Ka Makaainana, Volume VII, Number 18, 3 May 1897 — Page 7

Ka Makaainana.

 

HONOULULU, OAHU, POAKAHI, MEI 3, 1897.

7

 

NA AINA MAMAO.

 

Mau Lono Huikau mai kela a me keia Wahi Like Ole.

Kukala Kaua Okoa O Tureke.

 

            Aperila 18i kukala kaua okoa ai o Tureke ia Helene, e like me keia hoike mahope iho: Ua haawi ae o Asimi Be, mamua o kona haalele ana iho ia Atenai no Konakinopela, i nei palapala mahope iho ia M. Skouzes, ko Helene Kuhina o ko ua Aiua E: "Mamuli hoi o ke kulana hoeena loa o Helene, ua hookiia na launa pili oihana ana mawaena o ka Moi o na Helene a ma ke Alii Imiperiala, ke Suletana o Tureke. Ua kauohaia ke Kuhina Helene ma Konakinopela a me na Kanikela Helene e haalele i na palena o Tureke. No ia kumu like ua hoi, ua kauohaia na Kanikela Tureke ma Helene e hoi no Konakinopela. Iloko o elua pule mai ka la aku o keia hoike'na manao, o haalele iho na makaainana Helene a pau i na palena o Tureke. O na makaainana Otomana hoi e noho nei ma na palena o Helene, ua konoia aku lakou e haalele iho iloko o ia manawa like."

            Ua loaa aku ia Asimi Be kona palapala ae e hoe a ua haalele koke iho no Konakinopela. Oiai hoi ka wa e mau ai o keia launa pili oihana ole ana mawaena o na aupuni a elua, e kiaiia ana ko Tureke mau pono e Barona vona Polesona, Kuhina Germania ma Atenai. Ua kauohaia aku o Kama'lii Morocoda@o, Kuhina Helene ma Konakinopela, e hoi.

            Ua hoouna aku ke Kuhina o ko na Aina E, i kahi la ae, i kana pana no kela palapala a ke Kuhina Tureke, ma ka olelo ana: "Ma ka manao ana e hookau mai i ke koikoi maluna o Helene no ka hoomahaeia o na launa pili oihana ana, me he la ua hoonalohiaia ke kumu, oia hoi, ma kahi o ko Helene hoohana ana aku i na hana kua ia Tureke, ua hoopilikiaia mai oia iloko o na la kakaikahi i hala ae mai na hana kue ukali mau ma ka aoao mai o ka pualikaua Tureke ma na wahi lehulehu ma ka palena. Mamuli hoi o ka hakaka ana ma ke Kaula Elia i Maraki 28, ua kono aku ke Aupuni Alii i ka hoomaopopo mai o ke Aupuni Imiperiala i ke kulana o na pualikoa Tureke, aka nae hoi, ma kani o ka hooki ana mai iloko o ka manao akahai i konoia aku ai ia keehina, me he la, ua ake loa ke Aupuni Imiperialo e hopuhopualulu i na hana i ulu ae. Nolaila, ma ka poolima, ua hoao aku ka pualikaua Tureke ma ka hooinaina ole ia, e lawe ae ia Analipisisi, he wahi hoi i ae lokahi ia ai i oka okana-aina ku i ka wa. I haule wale no keia hoao ana e kue i ka okana-aina ku i ka wa mamuli o ka hoopaakiki o na Helene.

            "Aole loa e hiki i ke Aupuni Alii ke hookuu i keia hana e kaalo ae iloko o ka mumule, a mamua ae hoi o kona hoike pili oihana ia ana no ka mahae o na launa kalai aupuni ana, a oiai hoi, ua hoike wale ia aku no ko ka Moi Kuhina ma Kona kinopela ma kekahi hor aumoe loa o ka po, ua hoomaka ae na papu ma Perevesa e ki poka ma ka hora 5 o ke kakahiaka i ko na Helene kulana ma Aketiuma a hoopiholoia ka mokumahi Macedonia.

