ka oluolu i kona makuahine, ma keia hoapaapa ana nae, aole i hoea iki mai kela manawa e ike ai kona ohana, no kona mareia ana i ke kana.

            "I kekahi la, mahope iho o ka hele ana ae o kuu Magarita e ike ia'u ame ka bebe, ua hele pu aku la au me ka bebe a maua, me ka wahine malama keiki, no ka holoholo ana maloko o ka paka, aia au ka hele la ma ka aoao o ke kaa o kuu bebe e moe la, me ko'u kulou ana aku imua e uhi pono ae ai i ke kihei, i ole ai e loaa pono mai ka helehelena o kuu milimili i ka makani, a  ko'u hapai ana ae nae i kuu mau lima iluna, ia wa i halawai koke aku ai ka ike a kuu mau maka me kekahi wahine e nana pono mai ana ia'u, ua hele no hoi kona mau maka a hulili, o ia no oe o ka hulili o ka wela o ka la, i ke kula alialia.

            "Ua hiki hou ole ia'u ke hele aku imua, aia au ke ku la me he kii mabala la, a o ka'u mea i ha'oha'o loa ai mahope mai, o ia no ko'u hina ole ana aku ilalo a maule, no ka mea o ka wahine e ku mai ana imua o kuu alo, o kuu wahine no ia i mare mua ai, a i haalele mai ai ia'u, ka mea hoi a'u i kuhihewa loa ai ua make, aie ka aole."

            Ma kela wahi, aole he hiki ia Kale Delafila ke kamailio hou aku, no ka mea, ua ala mai la kana mau hoomanao ana, no na hiona o ka wa i hala, ala pu mai la na haawina ku i ka ehaeha iloko o kona noonoo, a i ko Tede manao koho aku, aole paha e kamailio hou aku ana kona kokoolua iaia, aole no nae ona kamailio mai, no kona ike mai no hoi i ka hele o Kale Delifila a piha i ka haalulu.

            Mai kela moolelo nae ana o ka lohe ana mai, o ka wahine a Delafila e kamailio aku ana, o ke kaikuaana no ia o kona makuahine ponoi, a oiai no oia e kaana pono ana i kona pili i keia kanaka, ua hoomau hou aku la o Mr. Delafila i kana kamailio ana:

            "Ua hoao au e hunakele i ka meahuna i pili i ko'u ola ana mai ka'u wahine mai, kela wahine hookahi wale no a'u i aloha aku ai me kuu naau apau, eia nae, e hoole mau mai ana ko'u lunaikehala i ka pololei o ia hana, a i kekahi la, no ka hiki hou ole iho ia'u ke huna, ua hoike okoa aku la au iaia. O, pehea la i ae mai ai na lani ia'u, e ola hou aku, no ka hoike ana ae i keia hana ku i ka hoehaeha!

            "I ka lohe ana o kuu wahine aloha, kuu Magarita hoi i keia meahuna, aole loa e hiki iaia ke hoike aku i kona ohana, no kona mare ana mai me a'u, a no ka nui loa o kona ehaeha, ua haalele okoa mai la oia ia'u, me ka hele naauau-a ana aku ahiki i kona make ana.

            "Ua like ka make ana aku o kuu Magarita i puupuu ikaika loa i halawai mai me a'u, ahiki i ka make ana o ko'u uhane me kuu puuwai. I kela make ana aku o kuu wahine, o ko'u haalele iho la no ia i ke kulanakauhale o Nu Ioka a hele aku la no kahi mamao loa, me ko'u aa ole e nana aku ma na maka poniponi uliuli o kuu leialoha he keiki, ka lei aloha a kuu wahine, mamuli o ka hilahila, no ke kiko eleele a'u i hapala akku ai maluna ona.

            "Ua haalele iho au iaia malalo o ka malama ana a kekahi hoaloha kahiko o'u, aka i ka hala ana nae o na makahiki ekolu mahope mai, ike iho la au, aole loa he hana maikai na kekahi makuakane, ka haalele ana aku i kana keiki, o ko'u hoi hou mai la no ia, a i kela manawa, i apo mai ai na lima o kuu lei, ma kuu a-i, me ka hoopuka ana mai i na huaolelo, nana i hookomo hou mai i ka ikaika iloko o ko'u ola ana, o ia hoi, 'kuu papa.'

            "Aole nae i pau na hana hoehaeha, he keu no hoi i kela hoi hou ana mai a'u imua o ke alo o kuu keiki, o ka hoauheeia ana aku la ia o ko'u mau manao kaumaha, a ua lilo hoi ka'u keiki i mea nana e hoomama mai i ko'u noonoo, aole nae pela no ka mea i kekahi la, ua aihueia iho la kuu Magarita e kela wahine mua a'u o ka mare ana.

