Ka Makaainana, Volume III, Number 11, 20 May 1895 — Page 6
6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 20, 1895.
LAUOMI DIHAE
--KA--
UI I MOHAIIA I KE KOKO
--KA--
NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA.
Ka Mea Huna Iloko o ke Kiaha Waina;
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.
--A O KE--
KEIKI NUMAREDINA
KE
Komo Lima Maka Popoki.
MOKUNA XVII.
Ke alahele no ke Kihapai pua o Numere--Ke aloha welawela, aole i nalohia aku--Owai ke kupua, o oe?--Hehihehi kulana i ka nani o ke Ao Olino--Huhuhui na opua i Awalau.
Aka, holo mai la ko lakou alakai imua me kana laau ihe, a pane mei la me ka leo nui weliweli,--
"Aole, aole-loa kakou e hookuu lanakila aku iaia. E hele kakou imua e hooko i ke kauoha a ke alii, aole hoi e hele hookano oia maluna o ka aian a kakou i luhi ai. Aole loa."
Me keia mau olelo ae la i huli ae ai oia a maki aku la imua e halawai pu me ka enemi e helehelena ui e kailiia aku ai ko lakou mau puuwai, e kela ulua ume pukaaniani o Mana, a o kona poe kanaka hoi, aia lakou ke la me na manao kanalua o ka lanakila maluna o kela keiki a me kona mau kokua, mamuli hoi o ko lakou lohe pono ana i na olelo hoonuinui a keia poe e auhee nei no ka nani wale no o na helehelena o Numaredina.
Nolaila, huli mai la ua luna nui la a ike i kona poe kanaka e ku ana me na manao kanalua ilokou, pane mai la me kona mau maka hulili o ka inaina,--
"E hoole anei kakou i ke kauoha a ke alii, a e waiho iho i ka nani o ke Ao Olino i mea hehi wale ia e na mamo a Adamu? Aole loa kakou e hana pela."
Pane like mai la ua poe kanaka kupua la i keia mau olelo o ke aloha, e hiki ai hoi ke hooneeia na mauna a me na puu,--
"Ua ana, ua ana makou i ka nani o kela keiki opio, a he mea hilahila no kakou ka hele ana aku e paio me kela keiki hookahi wale no, a heaha la hoi ka hewa ana i hana ai i hele aku ai kakou e hookau i ka hoopai o ka make maluna ona? E hookuu aku kakou iaia na na poe me na aulama ahi e pepehi mai, a na na poe me na pahu kupapau e hoolawe aku me na kaa no na luakupapau o ka huelo awa, kahi a ka make mau loa i noho ai."
I keia wa i pii ae ai ka inaina o ua luna nui la a lelele ae ka iluna me ka huhu nui a pane mai la,--
"He oiaio, mamuli o ko oukou hoole i ke kauoha a ko kakou haku, e make no oukou imua o kona alo."
I ka wa i hooki iho ai kana kamailio ana, oia no ka manawa i haalo iho ai o na kamahele mamua o lakou, a o ka huaolelo hookahi wale iho a lakou i puana ae ai,--
"Auwe, ke keiki ua! E hookuu iaia a me kona mau hoahele e hele makaikai i ka nani o ke kihapaipua o Numere, a na na kiai eulama ahi e pepehi mai."
Eia ke lohe nei ua poe kama hele nei i na olelo a na kiai, a ke lohe pu la no hoi i ka halulu a me ka nakeke o na mea hana a na kupua. Aole hoi o ia wale ka lakou e hoomaopopo la, aka, ke ikemaka aku la lakou i ka a mai a ke ahi mamua o lakou a me he la o ka aina holookoa o ke Ao Olino ka i pau i ke ahi, aole nae pela. Ke ike pu la no hoi lakou he mau lua e hamama mai ana iwaena o ka enaena o ke ahi, a e hapai ana na kanaka i na pahu kupapau mai kahi lua a i kahi lua me ka huaolelo hookahi wale no,--"Ka make mau loa."
E hele mai ana hoi mahope o lakou na kanaka me na kaa e
halihali ana i na pahu wai paakai cororato, ma ka ekolu kanaka o ke kaa hookahi, a he umi tausani hoi ko lakou nui.
Iloko o ia manawa i oloio mai ai kahi luahine iwaena o lakou, a hookikina aku la ia Numaredina e hele imua me ka awiwi, oi i, ua hoole na kiai i ka leo kauoha a ko lakou haku. Ia manawa hookahi no i olowalu mai ai ka leo o na kiai mai loko mai o ka lapalapa ahi,-- "E i aku, e i aku ke keiki ui. E pepehi iho kakou iaia me kona mau hoa i ole ai e ike i ka nani o Numere [ike nae i ka hai luhi]"
[Aole i pau.]
