Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 30, 25 July 1919 — Page 11
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA HUAKA'I HOOKAHAKAHA MALUHIA NUI MA LADANA.
LADANA. Ialai 20.-He mau miliona kanaka maioko o ke kulanakauhale poo @@@@@@@-Ladana-i lilo i mau hoike @@@@@ a ka oihana kaua i ike ole ia ka @@ @@@ ka manawa mai o ka Iubile @@@@@@ o ka Muiwahine Victoria i @@@. O ke kulaia i haawii no ka @@@@ @@@ i ka hanohano o ka malubia @@@ mai ana maluna o ke ao holo@@ a mailonaia ma o ke ka'ihua @@ @@@ @ @@ koa he 20,000 a na Au@@ @@@@ na koa kahiko a ke kaua @@ @@@@@@@ ame ka hiki kino ana ae @@@ @@ @@ elele aupuni no ka naua @@@@@@i. maluna o ke kahua @@@@@@@ kauia i ku mai ai ka Moi @@@@ @@ Moiwahine Mary, ke Keiki@@@ @@@@ na kuhina Amerika ma Pe@@@@ ame na luna aupuni e ae a na @@@@@ Huiia. a haawi mai la i ko la@@ @@@@ i na pualikoa e ka'i ae ana @@ @@@@ i na pualikoa e ka'i ae ana @@@@@ @ lakou ma ka la aku la i nehinei
@@ @@@@@@@@ e alakaiia ana e ka alakaiia ana e ka @@@@@@ Amerika John J. Pershing ka @@@@@@ aka na leo huro lehulehu a @@@@@ ka lewa.
M ka hop@@pa o ke ka'ihuaka'i ua Kaa @@iwawe loa ka Ilamuku Haig i ka @@ @@@ na hoihoiia aku i kona home @@@@ kokeia na kauka e holo ae me @@@@wawe loa, a ua hoikeia mai nae @@@@@ he ma'i kulipolipo loa. Ma @@@@@@@ o ka hoomaha ka mea i makemake nona. ua loaa ole he manawa @@@@@@ maikai nona maluna o ke ka@@ @@@@ a pela hoi me ka nui o ka ha@@@@ @@ hoomakaukau ana no na hana @@ maka'i hookahakaha no ka mala@@@ ka La o ka Maluhia.
Maioko o ke kulanakauhale o Dube@@@ ma ka la i nehinei i malama pu ia a ke kulaia no ka lauakila ana o na A@@@@@ Huii maluna o na enemi, kahi @@@ @@akauna French ame kona mau @@@@@ i haawi aku ai i ko lakou aloha @@@ pualikoa Aliliki i komo pu mai ma @@ @@huaka'i ana ma ko lakou mana@@ i kaale ae ai mamua o ke kahua ka@@ e kanala mai ai o ka koa. O na @@@@@@@ Aliliki apau ua komo pu mai ma @@@@ ka@ @@@ka'i lanakila. Aole wahi @@@@@@ i ikea no ke kue o na Aiiki, @@@@@@@ mamua aku ua ikeia ke kue o @@@ la Beritania Nui mamuli o ko lakou makemakea e ku kaokoa lakou mai la Beritania Nui aku.
HOIKE I KONA HEWA KANONO NAE KA HOOPAʻI.
Mahope o ka hoike ana ae o Masaku @@@@ he Kepani lunahana malalo o ke aupuni Federala a i hana hoi ma kahi kokoke i ka Papa Limaikaika i kona hewa oia ka iawe ana i na dala ma ke @@@ @@@@ mai na Kepani mai o ka noho @@@@ ana mai malalo on a, he $1017.35 ka l@@@pa'i ame na koina o ka aha o ke kau ia ana mai maluna oua. Ua hiki@@ @@@@ ke huna i kona hewa, no ia @@@@ i hoike okoa ae ai i ke kokua loio Amerika Banks ma ka Poalua nei, o ka @@@@@ i ikeia ma ia hoike ana ae ana @@ @@ kauia ana mai o kela hoopa'i ka @@ maluna ae la.
