Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 42, 17 October 1919 — He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA. [ARTICLE]
He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA.
J fc mea maikai ole maf>li keia! O keia ke kanaka a'tt i hooimaia mai ai e hana pu me ia, a i ka manawa nae i loaa ai he manawa kupono loa ja maua no ka hana ana aku i ka niea i kauohaia mai, eia ka ianei olelo ua manao oia he hiki 110 i>ia Ke hana hookahi. Ke hookuu nei au iaia e hana hookahi e hiki ana paha iaia ke hana aku ia hana a aol£ f>aha, iaia aku ia, e hooko ana au i ka mea i kauohaia mai ia'u e Kelemeneta. ' * ' . , ! "Ua olelo a'ku aii iaia nei aolē e' pepe'hi i kela kanakW a ua ae mai 110 hoi o ianei, eia nae, ua oilLaku la keia mailoko ajcu o kela kaa a mamua o ka noho ana ua hana aku la ia hana, aole au i ike hou ia Reminetona a hiki' i ko mauajele ana mai ma Pare. i A i kuu manawa i ninau aku ai iaia iiei no ia mea, eia pane aole oia i hooko aku ia hana. He mea maikai maoli keia! Ua manao au e hana pu ana au me ke kanaka akamai loa ma ka huli ana i na hihia loa, eia nae ina aofe oia i hooko aku, no ke aha la la ka niaua mea e 'holo nei.-' Auhea kela kanaka a maua i hahai mai nei? O, 110 ke aha maua e hahai ole aku nei mahope ona? Heaha Hau i maltemake ai e holo a oi aku mamiia o keia?" j Alaila leha ae la kona mau maka iluna e nana i ke aouli., Ua .malie'ka'ua. eia nae, oia mau no ka pouli ovvaho. \ "Ua nalowale anei oia, a aole paha?" i ninau mai ai ke keonimana elemakule. ! "Ae/*' whi a ka pane. • I "Alaila aia oia mahea-?'' | "Oia ka ninau, ai mahea la oia! Noho iho i Palani nei elike ka loihi me koii makentake, aka mai kau mai oe i ke ahewa ana maluna o'u ina ua hoohokaia oe," wahi a Batolomaio me ke okalakala. j "O, mai hoopuiwaia kou noonōo. c ke kanaka opio; kau maiie iho, e loaa ana no kekahi wehewehe maikai ana oiai kakou e hoomau aku ana i ka holo ana. He mea pohihihi loa kekahi me keia hihia oia ka mea maopopo loa i ka nana aku." i Ke mau la no ka holo ana o ke kaalio me ka hooinaha ole no ka hoea aku i ka Makeke Kuwaena. ! "Ae, aohe mea e loaa ana ia kaua, a ma na ouli i ka nana aku ,ku.-.e mai ana na mea ii pau ia kaua. Aka, ua no ia'u kalii e huli aku ai no ia mea, ina e hiki, ana e loaa ka malaelae o ke alahele i keia manawa ia kaua, ae loaa aku ana ke'kanaka mahope aku," i pane ae ai.ka ohua Batolomaio. j "Ku ae la oia iluna a nana mai la ma ke aniani, mahope 0 ke kaa. "Pela no ko'u manao!" wahi ana o ka hooho ana.. aehe kaalio ae keia e holp mai nei mahope o kakou.' I "Owai la ia poe?' i ninau mai ai o Kupuna. j "Ua holo pu mai nei ka Lunanana Baida mai Ladana mai a i Dova, a ke manao nei au ua pee oia me ka huna , īoa iaia iho maluna o ka moku e ike ole ia aku ai mai kona manawa iti3i o ke kau ana mahina o ka moku. lle pili ka'u oiā 'pu kekahi i holo pu hiai nei, a ina oia pu kekahi nialuna o kela kaalio aole oia e haalele ana ia kaua o kaua wale 110 ke hana, aka, e kokua mai ana oia, pela ka paa o | kuu maiiao/' i "Aoie ana anei oia e haaīele mai ana? O, he-mea pono ia kakou e koi aku iaia e hana pu mai. Aka mamua o ko'u lawe ana i kekahi mau hana, he makemake au ē maopopo miut' ia'u na ,mea a pau; no ka mea, ina aole oliia e hana ana nw ke pono ame ka pololei, aole oliia e kau loihi iho ana maluna o keia kaalio. "Malia paha e hookplo mai ana ka lunanana Baida maliope o olua no ka hakilo mai i ka olua hana, a pela hoi me na makai a pau o nei. Aohe o'u makemake e hana'no kekahi mea e hana ana me ka pono ame ka pololei. I ko'u manawa i kukakuka ai me Kelemeneta no keia hana, ua hooholo au i kuu manao aole e huli ku-e aku i kekahi o na makai e huli pu ana mahope o