HAUOLI NA KEPANI.
Hiwahiwa na Hookelakela no ka Maluhia.
E like me ka mea i hoike mua ia, pela no na Kepani i liuliu ae ai no ka hoohiwahiwa ana i ka la e kakauinoaia ai o ke kuikahi maluhia mawaena o Kina a me Iapana. Ma ke kahua o ka Hui Alahao ma nae iho o ka uwapo o Haaliliamanu kahi i liuliu ai o na koa kaualio, na koa helewawae me na pukuniahi a me na poe lapaau o ka Hui Kea Ulaula, me ke alakaiia e na poe kaua me na pahikaua piula a me na iho piula me ka laau maoli. Mai Ulakoheo mai hoi na poe koa moana me kekahi kii mokukaua nui, i ano like me ka Naniwa, maluna o na huila e nee ai, me elua kia me ka pukauwahi i pena olenalena ia, a ku ma ke alo o kekahi mau halekuai Kapani ma alanui Maunakea, makai iho o ka Hale Kaawai Pake. Elua pukuniahi hoomeamea wale mamua, a ekokolu hoi i hamo pena ia ma na aoao. He kamalii na luina o luna, he ekolu lakou, ahe hapauea ke kapena. Mahope iho o ka hora 9 i nee ai la huawai a alanui Beretania a pii mauka o alanui Nuuanu a kahi noho o ke Kanikela Kenerala, malalo o ke alakai ana a ka puali puhiohe Aupuni.
A hiki nei i kahi o ke Kani kela, he mau hana ki pu aloha ko laila, he 21 pu, a he mau haiolelo a me kahi mau hana e ae; a pau ilaila, ua ino i kai o alanui Nuuanu a hala nui iwaho o Pawaa ma alanui Moi nei. Oiai ma ke ala, mawaho pono iho o kahi noho o Samu Nolena, ua ili ka mokukaua a haaleleia no ilaila, mamuli o ka haki pu ana o kekahi mau huila e hoonee ai imua. Ia auwina la iho i loaa ai ona mau huila hou a lawe loa ia a ko lakou kahua hoolaulea ma Pawaa, a hoihoi loa ia mai no ia ahiahi ana iho.
Hoea iwaho o Pawaa, ki pu aloha nui hou i ke awakea, a pau ia, he mau haiolelo me na mele mai ka bana aku. Pau ia, he mau lealea hooikaika kino, kukini, a pela aku mahope iho o ka hora 2. Ahiahi iho he hana keaka Kepani, hoolele ahi kao i ka po a hookuu na hana o ke aunoe loa, hora 10 paha a mahope iho, me kekahi kai huanui me na kukui Kepani ma ke ala heli hoi no ke kulanakauhale nei me ka nani a me ka hiwahiwa.
Ua hookuu na haku i ko lakou poe paahana, e laa ka mahiko o Ewa, a i ke awakea ae i hoea nui mai ai ko laila poe Kepani a moe pololei ana kaoo no Pawaa. A pela no hoi me ko ke kulanakauhale nei poe haku. Nui no ko lakou lealea ma ka lakou ano lealea, a ua maluhia no ua mea a pau i lawelaweia me ka hoonaukiuki ole i na Pake. I me ahoi e hoike ai i ko lakou manao maikai i na Pake, oiai ka huakai mauka o kahi o ke Kanikela, ua holo mai he Pake maluna o kekahi lio, a ua pu wa ae la i ka manuwa. O ka wa ia o elua Kepani i lele aku ai mai loko o ka huakai a paa ana ke kaulawaha, a alakaiia a puka ma kekahi aoao a hookuu aku la iaia e ho'o me ka popilikia ole. A o kekahi hoike no hoi, he poe kaa Pake wale no ka hapanui o na kaa a na Kepani i kau ai ia la ma ka ukali ana mahope o ka huakai, a pela aku.
Hookahi Kepani i kan ae ma ka lio o kekahi o na kanalio, wahi a ko makou lohe mai, a no ka ike pono ole no paha i ka hololio, ua haule oia ina Pawaa a eha me ka haki pu o kekahi wawae.
E hoomauia aku ana keia ano hoomanao a hoolealea ana ma nei mua iho ma na mokupuni e ae. Eia ia mea ke noonooia nei e na alakai maanei.