He luna o Mosaku no kekahi mau Ke@@@ laua. nana e huli i na Kepani @@@ a ua hiki aku ka ka heluna o ia @@@ Kepani hana ana o ka hoolim@@@@ ana i ka 20 a oi i kahi manawa. Ma kekahi mau mahina lehulehu aku @@ @@ i hala ua hoike ae oia i kona @@@@ imua o na Kepani o kela ame @@@ kanaka e hana aku ana malalo @@@ pono iaia e uku ae mai ka $ 8 a i @@@ @@@ o ka mahina. Ma kekahi ano @@@ @@@@ ae ka lono i ka Loio Banks no @@@ @@@ bana huli dala a Mosaku no @@@ pono ponoi iho mai kekahi ae o na @@@@@@ a Mosaku o ka auhau mau ana, @ @@@@@@ ua kauohaia aku o Mosaku @ @@@@ kino ae i ke keena o ka loio Amerika. Ua paa oia i ka hopuia a ma @@@ manawa i hookolokolia ai ua @@@@ ka pili o ka hewa iaia a ua hoo@@@@@ mai oia he $1017.35. Aohe mao@@@@ na luna aupuni ka nui o na dala @@@@@ e Mosaku mai mua mai, aka, @@@@@ oleloa ua ohiia eia he $100 a oi @@ @@ Kepani mai ma ka la hookaa @@@ hope. No na mahina lehulehu ka @@@@ keia ohi mau ia ana o na dala @@@@@@@@ mai na Kepani mai.
PAKOLU KA NUI O NA HANAU I KO NA MAKE.
He @@ wale no make i ikeia maloko o ka @uke a ka Papa Ola no ke kula@kauhale o Honolulu no ka mahine o @@@@ i hala. he heluna haahaa loa keia no kekahi mahina iloko o ka makahiki i @ala.
He 15 make mailoko ae o keia heluna he poe noho paa mau ole maloko o ke @@anakauhale, nolaila o ka heluna polo@@@ na make noloko iho o Honolulu he @@ Na ka poe noho paa ole i make eono mai na mokupuni Pilipine mai; eono @@ ka mokupuni o Oahu mawaho aku o @@ @@@@ o ke kulanakauhale, hookahi no Molokai; hookahi no Maui a hookahi
no Hawaii.
Ma na lahui o na Hawaii no ka oi o na make he 27; hapa-Hawaii 6, Kepani @@ Pake 10, Amerika 9, Pukiki 7, Pili@@@@ 7, Korea 3, Pelekane, Kelemania @@@ Riko. 1 pakahi. No na keiki e @@@@@@@ ana e hanau mai he 9, 5 Kepani. No na make he 55 kane a 33 wahine.
@@@@ o Iune he 265 mau hanau i @@@@ ae i ka Papa Ola, a he 99 mau pau @@@@ mau mea i hoomanaia aku elike me ia i oleloia ae nei i ka heluna aole e oi aku mamua o kanalima keneka no kela ame keia holoholona pakahi i komohewa pela ma ke ano he hoolilo no ia lawe ana, hoohuli ana ame ka hoopaa ana i ka holoholona i oleloia me ka hui pu ia o na auhau paaupuni elike me ia i hoakakaia maloko o keia mokuna. Ina he mau poho kekahi i hanaia e ka holoholona, a i ole, e na holoholona, e uku hou aku no ka on a, a i ole, na on a oia mau holoholona i kekahi heluna e hookauia mai ana e ka papa o na luakiai. A in a aole e ukuia ana na auhau i oleloia ame na auhau paaupuni, e kuaiia aku o na holoholona ma ke kukala akea elike me ia i hoakakaia e ka Pauku 569.'
PAUKU 2. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 30 o Aperila, A. D. 1919.
C. J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
KANAWAI 220.
(B.H. Helu 372.)
HE KANAWAI E HOOLOLI ANA I NA PAUKU 1512 AME 1517,
ELIKE ME IA I HOOLOIIIA, O NA KANAWAI I HOOPONOPONOIA
O HAWAII, 1915, E PILI ANA I KE AUPUNI KALANA.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUKU 1. O ka Pauku 1512 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, ma keia ke hooloiia nei i heluhelu ai penei:
"Pauku 1512. Heluna, koho ana; manawa; lunahoomalu. O ka papa o na lunakiai o ke Kalana o Hawaii he ehiku lala, a o lakou apau e kohoia mailoko mai o ka poe i kupono i ke koho o loko o ke kalana i oleloia a i noho malaila aole i emi iho malalo o elua makahiki mamua aku oia koho ana, a e kohoia lakou apau elike me keia malalo nei: Ekolu mai ka Apana Koho Lunamakaainana Ekahi mai ; ekolu mai ka Apana Koho Lunamakaainana Elua mai ; a hookahi ma ka holo puni. Eono o ia mau luna e kohoia ma ke ano he mau lala wale no, a o ka hiku i kohoia ma ke akea o ia ka lunahoomalu ame ka luna mannahooko o ka papa i oleloia."