keia hihia i liolo pu mai nei mai Enelani mai. "Aole au e ae ana e hana aku i kekahi mea no hookahi sekona, e hoomanao oe i keia. Ina aole oe i makemakeia no kekahi hana ahiki i ka hora ewalu o ka po nei, i ka manawa au i haalele aku ai ia iLadana maluna o ke kaaahi laweleka, no ke aha la hoi oe t holo hele nei i ka Lunanaiia Jiaida, a i ole i kekahi mea okoa e ae paha, i keia kakahiaka ? "lieaha iho la ko olua pilikia i ke kanaka e holo mai la maluna o kela kaalio? EJiooki ko olua noonoo l.alau, ana," 1 pane mai ai o Kupuna. "Aohe pane a ka makaikiu Peresa! no ka makaikiu Batf>lomaio nae oia ka mea i pii ka wela. Aohe pane mai o Sa Keoni, ke noho la no oia me ka hamau. . i , "Ea, e Batolomaio, e apuhi .mai ana anei oe me ke alakai hewa i ko'u noonoo," i ninau aku ai ke keonimana eleihakule me ka leo malie. Oiaanei? He wahi hana aho hoao ia au e puniheiia aku ai? "Ovvai anei kau i olelo m&i la?" i niiiau mai ai o Batolomeio;" owau nei anei kau i olelo mai la? 0,-aole au e hoao aku ana e hoopunihei i kou noonoo, e Mr. Wilikina. "He ano liana hoao i ka'u nana aku. Manao anei oe e Sa Keoni he kanaka kekahi i loaa ka ike no kekahi mau makahiki lehulehu e hiki ana ke puni wale aku i kela ano hana? Ke haawi aku nei au i hapa minuke nōu e noonop ai. i hiki ai ia oe-ke hoololi ae i kou noonoo mai kela-ina-iiao mua ae au i alakai hewa ia ai." Alaila, noho, pono ae la ke Sa Keoni iluna me ka huki ana rku i ka mikinilima e paa ana ma kona lima akau. "E holo aku me ka hikiwaive loa no ka hale," wahi ana, a inalaiia au e hoike aku ai i kela kaa e holo mai nei mahope o kakou ke hahai inai, ina o ka manao maoli ia o kela kaa. e holo mai nei e hahai mai mahope o kakou." i pane .ae ai o Kupuna, Ku ae la oia iluna a nana aku la ihooe i ke kaave holo mai •ina mahope o lakou ma ka puka aniani o ke kaa. •»Ua pololei ka'u i olelo ae nei ke hahai io mai la no lakou mahope o kakou, eia nae, e ike ana lakou i ko lakou hoohokaia, aole kakou e loaa ana ia lakou. Ia manawa hookani aku la oia i ka bele i _k>he mai ke kiakaa. alaila kahea aku la me ka leo nui : <4 E kuupau aku i ka holo ahiki i ka hoea ana aku i. ka mua. Imau e ike aku ana e hamaiha mai ana alaila kii iho malaila. Ua kuupau aku la ke kiakaa i ka holo a i ka liala ana o kekahi manawa leihi o hapalua hora paha ua ku iho la ke kaa mamua o kekahi haleainurama, o ka wehe kokeia ana mai no ia o ka puka. Ua lele koke aku la o Kupuna iwaho nai ke kaa aku a ka.uoha mai la i kpna mau hoa e hahai ajm. mahope ona. . ".. c T ,- • "H e? ha ka hana a keia hale.-" i ninau ae ai-ke Sa Keoni. •'lle haleinununa hoi keia, aake alanui pokole hoi no
kakou e koke aku ai i ka hale. Aohe au ninau ana niai, o kau wale no o ka hahai mai mahope o'u. a e makaala pu 110 hoi oe nou iho. Ke aa nei au hē hiki ia'u ke hoopa,kele ae ia oe mai keia pilikia ae no keia manawa, aka, heaha la ka mea e hanaia mai ana he mea pono nae aole au e ikeia mai." wahi a Kupuna o ka pane ana aku a no kona hoanoe loa ana iaia iho aneane no oia e hiki ole ke ikeia aku. la komo ana aku iloko'o ka haleinurama. -haawi aku la oia i ke kauōha i ke ka'naka oloko o ka haleinurama i mau kiaha me ona omiole lama no lakou, alaila hele aku li a ma kekahi pakaukau ma ke kihi loa. he wahi e. hiki ole ai ke ikeia mai a noho iho la, a mahope aku no hoi kona mau hoa
