Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 18, 2 May 1868 — Page 2
KE KUOKOA, HONOLULU, MEI 2. 1868
Ma ke noi a ke Kuhina o ko na Aina E, ua hooholoia ka olelo hooholo me ka hoololi.
Heluhelu mai o Hon. Laiana he olelo hooholo, e kauoha ana i ke Komite o ka Papa Ola, e ninau pono aku i ka Papa no ka malamaia ana o na Lepera ma Molokai a ma Kalihi. Hooholoia.
Noi mai ka Loio Kuhina, e hanaiia ka hana o ka la; oia ka hoololi ana i ka bila no ka hoololi ana i ka wa o ke Kau Hookolokolo o ka Apana eha, a e heluheluia ma ke poo, ma ka heluhelu ekolu a hooholo. Ua waihoia i ke Komite o na Bila Kanawai.
Ma ke noi a ka Loio Kuhina, ua heluhelu alua ia ka bila e ae ana i ka Luna Dute nui no ka lawe ana i ka Alakohola ma kekahi mau pahu, a ua kauohaia e kakau poepoe.
Ma ke noi a ka Loio Kuhina, o ka Poakahi e hiki mai ana, oia ka la e heluhelu akolu ia ai.
Ma ke noi a ka Loio Kuhina ua heluhelu alua ia, hooholoia ka bila kanawai e hoopanee ai i na Aha hookolokolo, i ka wa a na Lunakanawai e hiki ole mai ai.
Ku mai o Hon. Kale Kauka a olelo mai aole i pololei ka unuhi ana o keia bila, a e pono e waiho i ke Komite o na Aha Hookolokolo no ka hoopololei ana.
Ua kamailio mai ka Loio Kuhina e hui pu ana i na mea i kamailioia e ka mea hope, a ua hooholoia ke noi. Ua kauohaia a Poakahi heluhelu hou.
Ma ke noi a ka Loio Kuhina ua heluhelu alua ia ka Bila e hoomahuahua ana i ka mana o ka Aha Hookolokolo Kiekie.
Ninau mai o Hon. Waila i ka Loio Kuhina ina e hookolokolo ole ia kekahi paahao, ma ka aha hea lakou e koho ai?
Pane mai ka Loio Kuhina aia i ka mea pono i ko na Lunamakaainana manao, aka aole ona kue i ka hoololi a Mr. Waila; a ua noi mai oia e, waiho i ke Komite o na Aha Hookolokolo, a na lakou e hoike mai i ka hooholo ana me ka hoololi a hoololi ole paha. Noi mai o Hon. C.J. Laiana e waiho aku i keia hoololi malalo nei. Aole loa e lawe ia i kahi e e hookolokoloia ai kekahi hihia mai ka apana mai kahi i hanaia ai ka hewa, ke ole e ae mai ka aoao hoopii a o kona loio paha.
No ka hana ole imua o ka hale, ua hoopaneeia ka hale a hiki i ka hora 10 o ka Poakahi.
POAKAHI, Aperila 27.
Halawai ka Hale i ka hora 10 kakahiaka.
O ka Mea Kiekie M. Kekuanaoa ma ka noho.
Puleia e ke Kahunapule.
Heluhelu ia ka moolelo o ka la i hala, a aponoia.
Hoike mai o Hon. Kamakou, ka Lunahoomalu o ke Komite o na Aha Hookolokolo, ua hewa ka unuhi ana o ka Bila Kanawai, "e hoomahuahua ana i ka mana o ka Aha Kiekie." Ae ia olelo hoike.
Hoike mai o Hon. W.C. Jones, ka Lunahoomalu o ke Komite wae, ua makaukau ka olelo hoomaikai i ka Moi no kona holo kaapuni ana aku nei i pili i ke kokua.
Noi mai o Hon. Keliipio, e hoapono i ka olelo.
Noi mai o Hon. Kalakaua, e hoopanee loa i ka noonoo ana, no ka mea o ka ka Moi hana no ia.
Ninauia ka hoopanee loa i ka noonoo ana ua haule.
Ninauia ka hoapono i ka olelo hoomaikai i ka Moi. Ua hooholoia.
Noi mai o Hon. Hikikoki, e koho ka Lunahoomalu i Komite e hoopololei pono i ka unuhi ana i na Bila Kanawai.
Kohoia o Hon. Hikikoki, Hon. Kalakaua a me Hon. Laiana i Komite no ia mea.
Heluhelu mai o Hon. Kalakaua he olelo hooholo, e huli pono ia ko Hon. Ioane Ii kuleana e noho mai ai i keia Hale.
Noi mai o Hon. Keawehunahala, e hoomoe loa i ka olelo hooholo no ke ku ole i ka hanohano a me ka maikai o keia Hale. He pono paha e hoike mai na'lii i ko lakou mau Palapala Hookohu mai ka Moi mai.
Nonoi mai ke Kuhina o ko na Aina E, e waiho i ke Komite mau.
