Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 25, 19 June 1903 — Page 4
This text was transcribed by: | Jamie Demello |
This work is dedicated to: | Roselani Ann DeMello |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, IUNE 19, 1903
EHA
HE MOOLELO WALOHIA
NO NA
ONAMILIONA
I LAWE A HUNA MALUIA MA KA AINA MEHAMEHA
MOKUNA XII.
MA KA MOANA
No ka uluku o ko Sidane manao, aohe @a i pane leo aku, ua hoi aku la laua @@ ka @umiaina, a ola ka wa i loaa aku ai o L. Sylvester Vincent la laua, e like me ka mea i hoike mua ia ae nei.
I ko Heseka komo ana aku, ua ike iho la oia he makemake ka poe malihini ana i aua ai e hoi e hiamoe, a ua olelo aku la oia e hoi lakou ma na lumi i hoomakaukauia no lakou, a ua kauoha aku oia i kekahi o na kauwa e nana i mamea hemahema o keia poe. I ke k@@ ana aku o keia poe maloko o ko l@k@@ mau lumi pakahi, ua ike iho la hak@u ua hoomakaukauia na mea a@@ po ko lakou pono. Na lole moe po, @@@@, na pono lole o keia ame keia @@@a hoomaopopo iho la ua hoolako k@@@keu mea mana e paa nei i na mea @@@ no ko lakou pono.
@@ ahiahi i keia poe a hoi aku la no luna o ka oneki, a malaila i loaa aku @@@ Mr. Vincent iaia. Ua ano inoino @ kona mau helehelena. Ua hoao ola @ kamailio me o Hamona, eia nae aohe @@ kamailio mai o Hamona. I kona ike @@ mai ia Heseka, ua hele mai la oia.
@@a ia hoi oe i kamailio mai nei i @@ @@kou wahi e holo aku ana?" wahi @@ i niaau mai ai ia Heseka.
Nu na mokupuni o ke Kai Hema"
He makemake kou e hoi aku no Nu @@ka" wahi ana i pane mai ai, "Ina e @@ kau hui kamailio ana me Mr. Carmody, e hoolele oe iau. A ihea kakou e hele nei i keia manawa?"
"No ka hikina."
"E oluolu anei oe e noi aku ia Mr. Carmody e hui kamailio maua i keia wa ano?" wahi a Mr. Vincent i noi mai ai ia Heseka.
"Aohe e hiki. Ua hoi aku nei oia e hiamoe. E noho mai oe me makou, o ka manawa maikai loa keia o kou ola ana He kanaka hookele hana paha oe, aole anei pela? Ae. Nolaila hoi ha, aia oe iloko o ka laki. Aia maluna o keia moku i keia po he eono o na kanaka waiwai loa o ka honua nei. Ina oe e kamaaina ia lakou ua hiki ia oe ke hooholomua i kau mau hana me ko lakou kokua ana ia oe, in a no nae he akamai oe ma kau oihana. Mai hookanalua oe, Hui pu aku me lakou, mai hookuukuu wale i keia ulia maikai, mai ae aku ia lakou e hookaawale mai ia oe aku. He nui ka manawa e loaa ana ia oe. Ke ike aku nei wau he mau kii kekahi au. Makai keia. E Bobe, e alakai aku oe i keia keonimana no ka lumi helu 8."
"Ke manzo nei wau ala wau iloko o ia kulana hookahi, e Mr. Heseka. eia nae, aohe ia he mea nou e kanalua iho ai," wahi ana. "He ake kou e hoi i hope, eia nae, aohe e hiki. Owai keia poe keonimana?"
"Manao wau ua ike mua oe ia lakou. Ehoolauna aku no wau ia oe ia lakou i ka la apopo. Eia o John M. Rockwell, he me nau i kamaaina; Andrus Carmody, he kanake hookele hana hao ame hana kila; Palmer J. Morton, he kanaka hookele oihana alahao ame banako; R. J. Kent, he kanaka ku@ala waiwai no Wall Street; Hiram Haven, he mea hana kopaa ame Simon Pence, he mea hookele banako--e pono oe e nana pono ia Pence--mahope lilo ko mau kii iaia in a aole oe e malama pono Mai hoai-e@ala aku oe iaia. O Sidane Hamona ka hoi kekahi, kekahi o kou mau hoaloha pilikino," wahi a Heseka.