• o ka hahai ana aku. ' j la noho ana iho a lakou o Batolomaio ka ua o Kupunaj o ke kauoha" ana mai e nana pono aku i ke kaa e hōlo mai j ana mahope o lakou, a e hakilo aku i kahi a i? kaa e hofo| aku ai. hana kakou me ka makaala loa. a i oie pela e; paa koke ana kakou iloko o ka manawa pokole loa i ka ho-i puia," wahi ana. J Mahope o ke kauoha ana aku o Kupuna i ke kuene ua j laweia mai la he omole inika ame keka-hi pepa kakau ame ka wahi leka.,kmahope ua kauoha hou ia aku la ua kuene la e lawe-mai-i mau meaai na lakou. 1 ka pau ana o ke kakau a ua o Kupuna i kana leka, ua komo mai la o BatoJomaio ia manawa a olelo mai la o ke kaalio i hahai mai ai* ia lakou ua ku aku ia ma kekahi wahi mamao mai ka hale inurama aku. * "Ina he mea oiaio ia alaila aohe kanalua ana iho no kakou ka lakou o ka hahai ana mai la,'' i pane aku ai o Kupuna. I ka pau ana o ka la'kou ai ana a haawiia aku la ka leka a ua o Kupuna o ke kakau ana i ke kuene no ka hele ana aku e hookomo iloko o ka pahuleka nona, a pau no hoi i ka ukuia aku na uku o ka lakou ai ana, ee hou aku Ia laloou maluna o ke kaalio no a lakou o ka holo ana mai, a haawi aku la i k'e kahukaa i ke kauoha e holō me ka mama loa ncr ke alanui Make'ke Waena, , "Ke uhai uiai la kela poe mahope o kakou." wahi a Balolomaio o ka ])ane ana ae i konajnau hoa, oiai oia e nana aku ana ma j>uka aniani mahope o ke ka&. Ua piha o waho inai o ka makeke i qa kaa i piha me na meaai o na ano like ole, a e kuku-ana a ē hele mai ana, a mawaena aku 0 ia mau kaa ko lakpu kaa-o ka holo pipa ana aku, e alo- j alo ana ma o a maanei aia ka pono-o ko lakou kaawale aku. I Kahea ae la o Kupnna nie ka leo nui i ke kiakaa e holo| pololei no kana wahi o ke kauoha ana.ae a ua hala kekahi manawa loihi ia lakou ma ka .aloalo ana i na laina kaa loihi e hele mai ana no kahi o ka makeke a lakou i makemake ai malaila lakou e kuai aku i ka lakou mau meaai o ka lawe' ana mai.. v j I ko laknu hoea ana. aku ma ke kihi: o kekahi hale hookipa nui nialie loa iho la ke kiakaa i ka holo' ana a ke kaa, a iii manawa i kauoha hou ae ai o Kupuna e hoohuli ae i ke kaa ma ke kihi, i ole ai e ike mai ka poe o ke kaa mahope ia lakou a e ku ihQ ; ke kaa niamua o ka piika o ua hale la. Ia manawa ku hou ae la ke keonimāna elemakule iluna | a kiei aku la ma ka puka aniani makope o ke kaa no ka nana aku i ke kaa o ka hahai ana mai mahope o lakou, a 1 kona. ike-.ole. ana. aku. i ,mai;.la i kona mau hoa : "Aohe kakotf e loaa a kela/poe.-aohe.o lakou ikeia-aku, a ke manao nei- ;kakou no kekahi manawh 1, ke ku kaa o.ko Kupuna oili aku la 110 ia iwaho a .aku o ke kaa. a hahai aku la no hoi kona. aaāu i hoa mahope ona. .:••• hfpfi i: ka. haleleka," wāhi a Kupuna o. ke kaiipha aiaaikku.;i ke kiakaa niahope o kona haawi ana aku ,i ka:4eka;"ne/hplo'aku, oe me ka mama a pau ,e liiki ana ia oe.a hookomo aku i keia leka i ka haleleka;.ua, laWa loa keia.;mana\va. npu e liolo aku ai mamua o ka .hoēa ana mai.o ke.kaaāhi laweleka i ka hale hoolulu kaaahi. : 1 . Me he mea la ua mahuahua kana mau (lala o ka haawi ana'aku i ke kiafka&; no ka mea, ua hauoli maoli ka he,lehelena .0 ke kdakah(i ka nana aku ia manawa, me ka hoihpi vvale no oia o -ia -lioohuli ana- ae 4 kana kaa a hoomaka aku la ka hplo 'aria.* .'f r.n ■ ■ • Ua piha eloko 1 <v't(a rumi inufania**i na kanaka a e kuka-1 halāke ana no hoi'ki poe i kahiohip ia lākou i komo aku j ai a hookahi ko lakou huikau pu aku mfe lakou. I ke kaa hoi a lakou i kau mai ai 0 ka ha'la ana aku .nia kekalii aoao o ke alanui, ia manawa i/oiK māi ai ke kaa i hahai mai mahope o lakou ma ke kihi o ke alanui, a mamuli o na ka-i lehulehu e huikau ana malaila ia manawa i houlolohiia ai ka j hoea koke ana mai ma kekahi aoao. Ua hookuuia iho na pv.ka j nniani mahai o ke kaa a he'hiki wale- no ke ikeia ;.ku ke kana-' ka e noho mai ana maloko. ?Jookahi wale no kanaka nialoke j 0 ke kaa e ike :- . aku anr a e kiei mai ana oia waho o ke kia \ no . a nana ai.a mai i k'e l iakaa o na kanaka ekoh.; o .