Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 608, 21 December 1892 — Page 1
This text was transcribed by: | Cyndi Defenbaugh |
This work is dedicated to: | Kaelene Ahu Rey |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II. HONOLULU DEKEMABA 21, ’92 Helu 608
HE MOOLELO KAILI PUUWAI.
NO
SENIA LUTERA
Ka Ui Puuwai Mabala
---:O:---
ENELANI KAHIKO.
A I OIE
He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine
Opio me kana mau Aloha Ekolu.
(Kakauia no Ka Leo.)
MOKUNA XXIV.
Owau kou makuahine ! Mai huli
aku kou poo hookano ma kahi
e, no ka mea, o oe ka io o
ko’u mau io, a me ke
koko o kuu koko e
Lede Senia Lutera.
Ua hookau iho oia he pale mawaena o’u a me ka mea au i aloha ai. O, e na Lani pehea ka loihi o keia mau hoehaeha ana ! Pehea la ke Akua i ae mai ai iaia e oia ? wahi a ua Senia nei e ninau nei iaia iho. Heaha la ka mea ona i make ole ai i ka poka a Haku Lutera, a pau ka ike ia ana aku o kona mau helehele na lapuwale, me kana mau hana ino, a lilo ae hoi au i wahine kaawale? No keaha e ke Akua maikai, no keaha?
Ua ike maila o Heneri i keia huli ana aku o Senia ma kahi e a noonoo koke ae la no oia e kuko ino ana no oia nona, nolaila e like me ka mama o kekahi popoki, pela ua kuewa la i lekei mai ai a pili ana ma ka aoao o ka ui opio, a kaili ino aku la i ka pahi e paa ana ma ka lima o Senia, a ua haule pio hou aku la oia malalo o ko Heneri mana.
A, aia iloko o ko wai lima ka mana i keia manawa ! wahi a ka leo lanakila o Heneri, me kona oniu ana ae i ka pahi maluna o ke poo o Senia. Eia oe iloko o kuu poho lima i keia manawa, a aole e hiki ia oe ke hoonana hou mai e keia wahi bebe aiwaiu. E koho i kau mea e makemake ai, i keia manawa ano. E hiki ana anei ia oe ke hoi mai a noho pu me a’u, a like me kou kuleana he wahine na’u, a i ole e lawelawe lima ikaika aku anei au ia oe i kumu nou e noho pu mai ai me a’u? E pane mai nou iho, i keia manawa mai hoololoiahili wale aku, o kou pane koke ana mai ka mea nana e hoopokole mai i ka kaua mau hoopaapaa waiwai ole ana.
Aole loa au e ae e hoohaahaa ia’u iho, o ka hoi ana aku a noho pu me oe, wahi a Senia, me na helehelena haikea a ano pilihua. E make mua ua, a ua hiki loa no hoi ia oe ke lawe aku i ko’u ola ano, aka o ko’u noho pu ana aku ma ke ano he wahine na kekahi kanaka pakaha a hohe wale; e like me oe e Heneri ke kuewa, aole, aole, loa e hiki ia’u ke ae aku. Ke hui hou aku nei au ia oe, ua hiki loa ia oe ke pepehi mai ia’u, ina nae,---aole au e lawe ponoi ae i ko’u ola.
O, aole o’u makau no kou lawe ana ae i kou ola, wahi a ke kuewa no ka mea, aohe au mea make e hiki ai ke lawe ae i ua ola makamae la ou, eia ia’u ka pahi au i manao ai e lawe ae i ke ola o kau kane nei, aole hoi i kou, a nolaila ina au e makemake ana e hou aku i kona maka oilua iloko o kou puuwai, ua make koke oe ma kena wahi au e ku a pakike mai nei ia’u.
Aole oia ko’u makemake, aia wale no o kou hooko mai i ka’u mea e hoi aku nei ia oe, oia hoi kou noho mai he wahine na’u, a ua lohe ae nei hoi au i kau mau olelo, me kou hoole ana mai i ko’u makemake, nolaila e hoopaa aku no au ia oe maloko okekahi rumi pouli i piha pono i na hoaloha maikai, a na lakou e ao aku ia oe e holo mihi mai ia’u.