I ka lohe ana o Vincent i keia mau inoa mai ka waha mai o Heseka, ua puu a a-a ae la kona maka. Aohe he hiki iaia ke kamailio ae.
"Aohe waiwai o kou haalele koke ana mai i keia ulia laki," wahi a Heseka. "E Bobe, aohe i ai o Mr. Vincent. E haawai mai oe i na mea ai mai kai loa o luna nei o keia moku. E kala mai iau, e hele ana wau e hui kamailio me Kapena Wa@a."
Ia manawa hookahi no hoi, aia keia mau kanaka onamiliona eono maloko o ka lumi o Morton kahi i hui kamailio ai. Ua hoi hou mai ka noonoo kupono iloko o lakou i keia manawa, a koe no nae o Mr. Pence, a hoomaka ae la lakou e kuka me he mea la aia no lakou ma ko lakou mau keena oihana ma Nu @oka, a aole hoi he poe paa pio maluna o kekahi moku ma ka moana.
" E na keonimana," wahi a Morton i kamailio mai ai ia lakou i noho pono iho ai maluna o na noho, " e kamailio kakou no na mea e pili ana no keia hana me ka noonoo pu ana heaha ia ka kakou hana kupono e hana ai. He hoo@a@a anei kekahi au e waiho mai ai e Mr. Kent?"
"Aohe au hoo@a@a," wahi a Kent.
" Aia kakou iloko o ke kupilikii. Ua hoo@a@a mua o Heseka i kana mau mea e hana ai a pau loa, a he makemake kou e nana aku i ke ano o kana lawelawe ana. Aohe a kakou mea e hana aku ai."
"Aohe he like o kou manna me kou, wahi a Mr. Morton me ka hilinai ana aku ihope o kona noho. "He mea kupaianaha loa in a aole e hiki ia kakou, he poe kanaka hookele waiwai noeau i @keia a puni ka aina, ke hoopuili i ka hana a kekahi kanaka pupule a kolohe paha. Ma kou noonoo iho he hana keia ma ke ano imi dala.'
"Dala?" wahi a Kent i hooko ae ai.
"Ehia a kakou dala me kakou i keia wa?" Nanao iho ia oia noko o kona pakeke o kona lole wawae a waiho mai a iluna o ke pakaukau he 38 kenela a mailoko mai o ka pakeke uwaki he hookahi bila $5 ame hookahi bila $@ "He $7.38 kau hookomo no keia waihona a kakou e manao nei."
"Aohe i pili kena me ano ka hana a kakou e mano nei." wahi a Morton, me ke ano naukiuki. "Ua maopopo ia kakou apau ua hiki loa ia kakou ke kauoha aku i ka huina a kakou e makemake ai."
"Aole e hiki ia kakou ke kauoha aku i ka moana e haawi mai i ka huiua e makemakeia ai." wahi a Kent in pane mai ai ia Morton. "E nana pono mai kakou heaha ia ka huina dala e hiki ai ke hoouluia ae mawaena o kakou eono onamiliona i keia manawa. He $7. 38 kau a eia la."
"Ehia au dala e Mr. Haven?"
Huli iho ia o Haven i kona mau pakeke a waiho mai la iluna o ke pakaukau he $31.61.
"O wai maoli oe." wahi a Kent.
"Pela no oe e Mr. Carmody?"
Ua nana iho nei wau iau iho a loaa iho nei ma kou mau pakeke ka huina o $12.25." wahi a Mr. Carmody. I ka ike ana mai o Mr. Morton i ka hana a keia po ua olelo mai ia oia ala ma kona pakeke ka huina o $@28.85. O Mr. Rockwell hoi ua waiho mai oia i ka huina o $78.15.
" E haawi mai oe i kau haawina, e Hoahanau Pence." wahi a Kent. "He aha kau hookupu no keia waihona hoomakaukau kaua?"