<.t ho'o i a:ia mai, ine ka aloalo ana o kona'mau maka ma o a maanei e nana ai. - J Moiima o ia kanaka hookahi e noho mai ana iluna o ke kaaj na muka o iia kanaka ekolu apail ē nana pon > niau aku ana 1 me ka ninau ana mawaeiia iho o lakou : "Heaha la ka'hana a kela kanaka, e huli ana anei oia ia kakou? Aole au i ike i kela kanaka mamua." wahi a kekahi 0 lakou o ka olelo ana ae. "A pelā no Vioi me a'u." wahi a 1 ekahi. "Aole kela o Bai<la, oia ka mea maopopo i ka nana aku; iiia 1 aole oia o ka l.unanana Baida aohe a'u noanoo iiim' ana aku j nona. Ua ike mua 110 oe i kela kanaka e Kupuna*?" I "Ae; ua kamaaina mua wa'u iaia, eia nae, i keia mau !.i hoi i paha 6a, aohe ona wāhi mea a ike niai ia'u. O Mr. 'I'opina | lioi kela. ka Makaikiu Topina, he makaikiu no ka Pa K tpi!i-i moku Sekotia i hoonohoia mai ma Parisa nei no ka liana ana ; no ka oihana makaikiu/ Hookāhi mea maopopo i kā nana aku, e hakilo ana'oia mahope o kela kaa a kakou i kau mai nei, al ke manao nei au e hāhai aku ana oia mahope o kela kaa aliili | i ka maopopo aiiā iaiā o ka.poe i kau mai nei maluna o ia kaa. | He hoi lipu" aku kok j ona i ka hale hoolulu kaaahi e kiai ai." j ''Peheā/i maopopo ai ia oe mai l:a hale hoolulu kaaahi mai j nei oiā o ka holo ana mai ma -<ka hapa akau o ke kulanakau-: hale ?"■ , ' j "No ka mea, mālaila au i ike ai iaia. Malaila oia kahi i j ai 110 ke ku mai o ke kaaahi, a ina o Baida, au i olelo mai nei, kpkahi maluna mai nei* o ke kaaahi, oia kana kanaka i inake-' make loa ai e ike. eia nae, aole paha o Baida e-nana aku ana' i ka pono o kana hana maiuna o Topina. " j "Malia paha na Baida i hoouna īhai nei ia Topina e holo mai v hoohalua ja oiua, aia nae hoi a lohe ia aku kau moolelo Keon.', i? manawa kakou e hooholo ai i ko kakou manao." "He maikai no ia, e Baia, aka e ninau aku ana au ia oe, heaha kau mea o ke kakau ana iloko o' ka leka?" me ka lielehelena hoohuoi loa o Gareina o ia nana ana mai la ana iaia. "He apana pepa kakau wale no, aohe manao maloko," wahi a ka Kupuna pāne, "a mawaho o ka wahi ua kakau au me na hua i kakwlimaia me ka maikai loa a i hpano-e loa ia hoi e hiki .ole ai ke ike ilio na'u ia i kakau. Ina i lawe aku la keia kiakaa i kela leka ā hookomo iioko o ka pahuleka mua ana e ik ? aku ana aohe no he pilikia e ala mai ana 110 ka mea. aohe mea i kpkau'a ikda mai ai nau ia i kakau, aohe 110 hoi au i kakau i ko'u inoa, ponoi. "Ina hoi no kona poina i ka hookomo ia leka iloko o ka pahu leka a loaa paha ia leka i kekahi meā ke ona aku oia me na elala a'u o ka uku aifa aku nei iaia aohe no he pilikia e hanaia mai ai)a maluna o kakou." "Ina hoi ha pela aale pono kakou e inu lama hou maanei. E lawe 'aku au ia olua i ko olua hokele kaawale loa a e ktt ana hoi ma kahi e hoouluhua ole ia mai ai olua e kekahi poe, a he kaawarle pu no hoi e loaa ole ai i kekahi poe ke hele ae e huli ia plua., He koko kena e kau la maluna o ko hainaka, e
pono oe e huna loa i kena koko i ole e ikeia niai e keksT poe ā manaoia inai he kanaka pepehikanaka oe!" , MOKUNA V. Oiai o Mr Bāida (o ka inoa pololei keia o Kupuna). e kakau ana i ka inoa o ka mea nana ka leka aua e hoouna aku ana i Ladana pela kana o ka hoike atyi ae i ke kuene o ka hele ana mai e ninau iaia no kaua mau ineaai i makemake ai. "Ua mkemake au ia oe e lawe mai i mau lako kakau na'u maanei i keia manawa," wahi ana o ke kauoha ana aku i ke kuetie: "e'kali iki ko'u ai ana apau ka'u leka i ke kakau a !?weia aku i ka haleleka.