Noi mai o Hon. Keawehunahala, e hoololi a e koho i Komite wae.
Ae mai ke Kuhina o ko na Aina E i ka hoololi.
Olelo mai o Hon. Kalakaua, aohe mau mea pilikino iloko o ka olelo hooholo.
Noi mai o Hon. Keawehunahala, e hoihoi i kana hoololi mua, ma ka hoololi ana, na palapala hookohu a pau o na'lii.
Kue mai o Hon. Aeko i ka pono ole i kekahi lala o ia hale ke imi hewa wale iho no i kekahi.
Papa mai ka Hope Peresidena, ua hala mawaho o ka rula, aole oia ka mea imua o ka Hale.
Kue mai o Hon. Kalakaua i ke noi a ka Luna oWaialua, oiai aohe mana o ka Poeikohoia e huli i na Palapala Hookohu o na 'lii.
Wahi a Hon. Upa, ua pilikino loa keia noi, a nolaila, e hoike mai na'lii a pau i na Palapala Hookohu.
Noi mai o Hon. E. Jones, e hoopanee loa i ka noonoo ana i keia.
Pane mai o Hon. Keawehunahala, ma ka haiolelo no kana noi.
Koi mai o Hon. Hikikoki i ka Peresidena e nana i ka rula 27, a noi mai e hapai i ka hana o ka la; a ua ae ia.
Noi mai o Hon. Dominis, e ae ia ke Komite nana e lawe aku i ka olelo pane a keia Hale i ka Haiolelo Alii, e hele.
Noi mai o Hon. Upa, e kapaeia na rula a e ae aku i ke Komite e hele.
Heluhelu mai ka Peresidena i ka palapala noi a W.C. Jones e hookuu aku iaia.
Noi mai ka Loio Kuhina, e haawiia ka palapala noi i ke Komite o na Aha Hookolokolo.
Noi mai o Hon. Laiana, e ae aku i ka hookuu, a e koho houia ka Luna o Kona Hema.
Kokua mai o Hon. Keawehunahala i ke noi a ka Loio Kuhina.
Kokua mai o Hon. Kale Kauka i ke noi a Hon. Laiana, a e koho koke ia.
Olelo mai ka Peresidena, aole he hoololi ka Hon. Laiana, aka, he hoohalike.
Wahi hoi a ka Loio Kuhina, ina he hoololi ka ka Luna o Kohala, alaila, e hoihoi hou ia i kana noi.
Ua ae aku o Hon. Laiana i ka hoololi.
Noi mai o Hon. Koa kanu, e hoolohe pono i na kumu o ka haalele ana o ka Luna o Kona Hema.
Ku mai o Hon. W.C. Jones a hai i kona kulana.
Kue mai ka Hope Peresidena, aohe mana kamailio.
Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, e hai mai ka Luna o Kona Hema i ke kumu o kona haalele ana. Ua hooholoia.
Hai mai o Hon. W.C. Jones, ua loaa mai iaia he palapala mai Kapalakiko mai e pili ana i kona pono iho, a no kona hana Loio kekahi; a nolaila he pono i ka poe koho o ia apana e koho hou.
Pane mai ka Hope Peresidena, eia no ke noi mua ke waiho nei imua o ke Komite o ka Aha Hookolokolo.
Olelo mai ka Loio Kuhina, o ke kanaka malalo iho o ka mea mua oia ke noho mai.
Manao wale ka Luna o Koolaupoko e hoolaha, oiai ua waiho wale ka noho o Kona Hema.
Olelo mai ke Kuhina o ko na Aina E, aole i hooiaioia mai ua piha ka noho.
Olelo mai o Hon. Laiana, ke puiwa nei au i ka olelo a ka Loio Kuhina, o ka mea malalo iho o na balota o ka mea mua, a oia ke hoopiha mai i ka noho o Kona Hema. He pono loa e balota hou.
Kue loa mai o Hon. Kanuka i ke noi a ka Loio Kuhina, o ka mea malalo iho o na balota i haalele, oia ke noho mai.
Noi mai o Hon. Ailuene, e waiho aku i ka palapala noi a Hon. Aeko i ke Komite o na Aha Hookolokolo.
Kue loihi loa mai o Hon. Koakanu no ka manawa loihi, no ke kue ana i ka palapala hookuu.
Noi mai o Hon. C.R. Bihopa e hoomoe i ka palapala noi, a e hoolaha aku ua waiho wale ka noho o Kona Hema.
Wehewehe loihi mai ka Loio Kuhina e hoapono wale ole ana no i ka hana a Hon. W.C. Jones.
Ninau ia ka hoomoe i ka palapala noi a Aeko e hookuu, a haule
Ninau ia ka waiho o ka palapala noi i ke Komite a ua hooholoia.
Ma ke noi ia ana mai, ua hapaiia na hana o ka la.
O ka Bila kanawai e haawi ana i ka mana i ka Luna Dute nui no ka lawe ana i ka alekohola iloko o kekahi mau pahu, ua heluhelu akoluia a hooholoia.