He @@ au keneta ame hookahi kikiki kaa no Burukelana, wahi a Pence. "Aohe ou lawe nui i ke dala, he kikiki kaa wale no. He mea maalahi loa ka haule ana o ke dala a i kekahi manawa e powa ia no oe. Ua nalowale he hookahi dala mai kuu pakeke aku mamua aku nei a n@@i ia manawa mai aole loa wau i ae iki @ hookomo ho@ i mau dala nunui maloko o kou pakoke."
"Pela mai kou lohe," wahi a Kent.
"Haawi mai kau @@ keneta. Ua maopopo no la oe ka olelo nane e pili ana i ke dala a ka wahinekanemake. E komo no na mea apau iloko o ka helu. Aia he huina o $558.20 ia kakou i keia wa. He avelike maikai keia iwaena o eono onamiliona. Aohe ou lawe a oi aku maluna o $100 maloko o kou pakeke. Heaha aku ka kakou hana me keia puu dala?"
"Ma kou manao," wahi a Morton. "aohe mea e hiki ai ia kakou ke hana aku me kena huina dala. Eia nae he mea maikai no ka hoomaopopo ana i ka nui o ka kakou dala ma ko kakou lima i keia manawa. Eia kau mea e noonoo nei: Ina aole i pupule maoli keia kanaka o Heseka, alaila, ke hana nei oia i kekahi mea e loaa ai kana dala mai a kakou aku. Malia paha ke kali mai nei oia i ko kakou haawi aku i puu dala nui e hookuu ai ia kakou. O ka ninau mua, e uku anei kakou iaia, a o ka lua, heaha ka huina? Ma kou noonoo ponoi iho, ke noonoo nei wau i keia kumuhana ma ke ano hookele waiwai ana. He dala kou manawa. Ua komo kakou iloko o kekahi kulana e like me ka iole i paa i ka umii a ka popki, a o kekahi no hoi owau ke kumu o ko kakou komo ana iloko o keia kulana a no laila owau ka mea nana e uku hapa ka huina a kakou e hooholo ai no ka uku ana ia Heseka no ka hookuu ana mai ia kakou."
"He nui kou manawa i noonoo ai ina wau e lawe malu ia, a hoopaaia no ka uku ana i kekahi huina dala nui no ka hookuu ana mai iau, ua manao wau e make mua wau mamua o kou uku ana i kekahi keneta, eia nae i ka hiki oiaio ana mai o ua mea nei, a noonooae i ka poe o kauhale ua kipakuia aku keia mau noonoo ana a ke hooholo nei wau e uku no wau i ka huina e kau ia mai ana maluna ou," wahi a Carmody.
UA HIKI AKU LA OIA ME KANUI O KA HANA.
" Ia wai kakou e haawi aku ai i keia huina dala a kakou e manao nei e haawi aku no ko kakou kuokoa?" wahi a Kent i ninau mai ai.
" Ia Heseka," wahi a Morton i pane mai ai me ke ano kahana.
"Aohe e holopono ana," wahi a Kent me ke ano kuoo a e hoike maoli mai ana ahole e holomua ana ka lakou hoo@a@a. "Ua pupule o Heseka i keia manawa e like me ka uwaki pakeke holo pupule a kekahi wahine, a ina oe e kamailio aku ana i keia mea iaia e akaakaia mai ana oukou. E hoolohe mai oukou iau, aohe ko kakou manao ina e hanaia ana e like me keia. He mea pono paha ka hoao ana aku ia Kapena wa@a. E hoao aku oukou e kipe iaia me keia huina dala ma ko kakou lima i keia manawa eia nae ma kou manao ponoi iho aohe oia e lawe ana ina e papaumi ia iho keia huina. O kau e kamailio aku nei ia oukou, eia kakou ma kekahi huakai holomoana a kau aku ma kekahi aina."
I ka lohe ana o Pence i ka manao o Kent, ua auwe ao ia oia a lalau aku ia i kana huina o @@ keneta mailoko o ke pakaukau.
"Aole wau i maopopo loa i ko Heseka ano," wahi a Morton. "He makemake no kona i ke dala e like me na kanaka e ae. Malia paha he mau hana hookamani wale iho no keia a Heseka i manao ia aku ua pupule oia. Ina kakou e haawi aku ana iaia i elua miliona dala no ka hookuu ana mai ia kakou ke manao nei wau e pau koke no kopa pupule. Heaha kou manao no keia e Mr. Rockwell?"
