Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 18, 4 May 1917 — HE MOOLELO KAAO NO GANEMA KE KEIKI A ABOU A I OLE KE KAUWA A KE ALOHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO GANEMA KE KEIKI A ABOU A I OLE KE KAUWA A KE ALOHA

Mai kekahi halepule Mahomeda a i kekahi halepule nei wahine me na kauwa paele o ke kaahele ana, me ka haawi mau aku i na kokua ma ke dala i ka poe ilihune a pilikia 0 ka hoomana Mahomieda, me ka hoolohe mau aku i na leo hoomaikai mai ia poe mai no keia hana kokua a lokomaikai nui ana. He hana keia i hoomauia eia mai ke kakahiaka ahiki 1 ka napoo ana o ka la, a' e haawi mau aku ana no hoi i da!a i ka poe ana e ike aku ana i ka hune, ka pololi ame na pilikia e ae he nui, a ma ke ahiahi e hoi aku ai no kona haleaiii. Ma kekahi la ae o ka hana no ia o ka hele; kii aku la i m kekahi eke dala i piha me na apana dala gula he kaukani, a me na kauwa paele mahu no hoi ana elua, kamoe pololei aku la ka hele ana no kahi a ka poe kalepa o na ano waiwai like o!e e akoakoa a e hoahu mau ai i ka lakou inau waiwai. I ka hiki ana aku ana ma ka pukapa, kena aku la i kekahi o na kauwa ana e kii i ke poo nui o ka poe kalepa e hele naai imua ona, me ia mau no o kona kau iluna o ka hoki a e kamailio pu me ia. Oiai ke poo o ka poe kalepa he kanaka oluolu a he pihi aioha. a he kanaka hoi i hoolilo nui a oi aku maluna o ka elua-hapakolu o kana dala no ke kokua ana i ka poe ilihune a i loohia i ka ma'i, a i ole i kekahi mau pilikia e ae, hele koke mai la oia e hui me Fetanaba he wahine ana i ike mai ai ma kona aahu he lede oia noloko mai o ka halealii. "I noi aku la au ia oe e hele no ko'u e kamai!io pu me oe no kekahi hana," i pane aku ai o Fetanaba, me ka hukī ana ae i kana eke dala a haawi aku la i ke kanaka, i k«i laua wa i halawai ai. "Xo ko'u ike he kanaka hoopono oe, a ua hana aku no hoi oe i kekahi hana manawalea i ka poe popilikia ma na wahi apau o keia kulanakauhale, pela au e haawi aku nei i nei mau apana dala gula iloko o kou lima no ka haawi ana a£u mawaena o ka poe ilihune, elike me ka hana i maa ia oe oia ke kokua ana aku i ka po6 o ia ano; aole ia poe wale no, aka i ka malihini kekahi mai na aina e mai e hoea mai ana i nei kulanakauhale. a e noi mai ana no kekahi mau kokua no lakou. "Ua maopopo ia'u kou ano ame kou manao he kanaka piha aloha loa oe i na mea uhane apau, ua ia'u aia iloko ou ka manao e hoopau a e hoolako aku i ko lakou mau hemahema ame ko lakou mau pilikia, a aohe mea hauoli e. ae iloko o kou noonoo o ka ike wale aku no ua hoolaw r aia iikn ko lakou mau makemake ke loaa ia oe lie manawa kupono e hooko aku ai ia hana." **E ka lede maikai, e hooko aku ana au i kou makemake, elike me kau i noi mai la, me ka hauoli, aka, ina he makemake no kou e hoohana aku i kou manawalea i mea no na kanaka e ike a e mahalo mai ai ia oe me kou lima ponoi, a e ae ana oe e kipa ae i ko'u hale, e ikemaka aku ana oe i kekahi man wahine pilikia a ilihune malaila i kupono loa nau e k<->kua aku." "Ma ka la aku la no i .nehinei ko'u halawai ana me laua i ko laua wa i hoea mai ai i keia kulanakauhale; nahaehae no hoi ko laua mau wahi aahu, olohelohe na wawae, aohe no hoi he he papale maluna o ko laua mau poo, a no ko'u piha loa i ke aloha ia laua, o ko'u koi okoa aku la no ia ia laua e hoi i ko'u hale e noho ai, a aia laua a elua malaila i keia manawa. "He hikiwawe loa ka ike ana a kekahi mea ua halawai laua me na popilikia o keia ola ana, ma