PAUKU 2. O ka Pauku 1517 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, elike me ia i hoololiia, ma keia ke hoololoi hou ia aku nei i heluhelu ai penei:
"Pauku 1517. Manawa o ke koho ana ame ka lawe ana i ka oihana. O na koho nui ana apau o na luna o na Kalana o Maui ame Kauai e malamaia no i ka Poalua mua mahope o ka Poakahi mua iloko o ka malama o Iune, iloko o ka makahiki 1919, a iloko o na makahiki elua mahope aku, a e lawe ia mau luna i ko lakou mau kulana i ka hora 12:00 o ke awakea o ka la ekahi iloko o ka malama o Iulai e nee mai ana mahope o ko lakou kohoia ana, koe nae e in a oia la he Sabati, a in a pela e lawe lakou i ko lakou mau kulana ahiki i ke kohoia ana o ko lakou mau hope a hookuleanaia.
'O ke koho nui o na luna i kohoia o ke Kalana o Hawaii e malamaia no i ka Poalua , ka la ekolu o Iune, 1919, a o na luna i kohoia pela, a i ole, e kohoia ana ma ke koho wae moho mamua iho o ia koho nui ana, elike me ka mea i hoakakaia ma ke kanawai, e komo aku maluna o ko lakou mau kulana i ka la ekahi o Iulai, 1919, a e paa i na kulana ahiki i ke kohoia ana o ko lakou mau hope a hookuleanaia; o ka manawa o ke koho nui hou ana aku o ia mau luna o ke Kalana o Hawaii mahope aku o 1919 e malamaia no i ka Poalua mua mahope iho o ka Poakahi mua iloko o ka malama o Novemaba iloko o ka makahiki 1923 a i ka ha o na makahiki apau mahope aku; a oia mau luna i kohoia iloko o 1923 iloko o ka ha o na makahiki mahope aku, e lawe i ko lakou mau kulana i ka hora 12:00 o ke awakea o ka la elua o ka malama o Ianuai e nee aku ana mahope o ko lakou kohoia ana, koe wale no ia la he Sabati, a in a pela e lawe lakou i ko lakou mau kulana i ka la ekolu o ia malama a e paa i ko lakou mau kulana ahiki i ke kohoia ana o ko lakou mau hope a hookuleanaia.
O na hoolilo o ia mau koho ana e ukuia no e na kalana pakahi iloko olaila lakou i malamaia ai."
PAUKU 3. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 30 o Aperila, A. D. 1919.
C. J. McCARTHY
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
KANAWAI 221.
(B.H. Helu 57.)
HE KANAWAI E HOOLOLI ANA I KA PAUKU 2198 O NA KANAWAI I HOOPONOPONOIA O HAWAII, 1915, ELIKE ME IS I HOOLOLIIA, E PILI ANA I NA UKU O NA LUNAKANAWAI APANA AME KEKAHI MAU KAKAUOLELO.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUKU 1. O ka Pauku 2198 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, elike me ia i hoololiia, ke hoololi houia nei i loaa ai i na lunakanawai apana ame kekahi mau kakauolelo na uku elike me keia malalo iho nei:
No ka No ka
Malama Makahiki
Lunakanawai Apana, Honolulu $350.00 $4,200.00
Lunakanawai Apana Elua, Honolulu, e hooliloia elike me ka Pauku 1753 300.00
Na kakauolelo, Aha Apana Honolulu
Kakauolelo Ekahi he $225.00
Kakauolelo Elua he 200.00
Kakauolelo Ekolu he 150.00 575.00 6,900.00
Lunakanawai Apana, Ewa 120.00 1,440.00
Lunakanawai Apana, Waianae 70.00 840.00
Lunakanawai Apana, Waialua 100.00 1,200.00
Lunakanawai Apana, Koolaupoko 70.00 840.00
Lunakanawai Apana, Koolauloa 70.00 840.00
Lunakanawai Apana, Lahaina 120.00 1,440.00
Lunakanawai Apana, Wailuku 175.00 2,100.00
Kakau olelo âme Kakaupokole, Aha Apana 75.00 900.00
Lunakanawai Apana, Makawao 125.00 1,500.00
Lunakanawai Apana, Hana 100.00 1,200.00
Lunakanawai Apana, Kipahulu 45.00 540.00
Lunakanawai Apana, Molokai 75.00 900.00
Lunakanawai Apana, Lanai 35.00 420.00
Lunakanawai Apana, Kohala Akau 110.00 1,320.00
Lunakanawai Apana, Kohala Hema 70.00 840.00
Lunakanawai Apana, Kona Akau 110.00 1,320.00
Lunakanawai Apana, Kona Hema 90.00 1,080.00
Lunakanawai Apana, Kau 110.00 1,320.00
Kakauolelo âme Maheleolelo, Aha Apana, Hilo Hema 125.00 1,500.00
Lunakanawai Apana, Hilo Hema 200.00 2,400.00
Lunakanawai Apana, Hilo Akau 95.00 1,140.00
Lunakanawai Apana, Hamakua 125.00 1,500.00
Lunakanawai Apana, Puna 120.00 1,440.00
Lunakanawai Apana, Lihue 110.00 1,320.00
Lunakanawai Apana, Koloa 80.00 960.00
Lunakanawai Apana, Waimea 100.00 1,200.00
Lunakanawai Apana, Kawaihau 70.00 840.00
Lunakanawai Apana, Hanalei 70.00 840.00
PAUKU 2. E mana keia Kanawai i Iulai 1, 1919.