"Aohe he holopono o kou manao", wahi a Mr. Rockwell. "Ina no nae e holopono ko kakou noonoo maluna o keia kumuhana o kau wale no e makemake nei e hoonui ae i keia huina. E hookomo no wau me ka hauoli i elua miliona dala no ka huina o elima milion."
"Ua oi aku kau haawi mamua o kou kea." wahi a Morton. "Ke manao nei wau e kakoo i kau hoopii i ka huina i elima miliona a nau e hookomo ka hapalua o keia huina."
Ua ku-e ka hapanui o keia poe a koe wale no o Pence. Ua kahakaha iho la oia i kekahi mau hoahelu maluna o kekahi papa a olelo mai ia aohe @e hiki iaia ke hookomo a oi aku maluna o ka $25,000 iloko o kekahi waihona. Ua oelelo mai @a ola he emi loa ke o@a o ke dala i keia manawa a aohe he puka pono ka waiwai io o kana dala.
"Aia ka huina o hea miliona dala ma kou inoa e waiho mai nei ma ka banako me ka loaa ole o kekahi kene@a uke-panee." wahi a Pence i hooho ae ai me ka leo nui "Nui loa kou poho ma keia hana. He mea olalo aohe he hiki iau ke hooilio a oi aku maluna o $25,000 no keia kumuhana. A o ka noonoo ae aohe oe e ike hou ana i keia huina dala. Aohe he wahi e hiki ai ke hoihoi hou ia mai ai keia puu dala nui!"
"E loaa hou ana no." wahi a Kent.
Ua aelike iho @a lakou e uku i ka huina o elima tausani a hoopaakiki mai ia o Morton nana e uku ka huina o hookahi miliona ame elima haneri tausani; Rockwell, hookahi miliona a me elua haneri kanalima tausani; Carmody, ehiku haneri ame kanalima tausani; Kent, ehiku haneri ame kanalima tausani; Haven, ehiku haneri ame iwakalua-kumamalima tausani, a o Pence, iwakalua-kumamalima tausani. Ua kohola aku o Morton ka mea e hele aku ai e hui me Heseka a in a e ko ole, e hoao aku lakou kumuhana e ae e hemo ae ai mai keia pilikia ae.
Mahope o ko lakou kamakamailio ana maluna o ke kumuhana, ua hookaawale ae la lakou a hoi aku la no ko lakou mau lumi pakahi, a hoomaka iho ia e uhi ka maluhia maluna o ka "Mano". E holo ana oia he 20 mile kai o ka hora. Ma ke noi a Haven ua ae keia poe apau aole lakou e hoao e hana i kekahi mau hana limanui maluna o Heseka a aole no hoi e hoike akea ae i ko lakou manao ku-e iaia.
"He oi loa ka makai e uumi i ko kakou manao ku-e nona," wahi a Mr. Haven. "He mea makehewa ko kakou hoao ana e hoopilikia aku iaia. Ina kakou e noho ano hoopalaleha e manao mai ana oia ke manao nei kakou aia kakou malalo o kona mana e malia paha he mea keia nana e hooakakuu ai i hana nana ana ia kakou. O kou manao pilikino maoli he makemake loa kou e hahaki i kona kaia-i aka nae he oi aku o ka maikai o ka noho malie ana a hiki i ka wa kupono, in a no e inoino ko kakou noonoo ana e uumi malie."
Ua hui kamailio o Hamona me Heseka a hiki wale no i ke kuluaumoe me ke ko ola o kona manao hoohulihuli ia Heseka. No keia holopono ole o ke kumuhana, ua manao iho ia oia e kali a hiki i kekahi manawa okoa aku, me ka nana ana no nae heaha aku ana @a ka Heseka mau hana o keia mua aku.
O Vincent hoi, ua hele holoholo aku ia oia ma na wahi like ole o ka maku, ua hoao oia e kamailio me ke kapena eia nae, aohe he kamailio mai o k@ kapena. No ka holopono le o kana mau hoao ana e kamailio me na sela o ka moku, ua hoi aku @a oia no loko o ka lumiaina e ai ai i na mea ai i hoomakaukauia e Bobe.