Ua hoike mai ke komite hookolokolo i ka unuhi ana o ka Bila kanawai e hookaawale ai no ka hoopanee ana i na aha hookolokolo i ka wa e hiki ole mai ai na Lunakanawai. Ua ae ia ka hoololi a hooholoia.
Noi mai ka Loio Kuhina e hapaiia ka Bila kanawai e hoomahuahua ai i ka mana o ka Aha Kiekie, a e waihoia i ke Komite ku i ka wa, oia o Hon. S.H. Pilipo, Laiana, Nahaku, Kanuka, a me Nahaolelua.
Ma ke noi ia ana, ua hapaiia ka hoololi o ka Pauku 56 o ke Kumukanawai. Heluhelu ia ka hoololi e hoopii ae ana i ka uku o na Luna.
Noi mai ka Loio Kuhina apopo noonoo. Hooholoia.
Noi mai ka Loio Kuhina e hapai i ka Bila, e hookaawale ai ina Olelo hoike o na hana hookolokolo. Hooholaia.
Noho o V. Kanuka ma ka noho Lunahoomalu.
Heluhelu ia ka Pauku mua o ke kanawai.
Noi moi o Hon. Keawehunahala e hoolei ai i ka huaolelo kakauolelo o ka Aha Kiekie, a e hookomo malaila, ke kakauolelo a ka Loio Kuhina; no ka mea aole i ike keia haole i ku hana aia kakauolelo.
Ma ke noi ia ana, ua ninau ia ka hoololi a ka Luna o Waialua, a ua hoole ia.
Ma ke noi ia mai ua hooholoia ka Bila no ka heluheln alua ana.
Ma ke noi ana mai, ua heluhelu ia ka Pauku elua a hooholoia.
Ma ke noi ia ana, ua holo ke poo ma ka heluhelu alua ana.
Hoike mai ke Komite o ka hale a hooponoia.
Noi mai ka Loio Kuhina e hapai ka noonoo no ka Bila e hookaawale ai no na Aha hookolokoio hou ma ka apana ekolu.
Noi mai o Hon. Keawehunahala e hoopanee a Poakolu hapai. Hooholoia.
Hoopanee ka Ahaolelo.
Poalua, Aperila 28, 1868.
Halawai ka Hale i ka hora 10.
Mea Kiekie M. Kekuanaoa ma ka noho.
Puleia e ke Kahunapule.
Heluheluia ka moolelo o ka la mua, a ma ke noi a Hon. Kalakaua e hoihoi i kana olelo hooholo e pili ana ia Hon. Ioane Ii, ua ae ia.
Heluhelu mai o Mr. Keliipio he palapala hoopii mai Ewa a me Waianae mai e apano ana i ko Mr. Mahelona kohoia ana.
Waiho mai o Mr. Laiana, he palapala hoopii no Kohala, e noi ana e kukuluia i hale hookolokolo a hale paahao. Waihoia i ke Komite o na hana hou.
He palapala hoopii e noi ana e hoopau i ka Auhau Kula; e hoemi iho i ka auhau lio, a e hoomahuahua i na auhau maluna o na waiwai. Waihoia i ke Komite Waiwai.
Waiho mai o Mr. Matina ke palapala hoopii no Kau e noi ana ma Waiohinu e noho ai ka Lunakanawai apana. Waihoia i ke Komite Hookolokolo.
Waiho mai ke Kuhina Kalaiaina he palapala hoopii no Honolulu, e noi ana e hana hou ia ke alanui Liliha. Waihoia i ke Komite o na Aina Aupuni a me na hana hou.
Heluhelu mai o Mr. Kapena Loke he palapala hoopii no Honolulu, mai na koa mai, e noi ana e hoomahuahua i ko lakou uku; a e kau ia i Laikini no na hale lole puaa.
Noi mai ke Kuhina o ko na Aina e, e hoomoe i ka palapala hoopii.
Kue mai o Mr. Keliipio, a noi mai e waiho i ke Komite.
Olelo mai o Mr. Mahelona he $60,000 no ia poe, aka lohe ia he $6.00 a $8.00 a kekahi poe no ka malama. Pehea e ola kupono ai ia poe.
Olelo mai ke Kuhina o ko na Aina e, ua huikau ke noi a na koa me ka puaa, a nolaila kue oia.
Noi mai o Mr. Keawehunahala e hoomoe i ka hoopii, aia a hiki mai i ka Bila Haawina, alaila noonoo. Hoomoeia.
Hoike mai ka Lunahoomalu o ke Komite o na Aha Hookolokolo, aohe i kupono ka noho ana mai o ka Luna o Kona Hema, a e hoolaha aku ua hakahaka ia noho; a e kauohaia e koho hou ia apana. Ae ia ka hoike.
Hoike mai ke Komite no ka pane ana i ka haiolelo Alii, ua pau ka lakou hana a e hookuuia. Ae ia.