-' ' ' "O, e Mr.. he nui loa ka nnna»va nou e kakau ai i leka t\au. Ua hiki no ia oe ke hookomo aku x i kau leka iloko o kela pahuleka e ku mai la ma o, ina kela aoao o ke alaiiui he mau minuke mamua ae o ka laweia ana akii o ka leka," wahi a ke kuene 0 ka i'ari<i mai. "O, ke hauoli nei au ia hoakaka au!" i pane aku ai ke keonimana, no ka mea. mamuli o ia hoik!c ana mai la au i loaa iho la ia'u ka ike he pahuleka no ka ma keia- wahi kokoke mai i ko'u hale e noho nei." eia nae ua kamiiāina'uo oiā ia a ia hale hoi, no ka mea. malaila ! no oia i ai aii ainā k'akahi■ika nw kekahi manawa ana o ka holo afta mai i Eurdpa/ "He kanaka Pelekane anei oe. a i ole he kanaka Amerika paha?" wahi hoi a ke kuene o ka ninau. ana mai. ■ •"Aohe au ninau ana mai i ke ano o ko'u lahui, e lawe mai 1 pepavkakau, ka j)epa ilui loa i toaa maloko o keia hale. 1 "I pepa kakau nui ka kou makemake? (). e loaa aku ana ia ia oe itoko o ka manawa pokole N loa." j Ua ik« keia kuene ia Knekini. no ka mea he o ka noho ana ma Batasūi a pela i ike ai oia i ka olc4{) Pelekane. N I '*Ke ike aku nei nu he kanaki Pelekane ka oe; ua ike no anei oe ia Ratasia? līe walii nani kela maloko o Ēnelani, I ,' wahi a ke kuen.e. ! '*Afc; ua ike au. o kekahi ia" o rta wahi maikai 10-i makiko' o _Ene!ani. i pane aku ai ke keonimana, i "I iiepa kakau nui anei kou makemake? A e l:r.ve koke :nai i keia nwn:iwa?' ! . , "Aia no * kaU ano p?Da e lawe mai ai, keokeo n pelu p:-.lia. 0 ka lo;i& wale mai no ko'u makemake." Aohe o kou puapu thul uana, iio ka mea. he a ai%e liapa koe o ka haalele ana mai o ka ekeleka iai:ei, he inanawa ākēa loa kelāi nou & ai a e kakau-ai." i "Aohe au kali hōu ana iho, e kii aku oe i pepa a lawe mai me ona wahi leka ame *on i pooleka." . ' i Np ke koikoi loa aku keonimana i ua kuene la, ua heV i'o aku la 6ia e kii, a i.ka hala ana o kekahi mau niinuke ina ir» • hope iho. hoi niai ana me ka p2pa an.ie ka .wa-hi leka a haawi mni la i ke keoniniana. loaa' ana mai la. 'alaila Iwomaka' iho la ke keonimann e kaWiu nie ke kamailio ana mai i kekahi niau huaolelp ma ka : Mahiiia p ka wa-hi leka kana kakau mua an;t iho, mlalo ihP p ka inpa o ka mea nana ka .leka ana e hoouna aku ai keiā mau huaolelo: _ 'i, !'Keena Ninahinau i na hfewa karaima, • j P:i Kapilimoku o Sekotia, - " - - ' Laelana, S. ; W: I *. ••'■ ; O ka maiiap ana P' ke UakāU aiii' īMlōko p, ka leka p'ehei ia: "Ka Hihiā' a Wilertiota, o 'ka -pWa 'lie.ina." t)a ikela ka loli i nlānāo ihua ōle ia nō keiia ; hihin i i^V'mānawa'. 1 kulike me na hoakakn i mai ia'u i nehinei ma ka auwiiia- la ua hoor f ikaika au nie ka'hookaulua P l e e huli ina wahi.apau a" Sar mt4eta, Retninetona e nee. aku <-ii. c*iH-i ho&ō e hoalo ae i kā ikeia ana aku, a ua kamailio oia n\e ikona:mau hoa.ime 1 ka huiudiuna /ole ma ka mea *e pili ana i aihueia ana o na elai'maha; . . , . • • . • ; f, Ua hoakaka ae oia i kona m'anao ma ke akea no kona aloha 1 ka ohana .o Sanakelea, a ua hooikaika hoi oia.'e auamo i ke koikoi o ke kaohi.ana i ka hoolahāiā ae o ia hana malōk'o <rtra nupepa. no ->:ō l'*.vkou ; pono.- . ;:,,0i1i... -./ :l!i - | • "He hana tnaa mau na R.eminctona/#!tao kekahi.manāWa i lrafe .aku nei, kona holo. ana mai i Paflisautiei no kana hana elua ā.ekolu titaiia\va i-ka īnakahiki. Ma lei la> aku la i nehinei am aku i kona.hoihoi ole no>fkieiarhojo ana mai ana Ā ka Ainapuniole nei a kaawale mai oik imaiiEaelani mai no kekahi m'au la kakaikahi,- a oiai ua emi loa mai-ka holomua o na hana 1 kalepa a mai hoopau rip oia i ka liolo ana niai ina ka aple'np Kekahi kelekalapa i loaa aku.jaia mai kekalii kanaka aku i aie' iaia. . , | "Mamuli o ke kokua i loai mai ia'u mai ke Kakiana Bele mai ua ike au he kauoha ka i loaa ae iaia ma ke kelekalapa. Māi Pova akmkela kelekalapa o ka ana aku, he hana na ka Pihana makai e ppnp ai e huh pono mai. Ua hooikaika ke Kakiana }{ele e loaa iaia ka mea nana ke kelekalama o ka [ hooūna ana aku.i ua o Reminētona, a no ia liana nae ua waiho ;iku au nana'e huli aku. I "Ua loaa pu ia'u'ka ike he mau halawai ka Reminetoita hele ae ana ma ka la hope o ka.