I ke kokoke ana aku i ka waenakonupo, ua pii mai kona ano poluea, a i kona hoao ana e hoi no kona lumi ua hiki aku @a oia me ka nui o ka hara, a puiwa mai kona hiamoe ae a ike iho la ua kiekie ka la.
He la malaelae maikai keia. Aia ka la ma ka aoao akau o ka moku @ ua hoomaopopo ia iho ia aia ko lakou ihu no ka hikina akau. Ua maopopo iho la aia no lakou mawaho ae o na ae ai o na mokuaina o Nu Enelani, a aol@ hoi ke holo nei ka moku no kekahi @ na mokupuni o ke kai hema. He m@@ oiaio anei ua mihi o Heseka i keia hana ana, a eia oia ke hoihoi ne i ke@a poe no ko lakou mau home?
O Kent ka mea i hiki mua lo@ iloko o ka lumi hoonanea. Ua ukal@ nai @a o Haven mahope on a a he ma@ ninute mahope iho ua akoakoa mai i ka poe apau.
"Aloha kakahiaka, e na keo@ @mana."
I ko lakou huli ana ae, e ku @ai ana o Heseka, a e aahu piha m@ ana oia i ka aahu holomoana o ka ui holomoku lealea o Nu Ioka, a @@ maikai hoi kona kulana i ka nan@ aku. Ua kunou hoomaikai mai ia oi@@ na keonimana, a haawi mai ia i kona lima a iululima ae la me na mea apau o loko o ka lumi. Ua haawi mai ia no hoi keia poe i ko lakou mau lima iaia a ma ka nana aku aohe he mau manao inoino mawaena o lakou apau.
"Ke manaoiana nei wau ua makai paha ka oukou hiamoe ana i ka po nei," wahi a Heseka. Ua ae aku @a na poe apau a koe o Pence, ua olelo ae ia oia i kona makemake ole i keia mea o ka hoomoku.
"O e pau no kou pilikia in a oe e maa aku," wahi a Heseka i pane hau mai ai. A eia ae o Sidane, Gude moni oe e Sidane, he la makai keia. Aia ihea o Mr. Vincent? E hoouna aku i kekahi o na keiki e kahea iaia. Aole paha oukou i hookamaainaia ia Mr. Vincent? Nau oukou e hookamaaina aku iaia i ka wa o ka ainakakahiaka. He mea maopopo ua hiki mai oia me ke kono ole ia eia nae, aia oia maanei a he mea pono e hui pu kakou a e hookina mai iaia me ka oluolu a e hookomo mai iaia i hoa no kakou."
No ka hoihoi maikai o ka Heseka mau kamailio ana, ua makai ae ia ka noonoo o ka hapanui o ke anaina a hoomaka ae ia lakou e kamailio a poina ae ia i ko lakou kulana paa pio. No keia mea, ua hookahahaia ko Sidane manao a ma kona nana aku i kona mau helehelena e kamailio ana lakou me he mea ia e hele holoholo ana lakou.
"Mahope o ko kakou ainakakahiaka wahi a Heseka e komo oukou i ko oukou mau lole holomoana i hoomakaukauia mamua o ko kakou holo ana mai nei. He nui na paa lole, a na oukou no ia e wae ae i na paa e ku ana ia oukou pakahi. E hoomaopopo oukou ua hoomakaukau mua au i na mea apau no ko oukou pono. Eia ae o Mr. Vincent. E ae mai iau e hoolauna aku wau iaia ia oukou apau." Ua hoolauna pakahi aku ia o Heseka iaia i keia poe onamiliona.
Ua hoi aku ia lakou e ai i ko laua ainakakahiaka me ka hauoli. He nui ko Heseka hauoli a ua nui kona kamailio. Ua koi aku oia ia Carmody e hui kamailio me Vincent a o Vincent hoi ua ulu ae ia ka manao hauoli iloko ona no kona hui ana @e keia poe waiwai o ka aina a moeuhane iho ia i kona wa e ai ana he kanaka waiwai oia ma keia mua aku.
(Aole i pau.)