Noi mai o Mr. Hikikoki e kapae i na rula a e heluhelu ia ka hoololi o kekahi Pauku o ke Kumukanawai no ka hoopii i ku uku o na Luna. Hooholoia ma ka heluhelu mua.
Noi mai o Mr. Nahaku e hoole i ka hoololi. A ua hoole ia kana.
Noi mai o Mr. Nahaku e lawe mai ana ia he Bila e hoololi ai i ka Pauku 92 a me 94 o ke Kanawai Kivila.
Heluhelu mai o Mr. Matina he olelo hooholo aole e uku ia na palapala Sila o na kanaka o Kau i hoopoinoia. Waihoia i ke Komite o na Aina aupuni.
Heluhelu mai ke Kuhina Kalaiaina he olelo hooholo no na lilo i ka huakai a ka Moi no ka poe ma Kau he $6,844.49 a e hookaawale ka Hale ia puu dala. Eia na lilo.
No na Lole he - - $3,174.38
" Ka Ai " - - 177.33
" " Laau Hale & na lako 277.04
" " Laau Lapaau - 42.00
" " Dala i haawiia 980.00
No na waapa hoolimalima - 16.25
Ka uku o "Kilauea" - 2,177.49
Ma ke noi ia ana, ua Waihoia i ke Komite Waiwai.
Noi mai o Mr. Koakanu e koho hou i Mahele a unuhi olelo hou. Ma ke noi ia ana ua hoopanee loa ia.
Hoike mai o Hon. Bihopa e lawe mai ana a i rula hou no ka Hale.
Hoike mai ka Loio Kuhina e lawe mai ana ia he mau Bila Kanawai hou. E hookaawale i puu dala no na pono o ke aupuni no na makahiki elua e hiki mai ana; E huikala aku i na hana a ke Kuhina Waiwai; E hoololi i ka Mokuna 35 o ke Kanawai Kivila.
Heluhelu mua mai o Hon. Kalakaua he Bila Kanawai e hoopau ana i ka Mokuna 42 o ke Kanawai Hoopai Karaima.
Ma ke noi a ke Kuhina o ko na Aina e, ua hoopanee loa ia.
Heluhelu mai o Mr. Nahaku he olelo hooholo e uku ia na Kiaaina o Maui a me Kauai e like me ka mea mau no ka hele ana mai.
Noi mai ka Loio Kuhina e heluheluia ka Bila Kanawai, e hoopanee ana i ka Ahahookolokolo o ka Apana akolu i ka wa a na Lunakanawai e hiki ole aku ai. Ua heluhelu akolu ia a hooholoia, e kakau poepoe.
Noi mai ka Loio Kuhina e noonoo ana i ka Pauku 5 o keia bila i hooholoia a Poakolu. Hooholoia.
Komite ka Hale; lilo o Mr. Nahaku i Lunahoomalu, a noonoo ka hale ma ka heluhelu alua ana.
Heluheluia ma na pauku a ma ke poo, a ua hooholoia.
Hoopauia ke Komite.
Noi hou mai ka Loio Kuhina e noonoo i ka pauku 6 o keia bila ma ka heluhelu alua; a ua Komite ka Hale.
Noho o Mr. Kale Kauka ma ka noho Lunahoomalu.
Heluheluia ka bila ma ka pauku, a he hoololi ma kahi o na makai, a ua hooholoia.
Noi mai ka Loio Kuhina i Pauku hou ia. Ua hooholoia keia bila e ka Hale, a ua waihoia i ke Komite o na Aina aupuni a me na hana hou.
Hoopanee ka Hale.
POAKOLU, Aperila 29.
Halawai ka Hale ma ka hora 10 kakahiaka.
Ka Mea Kiekie M. Kekuanaoa ma ka noho. Pule ia e ke Kahunapule o ka Hale.
Heluheluia na hana o ka ia i hala a ua aponoia.
Hoike mai o Hon. Bihopa, he Lunahoomalu o ke Komite Waiwai; ua hoapono ia Komite no na lilo i ka huakai a ka Moi i holo aku nei i ka poe i hoopoinoia. Ua heluhelu mai he olelo hooholo, a ua waihoia i ke Komite o ka Hale.
Heluhelu mai o Hon. Hikikoki he rula hou no ka hale e pili ana i ka malu ole o na hoa. Ua hooholoia.
Heluhelu akolu mai o Hon. Nahaku he Bila Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 92 a me ke 94 o ke Kanawai Kivila. Ua hoohoholoia ma ka heluhelu mua.
Hoaloha mai o Hon. Keawehunahala he Bila Kanawai e haawi ana i ke Kiaaina o Maui a me Kauai i ka mana no ka hoohiki ana.
Heluhelu hou mai oia he olelo hooholo, e hookaawale ana i $8 000 no keia kau Ahaolelo. Ua hooholoia.
Heluhelu akolu mai oia i ka Bila Kanawai e hoololi ai i ke kanawai kuai waina a me ka waiona.