|<ule, eia nae, hala e mai nei ij Palani nei. Ua loaa pu ia'u ka ike aole keia o kona minawa maa mau e holo mai ai i Europa nei iloko o ka makahiki, he mahinā ka oi loa o keia mainua o ka manawa maa mau iaia J i ka holo riiai, a he kumu maikai no ia e noonoo iho ai no kona holo koke aiia niai. v | "Ua haalele aku oia i. kona home ma l<a hora 7 rlō p. m. a tta hopkolo njai au mahope ona a hoea i Karina Koloka. y\ohe pahu lole ana me ia* aka he wahi paikilole ili wale no. Ua kuai oia he tikiki no ka hoi .hou mai i Parisa. nei, a ua huli :itt iaia a loaa aku ia'u e noho ana maloko o kekahi kaa a malōko p ra kaa au o ka nphp pu ana me ia. *'Ua maopopō ia'u aole oia.i e hakilo aku ana āu iaia, eia nae ia manawa hookahi, ma ka'u nana aku iaia, ua' pili leaumaha kona noonoo, a mā ka'u hoomaopopo aku i kona ano. lie kanaka kam i makemake loa ai e ike aku ma ka hale heoluhi kaaahi i hoea ole mai nae i ka manawa i*.ku mai ai. ke knaāhi ia nei. j "He ekolu mau kanaka e iho i komo mai iloko o ke kaa a niaua e noho āra iloko o na m uiawa like ole. >( No ke kānaka mua o lakou nii ko'u manao iho me he mea la ua ike mua āu laia ma keleahi wahi, aolte nāe he hiki ia'u ke hoomanao aē'ia wahi a'u oka *iks ana iaia. He .helehelena kona oke kanaka». aihue, aka aohe o'u kuleana. e lioohuoi wale akU ai no i konā ano. . . .';«.•••. ... •■ ■ i- •■■ • - ••• --•'i? , | "No ka lua iho p na kaaaka aple au i ikemua' iaia, 'aka'hae,' np ke ko'u o na kahaka niamua o kalippmaka ana init? o ke kaaahi e hplp. \ta maopopo lei i,a'u ko'u halawai mua āna rhe' ma kekāhi mahāwa. lie niea hppkauniaha no i ko'u nopnōo ka hiki .ole āna.ia'u kje hoomanao ae i ka'u wahi o ka ike ana. iaia ame kpna inoa. aka nae, ua.lpaa ia'u ka manao anea'nē%ō' e ppfolei ,laā ka'u mea i hoomanao ai nona. āole nae paltsf f ■ l ekaty iuā'iawa kokoke aku nei koat halawai ana me ia. r . • i "Ma ke alahele o ka holo ana mai ua pinej)ine ko Kemihe- 1 :; totta hoike ana mai. i kona lokah.- me makou. Mai'ka mānāwa 'nun.mai nae. f ka nana āku, me he mea la.ua loaa iāia kā ike ua ,4iakilo"a aku oia e ke kanaka a'u i hoi#fe mua aku nei, ke* i.;olu o nā kanaka i komo mai ai iloko o ke katt ine maua. H'o- ' ko o kr na v -njariawa loa o ka noōnoo a 'nō k'a hoao afia ) i ka pololei o karra mea i hoohuoi ai. uh hoomaka mai la oia e no ka hana e pili ana i ka aihueia ana o na rlaimana a a iloko ō ka manawā e kamailioia ana ia mea ane*"- , ane e kaawale ōle ka haka pono ān-i a kona mau maka maluna o ke kplu,ojia onua i komo hope niai-ai a'u o ka hoike mua an** ae la. i "Ua paa koke o Sanakelea i ka hopuia e na makai i ka hoea ;t >a mai o ke kaaāhi a makou o 'ke kau pu ana mai nia Dova, 1 a o Re»ninstorm hookahi ke kanaka i hele aku e kamailio iaia mc ka hoomama āku i kona-noonoo i ka manawa e kaiia ae ana o Sanakelea ena makai maluna oka aWai. Ika hoea aria | mai o : ke<|caaahi mā.jka hale hoōlulu kaāahi rria kā Uwapo
Oova ua hele mai la ka m&kui o ke kaaahi iloko'o ko j rumi.« a pela no hoi i kekahi niau kaaahi okoa aku,\ine kek ini j kelekalapa i hoounaia mai i ka 'Ohua mai ka I\i j niai o Sekotia,' i hoounaia mai malalo o kana malamn'ana. I "A oiai aolie o Remineton:i i maopopo i ko'u in'on. a ov. au hoi ka ohua mai ka Pa Kapilimoku mai o Sckotia. nnunoo ho la au he mea maikai no'u aole e noi aku i ua kelekalama 1 . O ike wale ia x ac auanei au he mnkaikiu. a i loaa ole aVu ho ka ike iaia o\vait ke kanaka i makemakeia a na'u kelekalaj a i hoounaia mai ai. oiai he mea maikai no'u ke kclekalfip:t aoi ana aku no me ka hoakaka ponoi aku i ko'u mau manao n< x na mea i hoakakaia maloko