HE MOOLELO NO
RODERIKA o KILADEA
KA NAITA KUPAA MAHOPE O KA MEA ANA I ALOHA AI
AME
KATE MAKAMURAKA
KA UI NOHEA A HOOILI NA OIAIO O KALALOGA
Unuhiia e S.K. Nawaa
HE HOAKAKA POKOLE.
E ou mau hoa heluhelu na kini mai ka la hiki i haehae a ka welona @a i Lehua, na hoa puni heluhelu i na moolelo hoonanea a hoinainau puuwai e hehene iho ai no hoi ka aka i kekahi manawa a e iho iho no hoi ke puna i kau a mea he kuaki i ka pau pono ole iho o ka ono i ka heluhelu ia i ka wa hookahi, ke panai aku nei ko oukou me kakau o ka "Poka Nui ame ka Poka Iki" i ka moolelo nona ke poo e kau kehakeha ae la maluna a na oukou ia e nana mai a koho iho i ka oukou mea e ono ana.
Ma keia kuhinia e panaiia aku nei imua o ko oukou mau alo, aole oukou e lohe ana i ka uina o na pukuniahi he ole hoi i ke kanapi a na pu ki manu ai laiki iluna o Daimana Hila, aka aia wale no i ke aheahe malie ame ka ulu kukui olu kohai o Kauka weli.
Ia kakou e hoonuu iho ai i ko ia nei ono i kinohi e ike iho ana kakou ua like no a like me kekahi mau @alani mele a na keiki hookaui ukulele e hoene mai ana i ke auo ahiahi i ka pua ana ae.
"O ka noe a ka ua i na pali
Pale oe, pale au, pale kaua."
Aka, i ka hiki ana mai i ka hopena ua pii hou ae he mau degere hou, he mau degere hoi aia ilaila ke koii koi a ka puuwai kahi i hoohialaai ai no ka mea aia ilaila ka puni i waiho ai a ke alo, a e kohu ai hoi ka puana ana ae;
"Be still my puuwai,
E nae iki nei;
Hanu malie nahenahe,
Sweet Lei Lehua."
MOKUNA I.
KA KAKOU KOA AME KONA UKALI.
"E nihi ka helena mai hoopa,
Mai pulale i ka ike a ka maka."
I ka wa e aneane aku ana e pau ke keneturia umi-kumamalua oia ka wa e pioloke nui ana na kanaka o Irelana mamulio ke komo nui ana aku o na kanaka mai na wahi e ae o Europa, a hookahua iho i ko lakou nohona ma na palena o ko lakou aina aloha. Iwaena o keia heluna, ua komo aku ko Pelekane mau kini ma na kaiaulu o Irelana; e hao ana i ka waiwai o na kamaaina, a e hoohelelei ana i ko lakou noho moi, a ua koe kakaikahi iho na wahi kaukaualii e paa ana i ko lakou mau kuleana ponoi, malalo no nae o ka Nohomoi o Pelekane. I ka wa i pii ae ai o Rekeke, ka mea i kapaia ka Puuwai Liona, ma ka honomoi o Pelekane, ua nanakee aku @a oia i kona mau makaainana Ailiki, a o ka hopena i ikeia, oia no ka lilo ana o na aina makai i na barona o ke alii a noho hookano iho la lakou maluna o ka aina. Iloko o keia mau hana i hanaia, aole no i nele ke ala ana mai o na hakoko ana i hookahe nui ia ai ke koko o na kanaka, a ke pii mahuahua nei ka waiwai o na barona, a o ka poe ilihune hoi ua kau mai @a na haawe o ka hune ame ka nele maoli no. Mamuli o ka makee o kekahi o keia mau kaukaualii i ko lakou mau waiwai, ua ae oluolu aku la lakou i ka noho ana mai o na barona i mau haku no lakou a hooko aku i ko mau makemake; o ka hapanui ua hele knewa aku @a lakou e like me ke kuewa ana o ko lakou mau aialo, a ua makaukau hoi i na wa apau e haawi aku i na kokua ana ke ala mai kekahi paio ana mawaena o keia poe hooluhi ame ko lakou poe iho. Ua noho iho ka malumalu o ka hoomana Kakolika Roma maluna o ka aina aua aneane e pau loa na makaainana i ka huli ma ka hoomana Kakolika; a o na haku, e hele aku ana a haawi aku i ko lakou mau manawalea no ka huikala ia mai o ko lakou mau hewa i hana ai, ua kukulu ae @a lakou i na wahi hoomana i hoohinuhinuia me na mea nani e hiaai ai ka noonoo o ke kanaka.