Noi mai o Hon. Laiana, e hoole i ka bila. Ua hooleia. Ua hooholoia ka bila ma ka heluhelu mua.
Heluhelu mai o Hon. Jones he mau Bila Kanawai malalo iho e like me kana hoolaha: He Kanawai e kukulu ai i Ipukukui no ke awa o Honolulu. He Kanawai e hookaawale ai i elua Luna Alanui no Lahaina. Noi mai ke Kuhina Kalaiaina e hoole i ka bila, no ka mea, ke noi ia aku nei no ia mea.
Papa mai ka Hope Peresidena no ka hala mawaho o ka rula.
Noi hou mai ke Kuhina Kalaiaina, e hoololi i ka bila alua, ua hookaawaleia no e ke Kanawai. Ua hooleia ka Bila.
He Kanawai e ae ai e hookomo mai i na heleawe me ke dute ole, ina na na moku e kau ana ka Hae Hawaii e lawe mai. Ua hooholoia ma ka heluhelu mua.
Waiho mai o Hon. Bihopa he rula hou no ka noonoo ana i na bila i na ua paiia, aole e heluhelu pakahi.
Heluhelu mai o Hon. Pilipo he olelo hooholo, e noonoo hou ka hale i ka noho o Kona Hema.
Papa mai ka Hope Peresidena, ua hala mawaho o ka rula.
Heluhelu mua mai o Hon. Kalu he Bila Kanawai e hoololi ai i ka auhau lio, ma ke kapae ana i ka huaolelo $1.00. a e hookomo i 50 keneta.
Noi mai ke Kuhina o ko na Aina E, e hoole i ka bila. Ua hooleia ke noi, ua hooholoia ma ka heluhelu mua.
Noi mui ka Loio Kuhina, e heluhelu mua ia ka Bila Haawina no na makahiki elua e hiki mai ana.
Noi mai ka Luna o Waialua, e hoopanee a hoike mai ke Kuhina Waiwai.
I ka ninau ana, he 19 i kue, a he 19 hoi i ae, aka, no ko ka Hope Peresidena noho ana ma o, ua hooholoia ma ka heluhelu mua ana.
Waiho mai ka Loio Kuhina he Bila Kanawai e huikala ai i ke Kuhinu Waiwai no na $8 500; oia hoi, $6,000 i haawiia ma ke kokua ana i ka mokuahi Kilauea, a he $2 500 i ka Moiwahine Kanemake H. Kalama.
Waiho hou mai oia he Bila Kanawai e hoololi ai ka Mokuna 35 o ke Kanawai Kivila
Hoolaha mai o Hon. Laiana he Bila Kanawai e ae ai i kekahi mau mea pili i ka ili me ke dute ole. A e hoololi ai i ka Pauku 421 o ke Kanawai Kivila.
Noi mai o Hon. Keawehunahala, e hapai i ka noonoo ana i ka Bila Rama a Hon. Kalakaua i noi ai.
Noi mai ke Kuhina o ko na Aina E, e papa i ka Luna o Waialua.
Papa mai ka Hope Peresidena i ke Kuhina o ko na Aina E, oiai ua hala mawaho o ka rula kana noi.
Makemake hoi o Hon. Laiana e noonooia imua o ka hale ka bila.
Ninauia a kapae ia ke noi.
Ma ke noi ia ana mai, ua hapaiia na hana o ka la.
He Kanawai e hookaawale ai i na hoike o na hana Hookolokolo. Heluheluia ma ke poe a hooholoia ma ka heluhelu akolu.
He Kanewai e kukulu hou ai i mau Aha Hookolokolo hou no ka Apana Hookolokolo Akolu. Ua kauohaia e kakau poepoe.
He Kanawai e hoihoi ai i na hana a ka Lunakanawai Hoomalu a me na Luna Hooko Kanawai, mai ka Oihana Kalaiaina a i ka Oihana Loio Kuhina.
He Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 56 o ke Kumukanawai, ua holo ma ka heluhelu alua ana. O ka Poakahi e hiki mai ana ka la e heluhelu akolu ai.
Heluheluia ka hoike a ke Komite i waihoia'ku ai no ka noonoo ana i ka hoomahuahuaia ae i ka mana o ka Aha Kiekie, e hoohalike ana he mau pauku hou.
Noi mai o Hon. Hikikoki, e noonoo ka hale i ka hoike a ke Komite. Ua Komite ka hale.
Kohoia o Hon. Mahelona i Lunahoomalu, a heluheluia ka bila.
Noi mai o Hon. Koakanu, e hoopanee loa i ka Bila.
Ua kamailio mai o Hon. P.Y. Kaeo. A ma ke noi ana mai ua hoopaneeia ke Komite.
Ma ke noi ia ana mai, ua hoopaneeia ka halawai apopo. Ua hooholoia.
