Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 255, 10 August 1891 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

NU HOU KULOKO

 

Ina Luna Lawe Pepa o KA LEO O KA LAHUI, ke ha’i ia’ku nei ka lohe ia oukou ina he mau helu koe o ka la 2, 10, 20 o Aperila, a me ka la 5 o Mei nei, o ka nupepa KA LEO, ke kauoha ia aku nei e hoihoi mai ma ke keena nei.

Ma ke kauoha

 

Mai hoopoina i na moku e pahemo aku ana i keia la.

Ua makaukau ka Aha Kuhina hou o ka aoao hoomaemae.

Nui ka makaala o ka oihana makai i keia wa, a ua eleu maoli no hoi.

Ua kaa i ka hui Hawaii ka lanakila o ka hookuku kinipopo o ka Poaono i Hala.

Ma ka auina la Poaono nei, ua hookahakaha kiki wai ae kekai o na Kaawai o ke aupuni.

Aia ma ka puka aniani o ka hale o ka hui o na hana Hawaii, kekahi mau hua manako nunui o Ewa ae nei.

Mamuli o kekahi uha, ua hina ihe la kekahi lio o make loa i ke kakahiaka Poalima nei, ma ke alanui Betela.

Ua lohe mai makou, ua ae aku ke Kuhina Kalaaina, i na aina aupuni o Puna Hawaii, e hoolilo ia i na kanaka.

Ua pau nui i ka hookuke ia e ka ua ka po@ makaikai i hele aku ai hoi i ka nana Mele Kolauna i ka po Poaono nei.

Ua hoike ia mai ia makou ka lono ua maluhia @loa ka na lapule a pau ma Waikiki, a ka he nui o na nauwalaau oia ka pono.

Nui mai nei ka poe e ake nei e hapai i na hana hoohoihoi iloko o nei o ka aina, ma ke kuekaa ana i ka lepo, oia ke kohu a me ka pololei.

Ma ke ku ana mai o ka, mokuahi Mikahala i ka lapule iho nei, na lohea nai la ua ili ia ke kuna Mele Elena i ka aina Kaili La.

I keia la e pahee aku ai na moku malalo iho no ko lakou mau awa maamau, Mokolii no Molokai, Biho pa no Waialua, Kaala no Kilauea i Kauai, me @ manawa like ole.

Ua liko ia Lupe Laimana kela mau aina o Puna Hawaii, oia o Ka lehua, Koae, Kapoho, Puula Halepuaa no ka $16,000 no Kaimana keia mau aina a nana no i kuai aku la.

Nui no ka ike o ka ilikea o ka mikina aku nei a ka ale o Kaoio noho mai, pololei ae no ka palu a ka oiwi, a ka waha o ke ahi, pa ka waha hewa, haawi ka akau lu no hoi ka Hema.

He wahi olelo eepa ka makou i lohe ai, aole ka he waiwai o ka kokua ana i ke kauaku, aole o lakou kuonoono, aia ka pono e kokua i ka poe waiwai i loaa ke ola pela io paha aale p@.

Ma ka paikou hookahakaha ana o ka puali makai i ka Poalima nei, ma ke alo komohana iho o ka pa alii, ua ike ia ko lakou eleu a me ko lakou hiehie, o ka hoomau aku ka pono i eleu mau i na wa a pau. Oia ka nani.

Ua mai makou mai na makainaka @ai o Koolaupoko ae nei uiai @a M@wahine Liliuokalani @ hele kaapani aku nei ia o Oahu nei, ua ma@ lakou, oiai aole e o@ aku a@nua o ka hapaina hora i ka hale o na kanaka, a i kahi hoi o na ili kea e kali aku a e uiha, aloha no @ kakou.

 

He Moolelo

No

KAMAPUAA

 

KE KEIKI PUAA A KAHIKIU

LA ME HINA – KA MOOPU

NA PUAA A KAMAUNUA

NIHO – KA HOA PAIO HOI

O PELE KA WAHINE O KA

LUA I KILAUEA, A HALA

LOA AKU I NA KUPUNA O

KUKULU O KAHIKI

 

O oe ia e Haunuu, o Haulani

E Haalokuloku

Ka Mano e ka I’a nui

E ui, e Uilani

Ko inoa Puaa ia e o mai

 

E Alewa, ua loaa mai nei ka i’a a kakou, i elua au mau waa i’a, a lawe oe i kau mau waa i’a.

I ewalu mau waa i’a ua maua, a i nui no hoi kou ikaika, a lawe hou aku no hoi i mau waa i’a hou nau, wahi a Kama.