I kona hoopau ana ae i kana kamilio ana, ua hopu aku la oia i ke kino o ke kaikamahine opio, a hapai aku la no ka hae iluna kahi hoi a ka rumi pouli e kakali maila i kana ukana makamae. I ko Heneri hiki ana aku i ka hale iluna, ua wehe aku la oia i ka puka o kekahi wahi rumi uuku, a onou ino aku la ia Senia iloko o ke konouli o ua wahi rumi polopolona la, a ki aku la i ka puka a paa. Malaila oe e noho ai e kena wahine ino naau paakiki, a hiki kou wa e ae mai ai i ko’u makemake, wahi a ua Heneri la i namunamu iho ai iaia iho.
I ko Senia onou ia ana aku, iloko o ua wahi rumi la, ua honi aela oia i ke ea ino polopolona e hiki ole ai i kekahi kino kanaka ke hoomanawanui, a ua poniuniu aku la oia a hina ilalo.
Aole i pau
HE NANEA NAMAHAO
---NO---
MAIKA
KE KEIKI
Hapa Ilikini a
Hawaii hoi.
KE KANAKA MUA LOA NANA I PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA’U
LOA AI---A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO---A ME KA LUKU IA ANA O
KELA HUI KEAKA A LI.
Ke kanaka ki pu pololei, a o ka mea hoi nana i hoopaha’oha’o aku i na ili keokeo. Owai
keia kanaka lauoho loihi i hiki aku kona loa i na oloolo wawae, a aiai hoi e like me ka
hau. E hele mai e oki i kuu puu. Ua oki! Ua oki! Ua ku kela kui maloko mai o
ka papale, Huro ! Huro !! Huro !!!
O ka Maika hana mau hoi ina la a pau, oia no ka hele mau ana me Kapena Sula e hoomaamaa mau i ke kupu ana, pela mau laua i hana ai ina la a pau, i ke kokoke ana mai o ka la hookelakela, ua hoomakaukau iho la lakou nei i ko lakou mau wahi opeope no ka hele ana i Kaleponi.
I ka makaukau ana o na mea a pau, ua hoomaka aku la ka lakou nei huakai e hele, oiai lakou nei i uiki aku ai i Kaleponi, ua piha mai la ko lakou nei wahi o noho ana i na poe makaikai, no ko lakou ake loa e ike i ka moho a Kapena Sula i aa aku ai me na hoahanau Gonegokena.
E ninau mau ana lakou ia Kapena Sula, owai la iwaena o keia poe ili ulaula kana moho, o ka Kapena Sula phaina mau ia lakou e kali no hoi oukou a hiki i ka la nui e hiki mai ana, ua pane mai la lakou, e like me kou huna ana i kau moho, pela no oe e huna ai ia oe iho iloko o ka hilahila no ka pau a kau mau wahi kenikeni i ka lilo, a e lilo aku ana oe i kauwa kuapaa na makou ma keia hope aku, ua pane aku la o Kapena Sula, heaha ka auanei la hoi, aia no hoi paha i ka hana ana aku ia manawa, ua hoi aku la ua poe ala me ka hoka.
I ka hiki ana mai o ka la hooko’akela o Maika ma, ua piha kui ae la kekahi kula palahalaha i kekahi heluna kanaka nui hewahewa e hiki ole ai kou mea kakau ke hoomaopopo, u alawe ia mai la ka papa kuhikuhi o ka la imua o Kapena Sula, oia iho keia malalo iho:
1 Ekolu manu liilii keokeo, ekolu manu liilii ulaula a e ki no hoi ka ili keokeo i na manu keokeo, ki no hoi ka ili ulaula i na manu ulaula.
2 Hookahi manu ai laiki e hoolele ia ai i kinohik, a na ka ili keokeo e ki mua, a pau kana , alaila hoolele hou ia aku kekahi manu ai laiki, a na ka ili @laula e ki.