-
HALE PAU AHI.—Ma ka la 23 o Aperila nei, ua pau i ke ahi elua hale ma Kailua Koolaupoko. He lepo ahi pele ke kumu i pau ai, a he wahi keiki uuka ka mea nana i koe i ke ahi pele a kuni aku no i ke pili mawaho o ka hale ma ke kala mauka; iloko no kanaka kahi i ai nui ai me na makua o keia keiki, a a me kekahi kanaka e aku. I ka wa e a ana keahi i ke pili mawaho mai, ua lohe lakou i ka halulu mawaho, eia ka lakou kamailio: "he makani paha keia e halulu mai nei," ka lakou hookani keia; aia ke ahi ke pii la i luna mawaho mai a hiki i kaupaku o ka hale; aia no lakou e ai ana me ka manao ole ae he ahi, eia no ka ike ia ana, i ka puka ana mai o ka makuahine o ke keiki puhi hale i waho, eia kana hooho: "Pau ka hale i ke ahi e! pau kakou i ke ahi e! noho no lakou la ai no, me na kioo poi nui e hawele ana i na puu. e holo aku ana keia wahine a kaili mai i ka umeke poi i waho, ia wa no lakou i puka ai i waho, ua nani i holokiki ana i kahawai; o kekahi poe e lawe ana i ka moena. Koe ka paha lole, a me ke ope paka, o na wahi kapa no i ka ili koe, ia manawa koke no i pau ai ka lua o ka hale, he mau minute lilo ana i mea ole he puu lehu noi ka ike hope ia ana. E o'u mau kaikuaana o'u e noho mai nei mai Hawaii a Kauai, e makaala i na keiki a kakou.
Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU, MEI 2. 1868.
Na ka Ahahui Euanelio o ka Pae
Aina Hawaii.
-
UA akaka no paha i na lala a pau o keia Ahahui, o ka la 1 o Iune ka la e halawai ai, i ka hora 11 o ke kakahiaka.
I ka la 15 o Mei e pau ai ka makahiki Misionari o kakou, i mea e hiki ai i ka Puuku e hoomakaukau i kana Hoike makahiki mamua o ka Halawai ana, nolaila, e wiki mai na dala.
Ua hoouna ia i na Kahu Ekalesia a pau na Papa Helu pai hakahaka, i mea e kokua ia lakou ma ka hoomakaukau ana i ko lakou Hoike makahiki. E malama ponoi keia mau Papa Helu a me na Hoike Kihapai, a e lawe mai, a i ole ia, e hoouna mai ia L. H. Kulika.
Eia hoi kekahi, e hoomanao na Kahu Ekalesia a pau i ka mea i hooholoia iloko o ka M.H. 1867, oia hoi;—"Ma keia hope aku, mai hooi aku ka loihi o na Hoike Kihapai no keia Aha mamua o na aoao eha o ka pepa kakau; aole hoi i ae ia ka hoike waha mai."
Mai poina hoi kakou i ka Ahahui Kula Sabati, me ke koho ana i mau elele no ia Aha, ina i malama io ia na Kula Sabati iloko o ka makahiki i hala. A e lawe pu mai i na Buke Helu Haawina o na Kula Sabati a pau, i mea e akaka ai ka huina pau o na haumana o kakou.
Mai palaka hoi kakou no na dala o ko kakou Kilohana nei ke Kuokoa. E ohi pau i na dala no keia hapa makahiki, e na hoa, a e lawe pau mai i ka hele ana mai i ka Ahahui o kakou. Mai hoopanee aku, me ka manao he hana uuku keia.
No ke Alaula hoi. Ke hoouna ia nei ke Alaula i keia manawa me ka uku oleia mai. Aka, a hiki aku i ka mahina o Iune ka pau noia o ka hoouna wale ana. E like me ka nui o na dala i hookaa ia mai ia manawa, pela e hoounaia ai ma ia hope aku.
-
No ka Ahaolelo.
-
O ka mea nui iloko o keia mau la, oia no ka hoopauia ana o Aeto. I ka Poakahi no kona haalele ana mai i kona noho. Ua hooikaika kekahi mau Lunamakaainana ia la e hoopau i ka hana ana no Aeto, i hiki koke aku ka lohe i na Makaainana maluna o Kilauea, e holo ana ia ahiahi. Ua kue ikaika nae ka Loio Kuhina, a hoohokaia ka olelo hooholo, la la iho, ma ka hoike ana mai o ke Komite no na Aha Hookolokolo, e hoopau ia Aeto, ua hana koke ia no, aole i ekemu iki mai ka Loio Kuhina, oiai ua holo o Kilauea. Ma keia hana ana, ua aneane kapae loa ia ka leo o na Makaainana o Kona Hema. Aia a kokoke pau paha keia Ahaolelo, alaila paha hiki hou mai ka Lunamakaainana hou. No ke aha la i kue ai ua Kuhina kauwa aupuni nei i ka pono maoli o na makaainana? Ua hoolimalimaia oia no na makahiki elima, e noho ma ia oihana o ke aupuni, me ke kuhihewa o na mea nana i hoolimalima, e kokua io ana oia i ka pono o keia Lahui. Eia ka, ma na mea he lehulehu, ke keehi nei oia i ka pono lahui ilalo. I kona noonoo iho paha, he kanaka naauao oia. I ka halalo ana nae i kona ike, he papau wale no.