o ia kelekalama-i ka mnnau .i kaawale e loaa ana ia'u. 4 : * ,4 No ia kuniu aole ;iu i hoike aku owau ka mea nana ia k> iekalapi oka hoounaia ana mai. Malia paha aole i lilo ia h.: na una a'u i mea k'upono, aka, 110 ku pono nae O'ka'u hana, pela wale no au i noho hamau ai. eia nae. ua mai au ko'u hooholo ana'e noho hamau ma o kekahi u#U hiohiona a'u-o ka ike ana aku i kekahi o na ohua elua. *fīe iYi*ti pono no ke hoomanaoia ae o keia hihia i wail oia mai' al itoko o ko'u limā oia kekahi ona hihia pohihihi 10. e neU* o!c"«rt ka hookolo aku mamuli ona hoohuoi ana. li. o Sanakelea ka mea nana'i aihue na (lainiana. a o Remiiu>? 11:1 kona hoahui ma ia hana, alaila ua hunaia na elaimana ma! <ko o na 'waiwai i hoouniai maloko 0 na puolo Uilii i kekahi ka uika maloko o Pai*isa, kahi a Renrinetona e koho mai an:» a kii \ aku ia mau waiwai. Oia ka mea i hoolalaia elike n>e ka'>i i hoonmopopo ai. Oiai o Rehiinetona e hoahewa aku aua : a I Sanakelea, lle hana akamai ma ko Rcminetona aoao. ma ia ano e hiki ok* ai ke lioohuoiia aku ua komo pu oia me ia ;.:a keia liana o ka aihue āna i na elaimana. I "Aohe mau oleloike len-e aku ana ia Shnakc!e i. aia !:n--11-iwa hookalii e kaawale aku ana kela mau waiwai'mai ko Reminetona mau lima aku. Ke manaolana noi au e lokahi mai ! nna 110 kā oihana makai me a'u me ka olelo mai na pololei loa ' au ma keia manao hoohuoi o'u. i "( )iai au e hookolo ana mahope o Reminetona mahma oka moku o ke'kowa, ua manao iho au ua ike iho au he mnu kaiuia : 110 ka'u e kianaoio iho ai o Reminetona To īio ka hoahii' o Ssnuke!ea, mekona hakilo pu ia e ke kanaka a'u o ka hoakaka }.n:i ae nei mamua, ke kanaka a'u i ike aku ai ma ke kilo un 1 a ma ke kamailio ana aku lioi mq_lce ano ma-lu me kekahi kainka aihue e kau pu ana maluna o ia kaa. 1 ■*Aohe i-.maopopo ia'u pehea la ka nui o ko'u ikeia ana mai -e f<£kahi 0 kela mau kanaka, ina aole ia laua a i elua, no-ia 1 kumu, hooholo iho la au e hookaawale loa mai ka laua ike hou piau ana mai ia!u, ina e hiki ana ma ke koena aku o ka hual: i'i. "l -a liookUhuaiā ko'u mau manao koho \yale. <»ia hoi o tu ohua e «.< elua e kau pu ana ma ia i'aa o huia pu kekahi e kilo l<>{, ;;n,a no Rer>u'netona. me he mea la >ia loaa ia laua \e kahi ike 110 Reminetona aia iaia na waiwai, a e hookolo ;ina lau-i maho])e ona ma na wahi apau a Reminetona e nele ai. "Ua loaa ia'u kekahi ike ina au e hookolo ana ia Rein : - eftfna ahiki i Parisa e hookolo ana no kela mau kanaka i »ia i>hiki;i!aila. oia lioi l kahi o na puolo i hoounaia mrii ai. a e kali j aku ana iiona o. ka hiki mai. Aka, oiai au e hun:i loa ana i k.i'u , maU wahi apali e pee ana a e hele aku ana mai ia mau kanaiea ' nalo\yale aku la laua mai a'lMku me kn maopopo ole «o ika'laua-walii o ka hete' ana aku;< "h' ••:! ku .ana mai'*o»'k!e i Aril<mifenn -a oiai a ue nana o a maanei o ke kaaahi. Ua ike aleu. la au ia Reinir ( eto.ia r e iho itiai ana H&lo-maikina mai o ke kaaahi. eia nae. no kn. uiailawa pokole wale-aō 'kela ike a;ia aku a'u ku niai a ua nalowale liou aku ~la: oia. , "I kp-makou hoea ana mai ma ka hapa akau loa o ke kuianakauhāīe o Parisa,-ua hakilo aku au i nii ohua apau e lele : mai ana mai ka pukapa aku. oia hoi no na kanakn elua a'u o ka hōakaka ana' ?fē/n§i mamua ame ka lehulehu aku o n:i olu-a ; ua hookahaha loa ia-mai iiae ko'u-11001100 110 ko'u ike oW -iku i ; ko Reminetdna ihOMliai. Ma k<*lri manawa ua lv>ea mai la ) | Topina me na't<fe!ekalfipa i hoOimaia ae iaia iflai ke keena iirai. o ka lua o kt« kelekaiapa aAa'o ka lawe ana mai ua like ia-Ine ke kelek&lapa 4 ia'u i lioouna hewaia •• ak'i iaia. ' ■ r-H. ;.• • ■ .