ke ano haahaa loa o ko-)aua mau aahu e hiki ole ai i kahi kanaka a wahine paha me ka naau aloha ke nanamaka wale aku me ka haawi ole aku i na kokua. ia kumu au i hoihoi ai ia laua i ko'u hale a haawi aku ias4ana malalo o ka malama ana a ka'u wahine; i ka ike ana nl&i o ka'u wahine fa laua, ua hoike mai oia i kona manao aloha no laua me kona apono loa i ka mea au i hana ai, me kona hoao ole mai e ku-e i ko'u manao. "Ua kauoha koke aku oia i kana mau kauwa e hoomakaukau i mau moe no laua, oiai hoi oia e kokua ana i na wahine *?*a ka holoi ana i ko laua mau maka, na ame na wawae. a ma ka hoomakaukau ana mai i mau aahu lilina no laua. "Ahiki mai i keia manawa aohe maopopo ia'u o ko laua mau inoa; mai hea mai la laua o ka hele ana mai, a heaha la ka pilikia nui i halawai ai laua me kela kulana ilihune haalele loa; aohe maua i niele wble aku no ia mau mea, i maopopo ai ia maua, no kcf mpua noonoo ana iho e haawi aku i manawa loihi no laua e hoomaha ai mamua o ka hooluhi ana aku ia laua me na ninau lehulehu." MOKUNA XVI Owai la nei mau wahine, pela ana paha oe, e mea helubelu, e ninau iho ana. E loaa ana no ia oe ka haina o kau ninaa ina ke hoomanao la oe i na wahine hele la o Kaiona i hookukeia mai ai mai Damaseko mfli, a i hele kuewa mai ai i ke ala me ka waimaka. O laua keia ua loaa i ka opu aloha a hookipa ia i kahi o ka malu. I ka lohe ana o Fetanaba i keia mea hou ua iini loa iho la oia e ike ia laua a e ninaninau pono i ko laua mpolelo, a ua hoike aku oia i ke kanaka ia makemake ona. I ka maopopo ana i ke kanaka kalepa he makemake loa o e ike noouoo iho la oia e lawe iaia ahiki i kona h«le. a hoike mav(>ia i kona manao ana pela, eia nae, aohe ae aku o Fetanaha e hooluhi wale iaia, a na kekahi o na kauwa a ke kanaka kalepa i alakai aku ia Fetanaba a hiki i ka hale. I ka hoea ana aku i ka hale, lele iho la o Fetartaba ilalo mailuna iho o kona hoki, a ukali aku la mahope o ke kauwa a ke kanaka kalepa a i ka hiki ana ma ka puka o ka hale, komo mua aku la ke kauwa e hoike i ka wahine nona ka hale he malihini kana o ka lawe ana aku i ka hale, a loan aku oia iaia iloko o ka rumi hookipa e luana ana me ka makuahine ame ke kaikuahine o Ganema, no ka mea o keia na wahine a ke kanaka kalepa i kamailio mai ai ia Fetanaba. I ka lohe ana aku o ka wahine a ke kanaka kalepa aia kekahi o na lede o ka halealii iloko o ko laua hale, eu koke mai la oia no ka hookipa ana aku iaia. eia nae, mamuli o ko Fetanaba hahai kokoke loa mahope aku o ke kauwa. ua loaa ole he manawa nona e hoomakaukau ai iaia iho no ka hookipa ana aku. a komo loa mai la iloko o ka rumi a Fetanabn e hele aku ana. . _ I ka ike ana mai o ka wahine a ke kanaka kalepa la Fetanaba ua haute koke iho la oia maluna o kona mau kuli mamua iho o Fetanaba, he hoike V> kona hoohaahaa ana iaia īho imua o ka poe apau e hoea aku ana ilaila mai ka la o Fetanaba iaia a hapai ae la īluna a 1 aku Ja: "E kuu lede maikai, lohe mai nei au i kau alnkane hs