He nui na mea kupaianaha i ka maka o na malihini ke nana aku ia mau @a i ke ano o ka no@ona o na kanaka. O ka poe hanohano a waiwai o luna o ka aina ua hookau ae ia lakou i na auhana koikoi maluna o na holoholona ame na hale halawai; oiai na Ailiki, na Kamaaina hoi e noho ana iloko o ke kulana pegana e aahu ana hoi i na ili o ke dia ame ke kao ae hoomoe iho ana i kolakou mau poo iloko o na ana ame ke kao, a e hoomoe iho ana i ko lakou mau poo iloko o na ana ame na poopoo o na kuahiwi anu o ka Akau. He oiaio, aole keia mau makaainana he poe pegana maoli, aka o ke kulana i kau ia aku maluna o lakou ua lawa ia no ka hoolilo ana ia lakou i poe pegana i ho-aia hoi ka inaina iloko o ko lakou mau puuwai a ku makaukau mau i na wa apau e paio aku i ko lakou mau enemi, a poe hoi nana i hookau iho i keia haawina o ke kaumaha maluna iho o lakou.
E aneane aku ana i ke awakea o kekahi ia o ka mahina o Mei, e hele ana he elua mau hoahololio maluna o ko laua mau lio malalo iho o ka Mauna Wikilo. O kekahi o laua he opio nona na makahiki i hiki aku i ka iwakalua-kumamalua, a e paa ana ma ka hila o kona kamaa kekahi kepa gula, he hoailona hoi e hoike mai ana, ua hooliloia iho oia i naita mamua iho. He oiwi kulana kilakila he loihi a maloeloe kona kino, e hoike mai ana hoi i ke kulana kanaka aakoko ikaika, a maluna iho o kona mau papaina e hoike mai ana i ka nani o ke kanaka ui. O kona kulana ma ka oni ana iaia e noho ana iluna o kona noholio ua lawa ia no ka hoike ana mai i kona elua lua ole ma ke kakelekele ana i kono lio ame ka makaukau maoli no e pale aku i ka wa e lele mai ai kona enemi maluna iho on a. Maluna iho o kona mau poohiwi e luhe ana kona lauoho o ka poni eleele, oiai na pihi kala nuuui e hulalilali mai ana ma kona kuka e komo ana, i nanaia mailoko mai o kekahi o na lole hauliuli makai loa. E paa ana kona mau wawae i na kamaa buli loloa o ke ano waha nui, a maluna iho hoi o kona poo e kau ana kekahi papale kapu velveta o ka waihooluu holu, a e kau ana kekahi hulu keokeo nani ma ka aoao hema o ua papale kapu ia i hoopaaia hoi me kekahi pihi binuhinu, emerala. E lewalewa ana ma kona aoao kekahi pahikaua hoihi, e kau ana hoi maluna o kona kua kana kakaka ame na pua, a maluna iho hoi o ka omuku o kona noholio e lewalewa ana kekahi mau pahikaua pokopoko.
O keia iho la ke kulana o ka mea nona keia moolelo, Roderika Fikigerala, he keiki hanau kahi hoi na Kamaki, ka Eala o Kiladea. Ua papahiia aku maluna on a ka hanohano o ka oihana naita he elua makahiki mamua aku o keia manawa, e ka Moi Rikeke, ka puuwai liona, mamuli o kona makahehi nui i ka makaukau ame ka ike maoli o ka kakou opio ma ka hana i huluaa loa ia ai e na naita, i hoikeia ai hoi i ka la i malama ia ai o kekahi aha mokomoko nui ma Ioka, a ka opio hoi nona keia moolelo i hoohaahaa iho ai he elua o ko Pelekane mau naita laeoo ma ke kakapahi ame ka houhou elau. O ka hana a ke alii i hana ai ma ka haawi ana i ke kepa aole ia i kupono i ka rula o ka oihana haita, oiai aia no na makahiki o ka kakou oopio i ka iwakalua, eia nae aole @ana iho ke alii ia mea a hana iho la e like me kona makemake.