Ua hooikaika no hoi kela e haawiia i ka Aha Hookolokolo Kiekie, ka mana e lawe mai i na lawehala, mai na mokupuni e ae, e hookolokolo ma Honolulu. Ua mahalo nae makou i ka akahele ana o kekahi mau Lunamakaainana ma keia mea. Ina i ae ka lawehala e lawe ia mai i Honolulu, pono no; a ina aole, aole no i akaka lea ka pono. Eia no i na Lunamakaainana Hawaii kekahi ike ma ia mau hana.
I ka Poalua iho nei ua hoopii na koa i ka Ahaolelo e hooakakaia ma ke kanawai ko lakou uku mahina, a e hoomahuahua ia hoi no ka mea, i keia manawa ko, aole no i haawi like ia, iluna kekahi, ilalo kekahi. Aole no he hewa keia hoopii, a ina ma ka noonoo ana, ua ikeia he pono ka lakou mea i noi ai heaha ia ka hewa ina e ae ia? He pono no Eia nae, aole no i ae na Kuhina a me ko lakou mau hoopilimeaai e noonoo ia keia hoopii a na koa. Kupaianaha no. Aia la ka hope, e na koa, o ka oukou koho naaupo ana i na Lunamakaainana a na Kuhina i makemake ai. E hoonaauaoia ana paha oukou ma keia hana a ka aoao Kuhina.
I ka Poaha, ua hapai ia he kanawai hou no ka hoemi ana i ka auhau lio a i ka hapalua dala no ka holoholona hookahi. Ua kokua lokahi ia e na Lunamakaainana. Aole no makou e kue i keia, oiai ua hoikeia mai he nui ke dala iloko o ka waihona o ke Aupuni. He aho no ka hooemi i na auhau, o kuko hou mai auanei na Kuhina, a hoomahuahua hou ia ko lakou uku.
Ke noi ia nei, e na Kuhina i $8000.00 no na kula La no na makahiki elua. Ina ua akaka e hoolilo ponoia keia mau dala, e ka Papa Hoonaauao o kakou, i mea e naauao io ai ka hanauna hou, ma ua kokua ikaika loa makou i keia noi ana. Aka nae ua poho ko makou manaolana no na hana a keia Papa Hoonaauao a me ko lakou Luna Kula Nui. Aia nae i ka noonoo ana o na Lunamakaainana me na Alii. Ina he pono ia lakou, e hoao aku no paha.
He oi loa aku ka pono o ka hoolilo ana o na dala o kakou ma keia oihana maikai, mamua o ka hoomahuahua ana o na dala no ka Oihana Kaua a i ka $80,000.00, e like me ka noi ana o na Kuhina. I mea aha la anei ia mau dala hou no ka Oihana Kaua? No ka pono anei o na koa, no na eke anei o na Luna Aupuni e maona ole ai?
NU HOU KULOKO
-
Oahu.
HE KUDALA Lole nui ma ka Poakolu iho nei, maloko o ka Hale o Kapena Kano, a he nui no na lole i lilo no ka pomaikai o na mea waiwai.-
HE MOUO AWA.—Eia ma Ainahou he mouo hoailona awa; ke penaia nei a ulaula, a hoihoi ia aku ana ke makaukau ae ma kona pahu i lawei mai ai.
-
Eia ka moku R.W. Wood maloko o na lima hana o na kamana, ua hoohuliia iho nei, a kapili ia kona mau palapu, a iloko o keia mau malama e holo ana oia i Kalaponi.
-
E HOOHULIIA ANA.—Eia ma ko kakou nei uapo ma kai iho o Pakaka, he moku kalepa nui. Mai na aina lepo manu mai nei oia i hoi mai ai, no ka loaa ana ia ia o kekahi poino ma kona iwikaele.
-
HOIKE KULA SABATI O HAUULA.— E hoike ana ke Kula Sabati o Hauula ma Koolauloa, Oahu, ke hiki aku i ka la 22 o Mei. Ua makemakeia no na makamaka a pau e naue mai e makaikai a ike no lakou iho. H.K.
Hauula, Aperila 2. 1868.
-
KU MAI KA MOKU MAUNA LOA.—I kekahi la o ka pule aku i heo, ua ku mai ka moku kiapa Hawaii me na lako hale mai Amerika mai, i waeia no ko kakou nei mau mokupuni. Nolaila, aole no paha e nele ana na makamaka e makaala ana i na lako hale.