mau malihiniwahine ka kuloko o kou hale nei, a ina pela ea, e ae mai hoi oe e hele aku au e ike ia laua, no ka niea, he mau malihini laua o ka hoea ana mai i Bagedada nei ma ka po aku la i hala pela mai nei ko'u lohe. "E ka Madame, aia laua ke moe mai la iluna o na moe e hoomaha ana i ka maluhiluhi o ka hele ana" mai o ka loa, ka wela no hoi o ka la ame ka pololi, oia kela mau mea elua e moe mai la a, au e ike aku la iluna o na moe." 0 ko Fetanaba hele aku la no ia no kahi o ka makuahine e moe mai ana, a i ka nana ana iho iaia me na maka* aloha 0 ka hoaloha oiaio, i iho la: "E ka lede maikai, i hoea mai la au ianei po ka haawi ana aku i kekahi kokua ia olua, malia hoi he wahi kokua hiki no kekahi ia'u ke hana aku no olua ame ko olua mau hoaloha." "A, e ka lede maikai! ke ike nei au mamuli o kau haawi ana mai i kekahi kokua no maua aole i haalele mai na lima aloha oka Mea Mana Loa ia maua. Ua loaa ia maua na kumu e maka'u iho ai mhope o ko maua halawai ana me na popilikia, aka, oiai ua hoouna mai la oia i kona anela ma ou la no ke kokua ana mai ia maua mahope o Kona lohe ana mai i ko maua mau leo kaniuhu nolaila, ke haawi ae nei au 1 na hoomaikai laia no Kona lawe ana mai ia maua ahiki i keia puuhonua." 1 kona hooki ana iho i keia mau huaolelo, hoomaka iho la oia e uwe me ka walania loa ahiki i ka paa ole ana o na waimaka o Fetanaba ame ka wahine a ke kanaka kalepa, a hookahi ko lakou uwe like ana. Oiai ka punahele a ka Moi e holoi ke &na i na waimaka, i mai la i ka makuahine o Ganema: "Ina he noi pono keia, e oluolu oe e hoakaka mai ia'u i kou moolelo ame na popilikia lehulehu i halajyai mai me oe, malia, he hana hiki no hoi kekahi ia'u e hoomama aku i kou noonoo a e kokua aku ia oe ma ka mea hiki ke kokua aku." "E ka lede," wahi a ka makuahine o Ganema o ka pane ana mai, "he noi maikai loa kau; owai hoi ia mea aua iha nlai ka hoike ana aku, oiai, o ka maikai ame ka lokomaikai nui hoi auanei kena e hiki ole ai ke hoike aku. "Ma ka moolelo i hoikeia mai ia'u o ke kumu ka o keia halawai ana o maua m€ keia pilikia koikoi mamuli no ia o ka manao ana o ka moi Haroun Alraschid ua launa hewa kuu keiki, o Ganema, me ka wahine punahele a ka Moi, o Fetaiiaba ka inoa, a no ka loaa ole ana o Ganema ua kauoha ia mai la ka Moi Zinebi o Damaseko e hanaia ka ohana o Ganema elike me ia i hanaia mai ai maluna o maua." Ua hoopuiwa loa ia mai o Fetanaba ia manawa no kona lohe ana. aku i kona inoa, a oia ka ke kumu o ka halawai ana o na wahine popilikia elua ana e ike aku ana ia manawa me ka poino eia nae, aohe oia i kahamaha koke aku i ka ka rrtakuahine o Ganema kamailio ana. "O ka wahinekanemake au a Aibou Abu, he kanaka kalepa kahiko o Damaseko, he keikikane hookahl ka'u o Ganema ka inoa, a no kona makemake e lawelawe i ka hana kalepa a kona makuakane, a oiai no hoi he nui na waiwai kalepa o ka makuakane i koe iho, mahope o kona make ana, aole i hooliloia aku ma ke kuai, pela oia i lawe aku ai ia mau waiwai i Bapedada e kuai ai, a oiai oia e noho ana malaila, tja Hoopiiia aku ka oia imiua o ka moi no ka launa hewa ana me Fetanaba, ka wahine punahele a ka moi. "t ka wa i lohe aku ai ka Moi no kona noho a launa hewa ana me Fetanaba, kauoha mai la ka Moi e hopuia oia a e e lawa aku imua ona, i kauia mai ai ka hoopa'i make maluna ona, a no kona loaa ole ana, kakau ae la oia i kekahi leka i ka Moi Mohammed Zinebi o Damaseko e huliia oloko o ko maua hale a e haoia na waiwai ame na lako hale apau, a e wawahiia ka hale, a e hoohele wawaeia maua maloko o ke kulanakauhale no ekolu la kailike, a mahope o ka hala ana o ia mau la e hookuke loaia mai maua rtvai ia kulanakauhale mai a e hele kuewa aku me ke olohelohe o ko maua mau kino mai ke aupuni mai o Suria no ka manawa pau ole. "Me keia mau liana hoohilahila a hoopilikia nae he nui i hanaia mai maluna iho o maua, i ha'i aku au ia oe, he mea ole ia mau poino apau, ina aia no kuu keiki aloha ke ola mai nei