            "Ua huli au ma na wahi like ole o ka honua nei, o ka mea apiki nae, aole i loaa hou kela wahine ia'u, a pela hoi me kuu Magarita aloha. Iloko o kela mau makahiki loihi o ko'u ola ana, aole loa au i halawai iki me kekahi mea nona ka helehelena e hoalaia mai ai ka'u mau hoomanao ana, ahiki i keia po. O ka hele o kou helehelena a kunahihi, oiai oe e nana aku ana i ka lede opio e hele pu ana me Kalani Fiki, o ka mea ia nana i hoopuiwa mai ia'u, a ike i'o aku la au i kekahi mea, i kulike loa me ka helehelena o kuu wahine aloha i make kahiko.

            "Ua lohe aku la oe i ke ano nui o ka moolelo i pili ia'u, ame ko'u ola ana, a pela hoi me na mea e pili ana i ka'u kaikamahine i nalowale, nolaila ua maopopo ia oe ke kumu nui o ko'u ake ana aku e lohe i na mea e pili ana no kela wahine opio e hele pu na mea Kalani Fiki. Heaha kau mea e olelo mai ai e kuu hoaloha opio?"

            No ke ku i ke aloha i owili pu ia me na haawina o ka ehaeha, ua hiki ole ia Tede ke kaohi aku i kona mau waimaka, a iaia i ku ae ai iluna, hele mai la oia a paa aku la ma kekahi poohiwi o Kale Delafila, a haawi mai la hoi i kekahi lima no ke aloha ana, a i mai la:

            "Eia wale no ka'u mea e pane aku ai ia oe, ua hele au a piha loa me ke kaumaha, mahope o ka lohe ana i kau mau mea apau i kamailio mai nei, a ke hoomaopopo nei au i ka nui o na ehaeha ame na kaumaha au i auamo ai iloko o na makahiki aku nei i hal. Ma ka'u nana iho, eia au imua o ke alo o ko'u makuakane hanauna, e kapa aku anei au ia oe pela?"

            Aole e hiki ia Kale Delafila ke pane mai, no ka mea ua hele oia a piha me na manao ilihia, i hui pu ia me ka ehaeha o kona noonoo, aka apo mai la nae kekahi lima ona, ma ke a-i o Tede, e hoike mai ana kela hana, no kona nana ana mai i kela kanaka opio, me he mea la ua pili loa aku iaia, ma ke koko.

 

MOKUNA XXXI.

 

            Ma ke kakahiaka ana ae o kekahi la mai, aia o Kalani Fiki maloko o kona rumi moe, kahi i hoomakaukau ai iaia iho, ma ke komo ana i kona mau lole, no ka he;le ana mai e hui pu me Magarita, mamua o ko laua hele ana aku no ka aina kakahiaka.

            Aia hoi maluna o ka helehelena o ua kanaka kolohe nai ka minoaka kahi i haia-mu ai, a he hiona hoihoi me ka hauoli ma  kona mau maka, no ka holomua maoli o kana mau hoolala ana apau, i wahi e hookoia ai kona mau makemake maluna o ke kaikamahine opio. Mamuli o ka holopono loa o na mea ana i hooko aku ai ma ka po mamua aku, ke hele la a punihei loa o Magarita iaia, me ka palahe moli o ka noonoo o ke kaikamahine opio malalo ona, koho okoa iho la oia, ua malaelae loa ke alahele e hoea koke mai ai i ka hookoia ana o ka iini a kona puuwai.

            Ua hele ua kanaka nei a piha maoli me na manao ulumahiehie, iaia e akahele loa ana i ke ano o kona mau lole e koho ai, a oiai no nae oia e kilohi ana maloko o ke aniani, komo ana no kekahi o na kauwa lawelawe, a maloko o kona lima e paa ana oia i kekahi kelekalapa, me ka haawi ana mai i kona haku.

            I kinohi o kona lohe ana aku i ke pahupahu kamaa mawaho o kona rumi, ua kuhihewa maoli oia, o Tede Dougala paha, ua hoea mai no kona home, no ka mea ua ike oia i kela kanaka opio, iaia o ka hoi ana mai me Magarita maluna o ko laua kaa ma ka po aku mamua, a i ke komo ana aku o ke kauwa lawelawe, akahi no a loaa ka maha i kona noonoo, me ka lalau ana mai i ka wa-hi leka i hookomoia ai ke kelekalapa iloko, o ia kana o ka heluhelu ana iho i na mea i kakauia maloko o ke kelekalapa elike me keia:

 

 

            "Ua loohia kau wahine i kekahi ma'i kupilikii loa, ma na hora o ka wanaao nei. Ma ka manao o na kauka na lakou i nana i kona kulana, ua hoike ae lakou he pomikai ka hala o keia la iaia."