Aponoia i keia la 30 o Aperila, A. D. 1919.
C.J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii
KANAWAI 222.
(B. S. Helu 8.)
HE KANAWAI E HOOKAAWALE ANA I HAAWINA MAILOKO AE O NA LOAA LAULA NO NA MAKAHIKI ELUA E PAU ANA I IUNE 30, 1921.
E hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore O Hawaii:
PAUKU 1. O keia mau heluna dala ma keia ke hookaawaleia nei no na mea e hoikeia aku ana ma keia hope aku no ke kau o elua makahiki e pau ana i Iuna 30, 1921, mailoko ae o na dala iloko o ka waihona puuku i loaa mai na loaa laua mai:
KE KIAAINA.
Na hoolilo, hoolaulea ana $ 5,000.00
Kakauolelo a ke Kiaaina paku'i i ka uku federala 800.00
Kela o keia 3,000.00
Uku o ka mea akamai i hooiaia iloko o ka hana kopaa, ka mea e hele ana e nana i na poe home hookuonoono kanu ko, a e a'o aku ia lakou i ka hooulu ana i na mea kanu, a i ka manawa pono e noii a e kokua i ka hooponopono ana maluna o na ninau mawaena o ka mea kanu ko ame ka mea wili 500.000 12,000.00
Na hoolilo kaahele ame laula mea akamai i ka hana kopaa 3,000.00 23,800.00
KEENA OIHANA KOA.
Malama ana, na hale koa 6,000.00
Na hoolilo 6,000.00 12,000.00 20,800.00
KE KAKAUOLELO
Na kakauolelo, na kokua, na kakaupokole, na elele, na keena o ke Kakauolelo ame Kiaaina 16,200.00
Na hoolilo, na keena o ke Kiaaina ame Kakauolelo 4,000.00
Hoopaainoa o na Poe Hanau Hawaii:
Na hoolilo o 3,500.00
Pa'i ana, humu ana, heluaoao ana, unuhi ana ame ka hoolaha ana, na Kanawai o ke Kau o 1921 ma ka olelo Beritania ame Hawaii 3,500.00
Kahi Waiho o na Palapala Kahiko:
Mea malama buke 275.00 6,600.00
Na uku, o na kakauolelo ame na kokua 7,920.00
Na hoolilo, kope ana, unuhi ana, pa'i ana, humu ana 1,000.00 62,720.00
KEENA O KA LOIO KUHINA
Uku, loio kuhina 550.00 13,200.00
Uku, hope ekahi 400.00 9,600.00
Uku, na kakauolelo, na kakaupokole ame na kokua 8,500.00
Na hoolio 12,000.00
Makai Kiekie âme Halepaahao o ke Teritore:
Makai kiekie ame mea malama hale
paahao 300.00 7,200.00
Hope makai kiekie ame mea
malama halepaahao 225.00 5,400.00
Hope mea malama halepaahao 165.00 4,160.00
Na uku, na kiai, na luna ame kauka. 75,000.00
Na hoolilo ame ka malama ana i na paahao 115,000.00 250,060.00
Uku, lunahooia 450.00 11,400.00
Uku, hope lunahooia 350.00 8,400.00
Mea malama buke 250.00 6,000.00
Na uku, na kakauolelo 14,400.00
Na hoolilo 4,500.00
KEENA PUUKU.