Eia ke hoolalaia nei na mea e pili ana i ka hoala hou ana i ka Hale Mele Hou. Ua hoike ae kekhai poe komite ekolu i kohoia ai no ka nana ana i ke kulana o na paia pohaku e ku nei, ekolu no paia paa kupono, e hamo hou ia iho nae a maikai i paa pono ae, a ke kaliia aku nei nae ko na ona waiwai apono mai.
Na Hoolaha Hou.
Hoolaha Nalowale.
Ma ke alanui mai Ulakoheo aku a hala loa iuka o Alanui Liliha, he apana lole huina ha i hana paka ia me ka noeau ka i haule a nalowale, he komo humuhumu gula ko loko i kuniia me na huakumu M.A.R. Ke loaa a hoihoiia mai ma keia keena, e loaa no he uku makana kupono. mei 13-4pl
KAUKA YONG KAM PUNG
[APANA.]
KAUKA LOEA O KA AINA PUA.
Helu 306--Alanui Hotele
Ua hiki ke hoolaia na ano ma'i a pau, o na kane, wahine a me na keiki liilii. Pela me na ma'i haa o, akepau eha ma ka puuwai, ka ma'i korela, hebera, fiva lenalena, puupuu ulaula koko ino, a me kekahi laau ame ma'i e ae. Ua hiki ke haawi i laau hoohana, keiki, a pela aku.
He oluolu loa ka uku. E naue mai i ike pono. Oluolu na kuka ana. mei 13-1m
Hoolaha Hooko Moraki a me ke Kuai.
Ke hoolahaia aku nei ma keia mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia ma i koo kekahi moraki i hanaia i ka la 20 o IULAI, M.H. 1888, e D. KAPOI, o Waihee, Mokupuni o Maui, a me JM KAMAWAE o Hounaula, Maui i olelo mua ia, ia Hawaiian Commercial and Sugar Company., he hui i hoohuiia, a kope a ma ke keena o ka Lui a Kakau Kope Aupuni maloo o ka Buke 113, ma ia aoao 141 me 142, ke manao nei ka Hawaiian Commercial and Sugar Company., e hooko aku i ka moraki i o e oia no kekhai uhaki ana o na kumu iho kakaia ma ka moraki i oleloia, oia hoi ka hooko aole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee ke hiki i ka manawa.
Ke hoola aia aku nei no hoi ma keia e hoolilo ia aku ana na aina, na pono me na pomaikai a pau i hoikeia a i hoakakaua ma ka moraki i oleloia ma ke kuai kudala akea, ma ke keena kudala o George Hons ma Wailuku, Maui, ma ka POALIMA, ka la 31 o MEI, M.H. 1895, ma ka hora 12 o ke awakea o ka la i oleloia.
Eia iho ka hoakakaia ana o ka waiwai ma ua moraki a, ponoi:
1--O kela mau wahi a pau loa i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1424, ia Kapoi i oleloia, e loaa ana he ili o 32 1-10 eka ma Honuaula, Maui.
2--O kela mau wahi a pau loa i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2199 a Kapo i oleloia e loaa ana he ili o 21 56-100 eka ma Honuaula, Maui.
3--O ka pono, kuleana a pomaikai a pau loa o Kapoi i oleloia iloko o hookahi hapalua i mahele ole ia iloko o na aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6721. Kuleana 2635 no Palulu a i lilo mai ia Kapoi i oleloia mai ia Kalalea w ma ka palapala hoolilo i hanaia i Feberuari 15,.M.H. 1877, a kopeia aia ka Buke 49, ma na aoao 350 me 351.
4--O ka pono, kuleana a pomaikai a pau loa o JM Kamawae i oleloia iloko o kela apana aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2620 no Keokalani, e loaa ana he ili o 53 36-100 eka ma Honuaula, Maui, a o ia no hoi ka aina i lilo mai ia Kamawae i oleloia ma o ka palapala kuai mai ia S.D.H. Kanuha, i kopeia ma ka Buke 84, aoao 326.
HAWAIIAN COMMERCIAL AND SUGAR COMPANY.
Kuike na kumu. Ma ka aoao o ka mea kuai ka lilo no na palapala.
No na mea hou aku i koe, e ninau ia
JOHN RICHARDSON,
Wailuku, Maui,
Loio no Hawaiian Commercial and Sugar Company, a i ole, ia
GEORGE HONS,
Luna Kudala.
Wailuku, Maui, Mei 4, 1895.
mei 6-4pl