            Ma ka nana mai a ke kauwa lawelawe, aole i lilo ke ano nui o kela kelekalapa i kumu e hoopihoihoi ia aku ai ka manao o kona haku, aka aia kekahi kumu okoa ae @ a i hakakalapa, o kona wehe ae la no ia i kana uwaki pakeke, me lia no a pau ka heluhelu ana iho a ua o Kalani Fiki i ke kelekalapa ia wa oia i kapae aku ai i ua kelekalapa nei me ka hooho ana ae i keia mau olelo:

            "Ua nui loa keia manawa, e loaa ai ke kaa ia'u. E he'e koke aku oe e haawi i ke kauoha no ka hoomakaukau ana mai i kaa no'u, e holo aku ai i ka hale hoolulu kaaahi, a e hoouna pu mai hoi i kekahi kauwa, hiki hilinaiia."

            Hakalia no a pau kela mau olelo i ke kamailioia mai e Kalani Fiki, o ka haalele aku la no ia o ke kauwa lawelawe, a hele mai la no ka hooko ana i kana mau kauoha, me ka haule koke ana iho o ua o Kalani Fiki, maluna o kekahi pakaukau, a hoomaka aku la e kakau i keia mau laina pokole na Magarita:

            "E kuu Magarita aloha:--Ua konoia mai au e haalele iho me ka hikiwawe loa, mamuli o kekahi hana ano nui, e hiki ole ai ke hoopaneeia. Aole i maopopo ka loihi o ko'u manawa e kaawale ai mai ia oe mai, aka nae ma ka manawa e pau ai kela hana, e huli hoi mai no au, a ia wa oe e lohe ai i kekahi nuhou hoohauoli, e komo like ai kaua iloko olaila. E hilinai mai ia'u e ke aloha, a e noho malie oe maloko o keia home ahiki i kuu huli hoi ana mai. E ike iho oe, in a aole ke ano nui a ko'iko'i o keia hana, in a aole au e haalele i ka pili mau ana aku ma kou aoao."

            No ka nui loa o kela pihoihoi iloko o Kalani Fiki, aole oia i heluhelu iho i kana mau mea o ke kakau ana, aka hookomo awiwi iho la maloko o ka wa-hi leka, a i ka hoea ana mai o ka elele, haawi aku la i kela leka iaia, me ke kauoha ana aku, e lawe a haawi ia Magarita.

            I kela hala ana aku o ka elele me kana leka, hookomo iho la i kekahi mau mea ana i makemake ai maloko o kona paiki paalima, alaila kakau hou iho la i pane no ke kelekalapa o ka hoounaia ana mai iaia, maloko o kela kelekalapa, e hoike aku ana oia e hoea aku ana oia no Manakeka, ma ke kaaahi mua loa e haalele ana ia Nu Ioka ma kela kakahiaka.

            Ua makaukau no hoi ua o Kalani Fiki, hoea ana no ke kauwa, a olelo mai la iaia, ua makaukau kona kaa, i hakalia wale no i kona hoea aku, o kona laweia no ia no ka hale hoolulu kaaahi.

            Ua makaukau mua o Magarita ma kela kakahiaka, a e kakali mai ana oia ia Kalani Fiki, o ke hoea aku, elike me ka laua i hoolala mua ai ma ka po mamua iho, komo ana no ka elele maloko o kona rumi, me kela leka a Kalani Fiki i kakau ai nana.

            He mea oiaio, ua hele ua o Magarita a hoohihi maoli i na hiona ana i ike ai maloko o ka halekeaka, eia nae iaia e noho la maloko o kona rumi, me kona ike iho, he okoa loa ka mea nona kona lole e komo ana, aia na manao maikai ole iloko o kona noonoo kahi i hana ai, a ua hooholo oia i kona manao e hoihoi hou mai i kela lole, me kona hoike okoa mai i kana mea i manao ai imua o Kalani Fiki ke hoea aku imua ona

            I ka loaa ana aku o ka leka a Kalani Fiki, heluhelu iho la oia i na manao i kakauia maloko, a i ka pau ana, ua hookuu mai la oia i ka elele e hoi no kona wahi, aia nae iloko ona, ka manao maikai ole, no kela hiki ole ia Kalani Fiki ke hele mai e hui pu me ia, i hiki ai iaia ke hoakaka mai i kona manao.