(Aole i pau.)
HOOLAHA KUMAU
Hui Alahao ame Aina o Oahu
MANAWA HOLO
Mei 1, 1903.
MAI HONOLULU AKU
No Waianae Waialua Kahuku ame na wahi hoolulu ma ke a@@@@ 9:15am 3:30pm
No Pearl City, Ewa Mill. an@ @@ wahi honolulu ma ke alahao - @@@a.m.
9:15am 11:05am @:15pm
3:30pm @:15pm 5:15p.m
@@:30 p.m. 11:15p.m
MAI WAHO MAI
Ku i Honolulu mai Kahuku. Waialua, ame Waianae mai @:@@ a.m. 5:31p.m.
Ku i Honolulu mai Ewa Mill ame Pear City mai - @@:30 a.m. 7:15 a.m.
8:36 a.m. 10:35 a.m. @:05 a.m.
1:31 p.m. 3:31 p.m. 7:10 p.m.
@@:31 p. m. 7:10 p.m.
Keia ame keia la.
Sabati wale no.
Koe ke Saball.
G. P. DENISON.
F. C. SMITH
G.P. & T.A.
Kakela me Kuke
KAUPALENAIA
Poe Kalepa ma ke Komisina
:: HE:: A
POE LAWELAWE KOPAA
Poe Agena no na Ma hiko Lehulehu.
Ina e makemake oe e hoomakaulii i kau loaa e hele oe e kuai
PAPALE, PALEILI ame na mea like nou i ka halekuai o S. OZAKI,
Helu 178 Alanui Hotele,
He makai a ano hou mau ka makou mau @ai@ai a he kaa@ale mai na pilikia mai o ke ahi ame ka @ai.
KAUKA OEO. J AUOUR
Keena Hana 431 Alanui Beritania Telepona Helu 1@51. Hora Hana 10-12 a.m. 3-4 ame 7-8 p.m. Sabail 8:30-10:30 a.m
Poe Akepau i loaa houke Ola Kino Makai.
Ke hoike mau mai nei na Kauka ia makou mai na wahi like ole mai o ke ao nei no ka nui o ka poe i aneane e loaa i ka mai Akepau i hoopakele ia mai keia mai mai mamuli o ka Laau "AYER'S HERBY PETROL"
Ke loaa i keia laau e loaa ana i ka mai ka maha no ka wa mau loa a aole no kekahi manawa pokole e like me kekahi ano laau okoe ae.
Aohe Laau Kunu I oi ae o ka makai mamua o ka LAAU KUNU "YER'S HERBY PETROL."
He mea makai e ike kakou i keia, no ka mea ua hoola keia laau i ka poe i loaa i keia haawina no aneane kaoao@o makahiki. E malama mau i kela laau. Ina aole au omole laau kunu o keia ano, e kuai koke mamua o ka loaa ana i ke kunu. Ina ua loaa kekahi lioko o ka ohana i ke ano e hooinu i keia laau a e loaa no ka maha.
Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayers & Co. Lowell. Ma@@ U.S. A.
E loaa no keia mau Huaale ma na halekuai laau a pau.
Ka Paina Luau a ka Papa Loio.
Ma ka halawai a ka Papa Lolo o ka kulanakauhale nei i malamala i ka Poekahi o ka pule i hala. I ka auwina ia no nae ma ke keena o Kakela & Kokema i hooholola ai e malamala ka ahaaina makahiki o na Papa Lolo nei ma ka Moana Hotele i Waikiki ma ke ahiahi o ka ia @ o Iune.
He ahaaina hoohauoli keia i maa i keia poe ioio i ka makahiki a ua hooholo pu ia ae e kono aku i na hoa o ka Aha Kiekie ame na hoe o na Aha Hookolokolo Kaapuni e hiki ao i kahi i olelola ma ka manawa i hoikela ae nei no ka hui hauoli like ana.
Ma ka manawa e malamala ai keia h@@@ e heluhelu mai ai o Mr. Begelow he palapala. Aole e @@@@ loa ana keia @@@@ me ko na wa i kala aku.