Uku, puuku 475.00 11,400.00
Uku, mea hoopaa palapala, na buke helu aupuni 400.00 9,600.00
Uku, hope mea hoopaa, na buke helu aupuni 275.00 6,600.00
Kokua ohi dala ame malama buke o 200.00 4,800.00
Na uku, na kakauolelo, na kakaupokole ame na kokua 7,920.00
Na hoolilo, keena o ka puuku 4,800.00
Na hoolilo, hope mea noii banako 1,800.00
Na hoolilo, keena inisua 5,000.00
Na uku, kokua kuikawa, ilamoku kinai ahi, kakauolelo ame kakaupokole 7,500.00
Na hoolilo, na boma oihana 7,500.00
Ukupanee, na komisina ame na hoolilo, aie lehulehu 1,200,000.00
Keena o na Auhau
Na buke auhau ame na pa'ihakahaka 10,000.00
Na palapala aina auhau 12,600.00
Na hoolilo, na hoohalahala auhau 3,000.00
Mahele Auhau Ekahi, Oahu:
Uku, lunaheu 385.00 9,240.00
Uku, hope lunahelu 285.00 6,840.00
Na uku, na hope lunahelu, na poe ohi ame na kakauolelo 75,480.00
Na komisina âme na hoolilo 10,000.00
Mahele Auhau Elua, Maui:
Uku, lunahelu 275.00 6,600.00
Na uku, na hope lunahelu, na poe ohi ame na kakauolelo; e hoomaopopo ana i hookahi hope pakahi no Kona akau ame Kona hema 36,720.00
Na komoisina âme na hoolilo 8,500.00
Na hoomaemae hou ana ame ka malama ana i na keena auhau like ole o ka mahele 1,500.00
Mahele Auhau Eha, Kauai:
Uku lunahelu 250.00 6,000.00
Na uku, na hope lunahelu, na poe ohi ame na kakauolelo 17,640.00
Na komoisina âme na hoolio 4,920.00
Keena Kope o na Palapala:
Uku, mea hoopaa 275.00 6,600.00
Uku, hope mea hoopaa 200.00 4,800.00
Uku, mea hoopaa inoa akamai 150.00 3,600.00
Na uku, na kakauolelo ame kakaupokole 37,680.00
Na hoolilo 7,000.00
Hooponopono ano hou ana ame ke kakau hou ana i na inoa o na moolelo kahiko 15,000.00 1, 590,000.00
KEENA O NA HANA AUPUNI
Uku, lunanui o 500.00 12,000.00
Uku, kokua enekinia 250.00 6,000.00
Uku, kakauolelo kiekie 250.00 6,000.00
Na uku, na kakauolelo, na kakaupokole ame na kokua 13,200.00
Na hoolilo 10,000.00
Malama ana, kapitala ame na hale hookolokolo ame na pa 27,6000.00
Mea malama hale kuapapa'u 75.00 1,800.00
Mea malama hale pauda, Honolulu 80.00 1,920.00
Mea malama hale pauda, Hilo 60.00 1,440.00
Na auhau wai ame sua 3,100.00
Hoohui kelepona 3,000.00
Malama ana, na paku'i, waiwai aupuni, Oahu 15,000.00
Malama ana, na paku'i, wawai aupuni, Hawaii 5,000.00
Malama ana, na paku'i, wawai aupuni, Maui 1,500.00
Malama ana, na paku'i, wawai aupuni, Kauai 500.00
Hoolako ana i ke kapitala ame na hale hookolokolo 5,100.00
Hana hou, pa hale hookolokolo 2,500.00
Na pono hale ame na lako, hale waiho o na palapala kahiko 5,000.00
Na alanui hele aoao, na aina Teritore 1,000.00
Hana hou, hale kupapa'u ame ka pa, ame ka hale o ka mea malama 2,000.00
Na hoailona aloha aina, na hale hookolokolo ame keena hookolokolo 500.00
Kukulu hou ana, hale kapitala ame na pa 2,500.00
Hookomo hou ana i paipu ame na pono no ka hoolawa ana i ka wai, pa o ka hale kapitala 5,000.00 131,660.00
PAPA O NA KOMISINA AWA.
Na uku:
Kakauolelo kiekie 250.00 6,000.00
Kakaupokole âme kakauolelo 125.00 3,000.00
Kokua kakauolelo 100.00 2,400.00
Luna awa 275.00 6,600.00
Kokua luna awa 175.00 4,200.00