Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 38, 17 September 1897 — Na Kanaka Maoli amo na Ilikini. [ARTICLE]
Na Kanaka Maoli amo na Ilikini.
O kekahi manao hou no kru k\ nupepa P. C. Advertiser a makou • :k iho ai ma ka pepa. o ka Poaha u • (Sept. 16), e pili ana no i ke ku aiut :ua ka aoao o na kanaka Hauaii m.io!;. E hoomaka ana koia tu:inao poiki o' .ko me s keia ke ano. ' l'a hai pinopin.'K* nia» makou i keia wa iho nei. o'.a :io na kanaka Hawaii o onei ueī. ame ko na mokupuni e ae, kt> hoomau : ko lakou manaoio ana. e haiihali m.i: auanei eia uua he hoohui Aupum. i ka ka hana ino ia ana o kanaka HaA.iii elike mo ka hana iuo ia ana o a.i llikini. l'a mnauia mai nohoi u;.« : . ; ina paha ua hana ino mau aku n.i | kanaka Amerika i na Ilikini. O ko ke kanaka Hawaii manaoio ana e ha- ; naia ana ia elike me ka hanaia ana o na llikini. aole ia he hoike ana o kona hupo. 0 kona hoa-kanaka ili k«\>koo e noho nei maanei, e noke ana ia i ka hoolaha i na kaao hoopunipuni. a e manaoio ana nohoi oia ia tuau mesa. I ka ia aku ia no i nehinei i iohe al makou i kekahi kanaka kulana naauao, e olelo ana me ke kuio loa: Kia na maka o Beritania Nui maiuna o keia mau mokupuni. Eia nae, o ko makou heiuheiu ana iho la no nae hoi ia, ma ka aoacfXXXI (31) o ka Hoike a Luna oenate Mogaua i ka Aha Senate. ua oleio mai ka Haku Palmerston (1850) i ke Alii A\ekanedero amo Lot Kamehameha. 'ua makemake ke Aupuni o JBeritania i ka lahui Hawaii e malama i Aupuni maikai a e pulama hoi i ko lakou kuokoa iahui. Ina hiki | ole ia lakou he hana pela, ua a'o mai ia oia. he meapono ka loaa ana inai 0 ka nohona hoomalu mai a Amcrika Huiia mai, a i ole ia, e lilo lakou 1 hapa no ia lahuikan&ka.' 44 A ina e manaoio kekahi poe haolo | o kakou, aole o Haku Palm»*rston i | hai i ka mea oiaio, aiaila, e lioahewai i ; anei ke kanaka Hawaii maoii. ina | aole oia e manaoio iki ana, ;ioii k loa oia e nanaia mai ana a e hanaia mai ana paha e na kanaka Amerika olike me he kanaka Ilikini !a? "O ka hana i>ohihihi, oia ka hoakaka pono ana a moakaka iloko o kona noonoo, i mea e maopopo io ai iala. Aka. ua lawa no nae no ke kanaka Hawai: ka hoomaopopo ana iho, o na kanaki iU keokeo i hoea mai ia nel mal waena mai o ka puulu kanaka i hana ino aku 1 na llikini, oia poe na lakou i hoopulakaumaka i ke kanaka Hawaii, elike hoi me ke alakai ana a na Kanawai Kaulike. • • • • "E hoomanao iho ke kanaka Hawaii, 0 ka hoomaka mua ia ana o nei mea hoonaauao ana i na liikiui, ua hoomaka ia no ia ma Hamplon, e kekahi io ponoi ona, ma ka makahiki 1879, a ukaiiia mal la e na Kula o Cartysle ame na wahi e ae, a no ia mea ua ano loli ae la ka noonoo aaa o ka lehuiehu no keia poe mai ko ka wa kahiko mai ' O makou kekahi e olelo ae, aole he poe hoaloha e ae o na kanaka ilawaii. aka, o na poe Mikanele no ia nme na poe haipule apau o loko o keia Pae Aina. O ka. mana, ke dala, ke kuonoono, ke a'o ana. ka hoonaauao ana a ka | Mlkaneie, ke komu i onipaa ai na nohoaiii o na "Lii'* o Hawaii 1 haia ae 1 aku i ka po. Aka, ma ka wa l hoo- | maka ai ka huii ana o na kanaka. HaI waii mamail o na alakai aoa a kekahi ' poe malihini; aka, na ike a ua hoomaoi popo 110 na kanaka Hawaii ia mea. | Ano, ke makemake nei makou, me ke kulo, e aia na keiki Mikaneie paa e kokua I na kanaka Hawaii. E hoike i ko lakou kokua, aole ma ka oielo wale no; aka, roa ka hana pu kekahi. £ haawi i na hana e loaa ai he oia u lakon. eiike me ka makou i koi ai me ka ikaika i kahi wa i hala ae nei. O ka iahui kanaka a makou e ike nei i ka hooimnaheie nui ta ma ka haawiia ana o na hana e loaa ai kahi umeke poi, kahi i'a ame kahi paakai, he okoa no. aka. anhea nae iakon i ka wa * koiia nei ka ninau hoola aina, oia hol. ka nina» hoohui Aopuni, o ka ieo o ke kanaka Hawaii ka ieo ko'lko'i. He oeoe hoopuoho pau ahi ko ke aMahi aei