            "Imua hoi o ke alo o keia mau kumu hoike oiaio, e hoike ana he uuku loa kahi kahua no ka olelo wale ana no a ke Aupuni Tureke (Sublime Porte), e hoike ana ua hana o Helene i na hana kue, o ke hoihoi hoi no na kopena, aole loa ia e hiki ma kahi ano ke kau aku me ko ka Moi Aupuni."

Hakaka Mamua o ke Kukala Kaua.

            Ua hoomaka io o Tureke e hoohana kaua aku, wahi a kekahi lono mai Konakinopela o Aperila 17, a ia ahiahi i loaa ai na kauoha ia Edehme Pasa, ke poo o ko ke Suletana amu pualikaua, e hele kue aku i ka enemi. Mamua ae o ka waenakonu po, ua loaa a ua kaua aku na pualikoa Tureke i na Helene ma Mauni Analapisisi, a e nonoke ana malaila me ka hahana.

            I keia la no, oiai ka Ahakuka o na Kuhina o ka Emepaea e noho ana, ua loaa aku he ilono o kekahi hakaka mawaena o na Helene a me na kahua Tureke kuwaho ma Larisa. Ua lonoia ae no na Helene no ka hewa, a ua komo aku hoi lakou iloko o ko Tureke aina. Mamuli o keia mau lono ae la, ua hooholo ka Ahakuka na Helene i hooulu ae ke kaua, a i kulike ai hoi me keia olelo hooholo i hoounaia ai na kauoha ia Edeheme Pasa e lawe ae oi i ke kulana kue aku.

Kuuia na Ilio o ke Kaua e Hana.

            He lono no Elasona o Aperila 18 ka i olelo ae: Na na Helene mai ko lakou mau kulana a pau ma ka apana o Kaia (Karya) i hoomaka ka noo ana imua no ka palena i ka hora 7 o ke ahiahi Poalima. Ua noke ka hakaka ana ia po a ao a ua komo ma kahi o umi mile i ka Poaono ae maloko mai o ka palena. Ua kohoia ua hiki ma kahi o 15,000 poe Helene ma noi hakaka ana. Me ka hahana loa i mau ai keia hooili kaua ana a pau ka po Poalima a me ka Poaono, a ua hiki ma kahi o 20,000 poe i komo hakaka aku.

            Kakahiaka ae o ka La Pule ua pukukui ae ke kiola poka ana ma kahi ma ka hema hikina ae o Milouna. Awakea ae ua hoomake aku ko na Helene kuemi hop ana mahope iho o kekahi hooili kaua hahana loa ana. Ua nee iki aku no na Tureke no mua, aole nae hoi i loihi loa, maloko aku o ka palena o ko Helene okana-aina: Ke noonooia ae hoi no ka amaamau o ke ki poka ana a me ka nui o ka lilo no na lako kaua, ua uuku loa na poe i make, malalo paha o 200. O ka lono hope loa, ua lilo pio i na Tureke ke ala pali olowi o Milouna.

Hoolei Poka na Aumokukaua Helene.

            I kakahiaka nui La Pule, Aperila 18, ua ki poka ao ka papu Tureke ma Perevesa, Kaikuono o Ata, kahi o na Tureke i kuleana ole ai e kukulu i na papu, e like me na hoakaka ma ke kuikahi o Berelina, a ku a piholo ka mokumahu Helene Macedonia, iaia i hoao ai e haalele iho i ke Kaikuono o Amabaracia. Ua hoopakeleia na luina o ka moku o na waapa wai uka aku, eia nae, ua eha loa ia ke kapena. I ka loaa ana aku o keia lono i ke Aupuni Helene, ua hoounaia ae na kauoha ana i na aumokukaua Helene maloko o ia Kaikuono o ki poka aku ia Perevesa. Ua hookoia keia ki poka ana i ka hora 6 o kakahiaka nui. Me ka hoolei'na poka hahana welawela i panai ae ai na Tureke ia Aketiuma, kahi hoi o Kekahi papu me 500 kanaka maloko o ke keena telegarapa i hooliloia ai i papu. Ua lilo i mea ole loa i na kiola poka ana a na Tureke a ua make no hoi kahi poe o loko o ia papu.