-
KUPA'I KE KO I HONOLULU.—Ke hele nei a piha pono ke keena o ka Hale Dute mua i na paiki ko paa a me na malakeke mai na mahiko mai o kakou. Pela no hoi ka Hale Papaa hou o Kimo Pakaka ma, ke hele mai la a "puupu-ua ka nuku kai i ke one o Mahamoku." i ka ua mea he makena ko paa a me ka malakeke e ahu ku la.
-
GENERALA MAKUKE KUHINA AMERIKA.— Ma ka nupepa haole a H.M. Wini o ka Poaono aku nei i kunewa ae, ua ike iho makou, ua ku oe ko Kuhina noho o Amerika Huipuia ma ko kakou nei alo alii, ma ke kulanakauhale o Kapalakiko i ka la 2 o Aperila, a e hoi mai ana oia maluna mai o ka mokuahi Idaho ke ku mai i keia Poakahi a Poalua ae paha. —
KOKUA O KAWAIAHAO NO KA MALAMA O APERILA.—Honolulu $31.65; Kapalama $2,37; Kunawai $1.12; Maemae $1.00, Puiwa $1.00; Pauoa $6.50; Kaakopua $1 00; Maunakiekie $1.37; Makiki $3 60; Manoa $7.32; Kamoiliili $9 25; Waikiki-kai $5.72; Palolo $1.00; Huina $72.93.
No ka malama o Maraki $65.79.
No ka malama o Feberuari $75 59.
-
HOOPAUIA.—Ma ka Poalua iho nei, ua hoopuka ia ka olelo hoike a ke Komite o na Aha Hookolokolo no ka pono a me ka pono ole o ka noho ana mai o ka Luna o Kona Hema. Ua hoopau lakou i kona noho ana lala no ka Ahaolelo, a ua kauohaia ke Kakauolelo e palapala aku ia apana koho, e koho hou i Luna no Lakou, oiai ke waiho hakahaka nei ka noho o Kona Hema.
-
PAAHAO A ME KAANAANA.—O Paahao, ka wahine i pepehiia ai e ka lima koko o Kaanaena ma Koolau, ua laweia mai iloko o ka Halemai Moiwahine i ka Poakahi aku nei. Ua haihai na lima o ua wahine la, a hookahi kuekue i eha loa, a he mau wahi e ae no kekahi i hoopoino loa ia; aole paha e make ana. O ka pepehi kanaka hoi a me ka lawe ola Kaanaana, ke palekana loa ae la e pau na eha, a he hahaoia koe i ka Halepaa o Kawa.
-
HOOKOHUIA.—Ma ka la 28 o Aperila, ua hookohuia o Rev. A. Kaukau o Waimea, Kauai i Luna mare no ia apana.
—Ma ia la hookahi no, ua hookohuia Ka Mea Hanohano Ioane Ii i Luna mare no Ewa.
—Ma keia la hookahi no, ua kohoia o Kaaiawahia i Luna Alanui no ka apana o Lahaina. Na ke Kuhina Kalaiaina i hookohu ia lakou. ____
NALOWALE KE KUNA "MOIWAHINE."- O ke kuna ka Moiwahine a ka lehulehu i ike ai, i hana houia e Poka ma a paa, malalo o ka lilo o Kimo o Lepekaholo a me kona Hoa hui Hare. Ua hoolimalimaia ua moku nei e Kimo Pelekane ma e holo i ka mokupuni i ili ai ka moku o ka wahine Madame Anna Bihopa i holo aku ai mai keia awa. O ke kumu oia holo ana no ka manao nui i na pahu wai dala i poho pu iloko o ke kai ma ka ili ana oia moku. Ma ka la 19 o Sepatemaba 1867, ua holo aku ua moku Moiwahine nei me na kanaka luu wai dala. I ka hiki ana aku o ka moku ma ka mokupuni, ua hoolele ia na kanaka luu a me na haole Luna elua. Elua la o ke ku ana o ka moku, a pa mai la ka makani ikaika a puhi aku la ia ia ma ka moano. Ehiku ka nui o na kanaka maluna o ka moku, ke kapena, malama moku, ke kuke a me na luina eha. Mai ia manawa mai a hiki i keia wa aohe i lohe ia mai nona. Ua noho na Luna a me na kanaka luu ma ia mokupuni, a pau kahi ai a me ka wai i loaa aku ia lakou mai ka moku aku. Ua loaa ko lakou wai mai ke kai mai i pailaia i ka ipu hao, a o ka ai ka mea nele loa, aka ku aku ka moku kialua Anna mai Honolulu aku nei, loaa ia lakou ka ai ma ke kuai ana aku. E ku ana no nae kekahi moku huli wai dala ma ia wahi, i ka wa a lakou i ku aku ai, a hoi aku no ia ma Guama me na wahi pahu wai dala he 30 paha a oi. O ka nui o ka lakou nei mau pahu wai-dala he 240 a oi iki. Ua hoolimalima mai nei lakou he kialua Beritania, a maluna ona lakou i hoihoiia mai nei, a i ke ahiahi Poakolu iho nei ku mai la.