Ka Nonanona, Volume III, Number 15, 12 December 1843 — HE WAHI PAIO. [ARTICLE]
HE WAHI PAIO.
/\"olon i j\ov. U, Alnha oo o ka Nonunona: I 1 louohilu ului noi 110 au, uolo it;to Kaiia i lialawai. lOia Ka'u iīhni i lielL' alai noi ilaila, oka liai aku rti Kauka i ka nianao o.ka {»oc kumii kula o ICauai n< i; oia ka'u haiia i liiki aku ui i llonolulu. 1 lia ko lakou inanao o ke (ikaku j'oi)o o ka uku; ua nui no ko maua |>aio ana, aole nao h.o paio inoino keia no maua, lie |>aio maikui iio, I mai o Kauka, "healia ka piiikiu 0 na kumu, aolo li'e ia, he puua, hr la h nia ina KauaiT M 1 aku la ail i% \\c nui keia inau nu?a inalaila; aolo nae o heuno ko lakou pilikia ilaila," "O ke aha la ka inou e; hemo i\\J" u 0k(! flala no: i \vaisvai t; kekahi, i (la'la keikahi. I mai la kela, "aole pela ke kanawai, o ka waiwai wale no ke uku ia lakou, aole dala." I ,aku la au, "o ko il.ala o ko kino oia ka i koe; aku o ko ilulu o ka poalua, uolo i pupuia inai mo ho mou la na na kumu kokahi oluilu." I mai la o Kauku iu'u,. "no hoa mai ko 'elala o ku poalua? I aku lu au t( no ka hana uku i ku hoolimnlmla^ ,,
I mai la kola, "heaha ka meaolona ole ai ka oukou kala no ka hana? I aku la aii "eia ka hewa, e noho ana au i ke kula, o ka hana nae ka uku, haalele iho la au i ka'u hana, nolio luna auhau iho la ke kuniu, aole ka lauhau e hana mai." I mai tl kai noa n»na io hana," I aku hi hoi au, 'Mia lohe au, ina e pa aku ke (laia i ka lima o ku luna auiiau, ua lilo ia (lala nau." 1 mai la kela, "aole, f ,aia a nanu i huli inua i ka hana, na'u ia kal'.'i; 110 ka mea, ua pa mua i kona liuia." Alea, nau ka hana a oleio muaoe me ke kahu kula a ha.awi.lu; kahu i palapala i ka luna auhau, na ke kumu ia elahi, pela uo ko inaua [)aio *ina. ~ Kaiioouli. I ko'u manao, aole pono loa e hana e like ine keia olelo a Kauka. No ka mea, he hana nui ka ke kuinu ao, aole pono ia ke haalele i kana kula a hele e hiili hana. 10 aho no na na iuna kula, a o ke kahu kula, a i ()le ia, o ka lunaauhau p.iha, e iini i ka liana, a e lilo loa ke.kumu i kana kula. O ka nui o na kumu, he nui loa na haumana a lakou, u ua pilikia lakou i ko ao kuln, mai ke ao a po; aole hiki ia lakou ke hapai i kekahi luhi e ae. E aho e imi na luna kul-a, a o ke kahu kula pnha i ka waiwai o ka poalua, a e hookaa pono i ka aie a na kumu. Eia kekahi; aole olelo ke kanawai na ke kuinu kula e huli i kahana e kaa ai liana aie, aole loa. Kin ka olelo o ko kanawai (aoao 71, pauku 3.) "E imi lakou maloko o ka waiwai ,o ka poalua a o ka waiwa.i o ka makahiki paha kekahi, aole o ke dala o ke kino. Nawai e imi? Na "lakou," o ke kahukula, ke kumu kula, a me tva luna kula.
L nana pono i kela paului. liiia hoi kelialii 01010 o ke kanu* wai (aoao !9.) Aole unei inaopopo ma keia kn* nawai na lee kahukula e kii nku i waiwai na na kumu i na lunaauliau. Aole na na kuniu ao e kii; iha ke kula kana luuia. Na ke kahukulu e kii, a ina hoolohe ole ka lunaauhau ia ia, hewa oia, Nolaila ina i uku ole ia na kuinu kula, aia ka hewa maluna o ke kahu kula» a i ole ia, o ka lunaauhau. Ile pilikia nui loa keia nia Honolulu nei, o ka uku ole ia o na kumu. Mai ka malama o Maraki a hiki niai i Okeloha, aoh? i loaa kekahi waiwai ia lakou. Nolaila, uhenne pau lakou ika haalele i na k'ula. Aka, ua hemo iki ko lakou pilikia a ua hookaaia kau wahi o ko lakou aie i keia manawa. He hemahema nui loa keia ma Mawaii nei, o ka uku ole ia o na kumu ao; noluila nawaliwali ka lakou haiui: kanalua ko lakou manao. Nolaila aole hiki wawe ka ike a me ka naauao o ka hanauua hou, a'ole hoi inaka.ukau wawe ka hana o keia aupuni. Nowai keia hewa? Naka poo akamai e noonoo.