            E olelo ana kekahi lono o ka hora 8 ahiahi ua lilo i mea ole loa na kahua pu-kuniahi Sakafidaki, o ka hoomakaia ana e ki poka ia aku e na aumokukaua Helene mamua ae o ka hora 3 o ia auwina la. Ua kokua pu mai ke kahua pukuniahi Helene ma Kefala Ipanagia i ka hoolei pokapahu a na aumokukaua me ka hopena a awahua maopopo loa.

Lehulehu no Hooili Kaua Liilii.

            He lono pili oihana ka i loaa ae ma Atenai, Aperila 18, i ka hora 1 a. m., mai Larisa aku, no ka hora 9 o ka po Poaono iho, e olelo ana ua lele kaua aku no Tureke, malalo o ka uhi ana a ka pouli, i na pualikoa Helene ma Mauna Analapisisi me ka hahana a weliweli nui. Ua maikai a huluaa loa ke pale aku ma ko ua Helene aoao, a ke paa la ue lakou i ko lakou mau kahua. Ma Ciritizovali i hoomaka ai ke ki poka ana, me kekahi hoao o na Tureke e lawe ae i kekahi kulana maikai a ano nui loa iloko o ka palena ku i ka wa. Ua mau ko na Tureke haalele ana i ko lakou mau kulana nee mua, me he la e nee pau loa ana lakou no ka haalele iho. Mai Moluna no kekahi lono ki poka, a he ike wale ia aku no hoi ka anapa ana o ke ahi i na waha o na pu mai Larisa aku. He 40 i eha a ekolu i make o na Helene ma ka hakaka ana i ka la mamua iho ma Mauna Analapisisi.

            Ua hiki ae na poe koa Helene hou a e nee papa aku ana hoi a pau no ka palena o mua loa. Ke awiawiia la ka hoouna ana i na kokua no ka palena mai na wahi mai a pau. Iloko hoi o ka Hale Ahaolelo ia la, ma ka pane ana aku of M. Daleanisi (Dalyannis), Kuhina Nui, no na ninauia aku, ua olelo ae oia mai na lono pili oihana i loaa mai ka palena main, ua maopopo loa a aohe hoohuoi ana o na Tureke no ka i hewa a o ke kumu hoi i ulna ae ai o ka Hakaka of ke ahiahi Poalima aku.

Pau Elua Auhee ana o na Tureke.

            Ma Nezsro ua hoao ae na Tureke e lawe i kekahi kulana maikai a ano nui loa iloko o kahi ku i ka wa i papaia. Aole ne Helene i ae i keia nolaila, ua ki poka mai na Tureke a panai aku hoi na Helene. Ua mau keia hakaka mai ke ahiahi molehulehu a aumoe loa o ia po, a i pau hoi i ka hoauheeia ana o na Tureke. Ia kakahiaka nae hoi, ua hoao hou aku na Tureke e lawe mai i kela kulana mua, a ua hoauhee ho ia no. Mahope iho o ka hookiia ana o ke ki poka ana, ua hoopukaia ae na kauoha i ua Helene e paa no i ko lakou mau kulana, aka, e pale ae hoi i ka hoonaukiuki aku i na Tureke i mea e eile ae ae o na hoohakaka ana.

            Hora 9 hoi o ia po iho, ua noho ae na Tureke ia Ana a me Milouna, aole nae hoi i hiki ia lakou ke lawe ae ia Kats. O ka hoouka hakaka ana ma ke ala papali olowi o Milouna, o ia ka oi o ke ano weliweli loa a ua kukonukonu no hoi na poino ma @a aoao a elua. Elua pu-kuniahi Helene i poino i na Tureke, a ua lilo pio mai hoi i na Helene he mahele pu-kuniahi holookoa mai na Tureke. Ua make elua mau aliikoa Helene o ke Kulana kiekie loa. He puali nui o na Helene ia e nee la no Menese a ke kupinai la hoi na ki poka ana ma ke ala palena holookoa a hoea i Ata me ke komohana.

Nee na Helene no Mua e Keakea.

            No Tesale mai hoi, Aperila 19, ka lono no ko ka pualikaua Tureke, malalo o Edehme Pasa, lawe-a-lilo ana mai i ke ala pali olowi o Milouna, a aia hoike