• -i • "īMa kela nianawji' : hottt'rtanaO aeM'A' iEiu i> kahaka i iio7oiaioia ai kona heMv'ā ole mā kela luhia O 'ke Kliea (iula elua 1 maleahiki i hala aku nei, mamuliX)'kona hele ana he wahi okoa oia 0 Gerena! Ua laki loa ka loaa koke ana ia'u o ka ,na- ' nawa e kuhikuhi koke ai ia Topina 110 ua kanaka la. a -na- | muli o na hoakaka o ke kelekalapa. ua hahai koke aku la 0 Topina mahdpe ō-Gerena aine leona kokoolua e hele ;m ana. i mea e ma6popo ai ko laua wahi e noho ai ina 110 ko k.iia makemakeia aku. laia i liala aku ai ku ilio la au e kakali iaia o ka hoi niai. | "Oiai'na ohua hope loa e. hapai mai ana iko lakoti mau paiki kaumaha a oili aku la iwaho ma ka pukapa nui, mahope I o ka nanaia ana mai o ko lakou mau pahulole ame na-paiki e ' īia o ka halekuke, ia manawa liolo mai ana ke kanaka j lawelawe a malama ukana oluna o ke kaaahi a ku ma ka puka o ka awai, a kahea niai la me ka leo nui he kanaka make ka i "loaa aku iaia e waiho ana maloko o kekahi o na kaa. | "He kakaikahi loa na ohua i kau niai ike kaalii mai Boukma mai, a he lehulel)u 110 hoi na kaa aohe mau ohua |>!oko. | Nolaila, i ko makou hoea ana mai i Parisa nei. lehuleht< wale na-ipuka o na kaa aole i weheia ahiki i ka hele ana aku o ke kanaka nialama ukana inaloko o kela ame keia kaa a oiai oia e n f 'ina ana maloko o kela ame keia kāa i loaa aku ai ke kanaka make iaia e waiho mai ana. " v [ "Mamuli 0 kona koho iho aole i oili tfiai o Reniineloin iwaIho ti:i koho koke iho la au oia paha ua kanaka make \ke k;:iiaka malama ukana o ka hoike ana mai, ia manaw.i i hde al'U ai au a hoike ia'u iho i ka in&kai o ke kaaahi, he Kau.ika Pelekane oia, he makaikiu au mai haelana mai. Ua h<>qmiwaia aku oia i kona manawa i ike mai ai i ko'u pepa : e k« t u ■ ana hoi kua inoa maloko, me he mea la ha Rcminetona pai:.i i I kain.i ;io aku/i ka o ke kaaahi 0 (ierena ka mea nauu ke kelekalapa.*a he makai hoi oia maa' kp oihann makai n-ai uki Ladaiia, pela ka makai d ke kaaahi loa ai o iici\- i.i kp makai. a i ka i*»aa ana ana niai o k<s keleka ai-a «'lua 1:;. L vc $ku l;c j[ta makai la oke kaaahi e i, ke k«ld i.k'p i 1 Ge- ■ tena ' ka manawa i hoea aku ai ke kaaalii n nia l;c ?ud malu me ka hoike oe ae i kekahi poe. | :ji; ' I M:tn.i.'rh c ko ( ; "{*icra kUllihewaia he ml); ti"ftia r.a hk. -a 1 mia tf r riftib loii ai au ma ka'u misiona. O ka manao o k !a keīekalapa i haawiia aku ai fa Gerena aolie maopopo iu'u. ;ka hae. ma ko'u koftb wale ilio 110 e hoike mai ana ia keiekal ia'u e makaala loa i na kanaka i hoohuoiia i kāu pu mai ai ::\i ke kaaahi laweleka.o ka po i like loa ka manao nie ke k J.*I.ahipa i hoounaa ae ai ia Topina. \ T oia kumu ua ikeia o ' * reha ame WokA niai ka manaw'a mai o ke ku ana o ke kaa.»'ii inti Kalaisa, a ua maopopo i ka oihana makai ko laua haa" mi ;{ftia.nia ke kaaahi laweleka o Jta po a ua hoikeia aku i kekJū makaikiu kuikawa e hana pu ana me Topina ma Parisa. "E hiki ana palia ia laua ke kono ..io a aole paha no k:/« hana ma kelā'hihia a Wilembta nie kekahi hihia e ae. a nut 'kēkihi aoao hoi ua hiki loa i kekahi mea ke koho iho i nei imanawa e hana pu ana laua 110 kā hihia a Wilemola airte kekahi hihia e ae. ... "O ka o'elo ana iho ua komo pu o Reminetona iloko o k 4 ia h£ oi aku ka pohihihi, i ka v manawa e waihoia mai ai ia hana 'ia kakou; pehea la i koino aka ai ia hana iloko o ko Gerena air>6 ko Woka ma lima? Mamuli o keia mea pohihihi l i ala mai iloko o ko'u noonoo i hoot)olo iho ai au e hoike aku i ka oihana makai. 'i "Hc mea ano nni ajoipono !oa e ike ole iil. lflaT Hti e kcka!v pocr niakemake loa ka oihana n;alcai e hoike mai ia'u iai k«f kelekalapa. ua huna nae i ka hojj<e am mii: i ko'u inoa: un k\ihihewSiā 0 Gcrena e Rcminetoha he nnkai oia, a pela i kar * (Aoie i pau.) . i