i keia manawa; e hoomauia aku ana kuu hauoli, a e hui aku ana no au me ia i kekahi la ke ae mai nae na lani. "Aole e nele ana ko maua hoohauoliia ke ike a ke halawai aku me ia mahope o ka hala ana o kekahi mau la lehulehu. Ina no ko maua apo hou mai iaia i ko maua umauma, ia manaw,a e hoopoina loa ku ana maua i na mea i hanaia mai maluna o maua ame ko maua mau w}aivvai. "Ina oia ke kumu o ko maua halawai ana me keia mau popilikia, e manaoio mai oe i ka'u e olelo aku nei, he pilikia imihala wale ia no kela ona, a no ka mea ke hilinal mau nei au maluna o kona ano hoopono a maka'u ia mea he hewa," ua kaawale loa oia mai ka hewa m,ai elike me ka hewa ole 0 kona makuahine ame kona kaikuahine nei imua o ka moi." "Ua pololei kau i olelo mai la," i pane aku ai o Fetanaba, "nole oia he kanaka opio hewa elike me ko olua hewa ole. Ua hiki ia'u ke hooiaio aku imua o olua no ka pili ole o ka hewa iaia, no ka m.ea, o ka wahine au i olelo mai nei ua launa hewa o Ganema me ia, a nona hoi ka inoa o Fetanaba, owau nei no ia e kamailio aku la imua o olua, a olua paha i hoahew r a iho ai no'u nei ke kumu oko oukou komohia ana iloko o ka pilikia. 1 "'I ha'i aku au ia olua m,e ka oiaio, mamuli o ko'u halawai ana me kekahi poino koikoi a i aneane aku i ka make, ke kumu i ai <plua me keia pilikia. Maluna o'u nei e hooili mai ai olua i 'na ahewa ana no ka nalowale ana o ka olua Ganema mai ia olua aku, ina ua make oia, a ina ow.au ke kumu o ko olua mau popilikia ana, owau ana no hoi ka mea nana e hoomama a e hoopau ae i ko olua mau kaumaha apau, a e manaoio mai olua i keia mea a'u e kumailio aku nei no ka mea, lie ;nana ko'u e hana aku ia mea "Ua hooiaio mua ia aku e a'u ko Ganema pili ole i'ka hewa imua o ka Moi, a no ia kumu ua kauoha aku la ka Moi i ke kiihina mu e kukkala aku ma kela a ma keia wahi o ke aupuni ua huikalaia o Ganema, a ua ike au i ka hookoia ana 0 ia hana, a ua hooia mai oia imua o'u e hana mai ana oia i ka maikai maluna o olua. e hoolako mai ana oia ia olua me na mea apua, elike me ko olua ano o ka noho ana lako ma<Trv\a aku o kona hana āna rriai i ka ino maluna o olua, a i keia manawa a'u e kamailio aku nei ia olua aole olua lie mau enemi nona. "O ka ka Moi wale no e kali mai la o ka hoea kino aku o Ganema imua ona a ia wa oia e hookau mai ai i ka hanohano maluna ona, i uku no ka Ganema ntau hana tnaikai i hana mai ai maluna o'u a'u e ike nei i ko'u aie nui nona, a o ka ka moi hana hope loa, elike me kana i olelo mai ai ia'u, oia ka hoohui ana ae ia maua ma ka mare. O keia ka mea oiaio loa a'u i hoike aku la ia olua. "Nolaila, mai keia manawa aku e nana mai olua i ko olua oono ma nei mua aku maluna o'u nei, a e nana pu mai no hoi oe ia'u mai keia manawa aku ma ke ano he hunonawahine nau a e maiiaoio mai oe i ka'u e olelo aku nei ia oe e nana mai oe ia'u ma ke ano he hoaloha no ka manawa mau loa." laia i puana ae ai i keia mau olelo hope. lele aku la oia e ! apo i ka makuahine o Ganema a honi aku la, me ka loaa ole o kekahi mau huaolelo kupono i ka makuahine o Ganemā e pane ae ai. A pau ia ike ana ana i ka makuahine, alaila. hele aku la oia no kahi a Alekoloma e moe mai ana; i ka ike ana mai 1 ona e hele aku ana o Fetanaba, ala mai la oia iluna a o mai ' la i kona lima no ka haawi ana mai i ke aloha ia Fetanaba, eia nae, ua lele okoa aku la no o Fetanaba e honi me ka nui o kona aloha ame ka hauoli pu no kona halawai ana me ko. Gnema mau pilikana. I (Aole i pau.)