            I kela hala ana aku hoi o ka elele, lalau hou iho la ua o Magarita i ka leka, a heluhelu ae la me ka leo nui, a o ia kana i kamailio wale ae ai no iaia iho:

            "I le keu aku ke ano-e o no manao maloko o kela leka, heaha mai nei la keia, i kakau mai ai o Kalani Fiki, i na olelo, i kupono ole i kekahi kanaka elike me kona ano, e hana mai ai pela?"

            No kekahi mau manawa lehulehu kona heluhelu ana iho i na manao o kela leka, alaila maopopo iho la paha iaia kekahi mea e hana aku ai, o kona hele aku la no ia, a k@ iho la ma ka puka aniani, me ka wehe ana ae iamua o kona lole, a unuhi ae la he leka, o ia kela leka o ka loaa ana aku iaia, ma ke kakahiaka ae, o ka po i haalele aku ai o Kapena Rede ia Manakeka. Hookuku ae la oia i kela mau leka a elua, aole he kaokoa ae o ka limakakau o kekahi leka mai kekahi mai, aka ua kulike ma na ano apau, e hoike okoa mai ana kela mau leka, he hookahi no kino kanaka nana i kakau i ua mau leka nei.

            I ka ike ana o ua o Magarita i ke kulike loa o kela mau leka a elua, ua hiki ole iaia ke haalele koke iho i kana wahi e ku la, no ka mea ua hele mai la oia a piha me na noonoo pihoihoi he nui, aka nae i ka hoi pono ana mai o kona noonoo maikai, ua hookomo hou iho la oia i na leka a elua iloko o kona lole, alaila hopu aku la i ke kaula o ka hele kahea, no kona makemake e kamailio pu me ka kaikamahine lawelawe i hoonohoia mai ai i mea kokua iaia.

            Aole no hoi i loihi kana kakali ana aku, komo ana no o Alina, a o ia kana o ke kamailio koke ana mai i ua kaikamahine nei:

            "Auhea oe e Aline, i kauoha aku nei au ia oe, e hele mai no ka mea he mau mea lehulehu ka'u i makemake ai e ninau aku ia oe, a e hoike mai no hoi oe elike me kau i ike ai, me ka huna ole aku i kekahi mea mai a'u aku:

            "Iloko o ka manawa a'u e noho nei ma keia home@ he mau manawa lehulehu ka'u o ka lohe ana ia oe, e hoopuka ana i ka inoa o ka Madame Devera. Mamuli wale no o kekahi mea i oili ae i keia kakahiaka, i konoia mai ai au e loaa ia'u ka ike no kela wahine, ka mea a'u i hana ole ai pela mamua aku nei. E hoike mai oe ia'u, owai keia mea o ka Madame Devere?"

            Aole i pane koke mai o Aline i ka Magarita ninau, ke ike aku la no nae o Magarita, aia ke kanalua iloko o kela kaikamahine, ma ka hoike ana mai i kana mau mea i ike no ka Madame Devere, no kona hopohopo paha, o haha'i aku a@anei o Magarita ia Kalani Fiki, o kona pilikia no ia, alaila pane hou aku la o Magarita:

            "Ke ike aku nei au aia ka hopohopo iloko ou, pela oe i pane koke ole mai ai i ka'u ninau, aka nae ke hooiaio aku nei au ia oe, aole loa au e lilo i mea kumakaia ia oe, ma ka hoike ana ae i kau mau mea apau i hoakaka mai ai imua o'u. Ke hoohiki aku nei au ia oe, o na olelo apau e kamailioia ana mawaena o kaua, aole loa he hookahi mawaho ae o'u, e maopopo ia mea. E hoike mai i kau mea i ike ai no ka Madame Devere?"

            "Ua maopopo no ia oe kela wahine," wahi a Adeline, me kela makemake ole no e hoike maoli mai i kana mea i ike no kela wahine.

            "Alaila ua noho mai anei ka Madame Devere maloko o keia home ma ke ano he wahine oia i maa i ke ano o na hana ku i ka hoohilahila?"

            "Ua noho pu ka Madame Devere me Kalani Fiki maloko o keia home, a elike no hoi me ka'u i olelo mua aku ai ia oe, aole loa i loaa ke aloha oiaio iloko o Kalani Fiki no kela wahine."

            Ku ino ae la o Magarita iluna, a kamailio aku la ia@ Aline me ka leo hookikina: "E manao mai ana anei oe ua komohia ka manao lili iloko o'u no kela wahine, pela iho la au i hoala ai i keia ninau?"

            "Nokeaha mai auanei e nele ai ka loaa ana o ia manao ia oe, no ka mea he haawina mau ia i na wahine a@au@" wahi a Aline me ka hoopinana ana ae i kona mau poohiwi iluna.

(Aole i pau.)