3 E ki pakahi laua i ka maka o ka manu nunu.
4 E ki pakahi lua ia hope o ka omoie, no ka haneri anana ke kaawale.
5 E ki pakahi laua i ka hapauni i hoopili ia ma kekahi kumu laan no 150 anana ke kaawale.
6. E ki pakahi laua i ka maka o ke kui pine, no ke 75 ana ke kaawale.
7 E ki pakahi laua i ka mea kokoke o laua i ka piko o ka papale no ka 500 anana ke kaawale.
I ka ike ana o Kapena Sula i ka papa kuhikuhi, ua hoano e koke ia ae la kona noonoo, no na mea e pili ana i ke ki ana i na manu lele, ua hele koke aku la oia e kamilio ia Maika, ina he hiki iaia ke ki, oiai ka manu e lele ana, ua pane mai la o Maika.
Aole i pau.
HUI ALAHAO A ME AINA
O OAHU.
Papa Manawa
Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892
NA KAA
A. M. A P. M. P. M.
Haalele ia Honolulu 6:15* 8:45 1:45 4:35~
Hoea i Honouliuli 7:20* 9:57 2:57 @@~
Halele ia : 7:30* 10:15 3:45 5:42~
Hoea i Honolulu 3:35* 11:55 4:51 @@~
NO KULANAKAUHALE MOMI IHO
Haaalele ia Honolulu 5:10~ P.M.
Hiki i Kulanakauhale Momi 5:48~
Haalele ia “ “ 6:55* A.M.
~ Poaono wale no
* Ko@ ka Lapule
Ko@ ka Poaono
Sept. 28 tf-dly
HOOLAHA PAAUPUNI.
E ike auanei na kanaka a pau eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekaki mau lio hel hewa, 1 lio k eleele, 1 wawae keokeo hone akau, hao kuni ano e mahope akau, ua hapala keia mau hua.
2. Lio w, ulauia, 2 wawae keokeo hpe, 2 wawae eleele mua keokeo ka lae [2] kuni hope hema.
3. Lio keiki k, ulaula 2 wawae keokeo akau hema keokeo loihi ma ka lae, aole hao kuni.
4. Lio keiki w. hulupala, 4 wawae keokeo, keokeo lokihi m aka lae, aole hao kuni.
5. Lio k, ulaula 2 waewae keokeo hope, 2 wawae eleele mua aole ike ia ke kuai.
6. Lio w, ulaula, 1 wawae keokeo hope hema keokeo ka lae me ka ihu hao kuni ano e kuni hope akau.
7. Lio w, ulaula kiko keokeo ma ka lae paa na wawae i ka hao, aole hao kuni.
8. Lio eleele 2 wawae keokeo hope kiko keoheo ka lae hao kuni ano e hope hema.
9. Lio k, eleele 2 waewae keokeo hope kiuko keokeo ma ka lae hao kuni ano e hope hema.
10. Lio k, lokia ulaula 3 wawae keokeo, keokeo ka lae hao, (A) kuni hope akau.
11. Lio k eleele keokeo ka lae hao kuni ano e hope akau hao kuni ano e keia.
12. Lio k hulupala kiko keokeo ma ka lae paa na wawae i ka hao kuni ano e hope hema.
N ka mea a mau mea paha no na keia mau lio e pono e kii koke mai o hala na la 17 o kuai kudala akea aku no au ke hiki aku i ka la 19 o Nov. 1892.
D. KAOAO.
Luna Pa Aupuni.
Honolulu, Nov. 3 1892*
Kauka Yong Kam
Pung.
(APANA)
Helu 81 Alanui Maunakea.
Ke Kauka Loea o ka
Aina Pua !
Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ahe
ma’i, mai ko na kane, wahine a me
na keiki liilii. O na ma’i ha—no
ua hiki loa ia ke hoola ia me
ka maalahi. A o na ma’i
e pili ana i ka maka
pau pu ia i ke
ola. Ke ho-
ike ia aku nei.
eia ke ola ia nei, me
ka oluolu pu o kahi au-
hau. Ka poe pilikia hanau
keiki a hele nui paha o ke koko,
a paa a lohi paha ka hanau ana, paa
paha o ka waiu, e hele nui mai i o’u nei.
E KIPA mai o ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihua a ka ma’i, a na’u oukou e hooluolu aku. KAUKA YONG KAM PUNG.
Honolulu Dec 5, 1892. 3m-dly