I mai la o Alewa, na lawa iho la wau i kela mau wa ia elua.

Ua ninau aku la o Kama ia Kapu@olomea, aia i hea ko oukou Heiau.

Ua kuhikuhi mai la o Kapuaaolomea, aia i kela ahua e pili aku la iluna o Leahi, m aka huli no maanei e nana mai nei ia Waikiki nei.

Ua lalau aku la o kamapuaa he elua mau i’a akule, a lawe aku la e mahai, na Hina kahi i’a a na Ku kekahi i’a.

A ua hele ae o Lonoawohi a hiki mua i ka Heiau me kana mau keikekane elua, me na lako awa, kalo makohi, kalo piialii kalo lauloa a ka lakou mau ao luau, maia pala oia hoi ka maia popoulu, ko kea opukea, malo kea, o na i’a he palani a he kala, weke ula, niu hiwa.

A ia Lonoawohi ma e e noho mai ana i kela Heiau, ua ike mai la lakou i keia kanaka e hele pololei aku nei a hiki i ka Heiau oia hoi kahi a lakou ala e noho mai ana.

O ka inoa o keia Heiau o Laniwai, oia ka heiau, a Kamapuaa i lawe ai e kaumaha i kela mau i’a a kule elua.

A i noho mai ana ke kahuna a me kana mau keiki a pau ka Kamapuaa haawi ana i kana mau i’a i lawe aku ai.

Ua hele mai la o Lonoawohi a kauniana mai la imua o Kamapuaa i kana mau mea i hoomakaukau ai ma@a e like me ka kakou mea ike mua ae nei.

I aku la o Kamapuaa i ke ka@ana ia Lonoawohi: E ku mai ae iluna, h@ea a mai ka malo hopua mai ka laau.

Ia hana la ua paa ia kaua i keia la.

 

E Lonoawohi e

E kau pale ka imu

E ohi aku a ohi mai

A wela ka lima

 

Ia manawa i pane mai ai ke kahuna e kuu haku, ma na alii no oe e lawe ai a koe iho no na makaainana no luna o ka aina.

Aole i ae aku o Kamapuaa i ka manao o ke kahuna, aka huli ae la oia a hoi aku la no kahi a Kapuaaolomea e noho mai ana.

A laia i hiki aku ai, ua hoi aku la o Alewa me kana mau waa i’a elua, a o Kuolokele hoi ke hana nei oia i kalaua mau waa i’a, iloko o ka laua mau laulau i, ana hoi i lawe mai ai.

I aku la o Kuolokele ia Kama e hoohikihiki liilii na ia a kaua ia pau pono.

Ua hoole aku la o Kama aole ma ka lawe liilii i hookahi no lawe ana a pau loa.

I aku la o Kuolokele, aole paha au@ei paha e hiki ka ia a kaua i hookahi lawe ana.

E hiki no ia kana, no ka mea he elua pu hoi kaua, e hana ae a paa i ka haawe hookahi aia a makaukau alaila olelo mai oe ia’u, ae aku la o Kuolokele ia manao o Kamapuaa.

Ua kauoha aku l ao Kamapuaa ia Kapuaaolomea, e kukulu a paa kekahi hae ma kona wahi e noho ai a e hookomo i kona ohana a pau iloko i kahi maluhia.

A ua hele hou aku la o Kamapuaa a hui hou me Kapuaahiwa, a kauoha aku la oia e kukulu o Kapuaahiwa i hae mawaho o kona hale.

I ole e kau mai ka poiao maluna ou a me kou mau ohana aloha a pua, i ole lakou e lilo i moepuu no ka huhu o Kamapuaa i na alii au’a i ka i’a iaia.

Ua hooko mai la o Kanuaaolomea ma i keia kauoha i loaa aku ia laua, a ke hoomaopopo nei laua, o ua haku io no oaha keia o maua, a mau e ike nei i keia wa a maua no hoi e hoohewahewa nei.

Ua hoi mai la o Kamapuaa a halawai hou me Kuolokele, i aku la oia, ua paa ka haawe i’a a kaua i ka hana ia e oe a paa.

Ae aku la o Kuolokele, ae, ua ha na iho nei wau, a paa ka’u haawe, a o ka’u wale no e kanalua nei, o ka mua loa heia o ka’u haawe kaumaha nui i haawe ai.

I aku la o Kamapuaa a i hoi aku @a a i halawai mai oe me kekahi kanaka e noi mai ana i i’a, e haawi aku no oe i mau kanu i’a na ia kanaka.

O ka make i’a ia ke noi la ia oe i ka mea i’a e hoi aku nei, i kauma ha no oe i ko au’a i ka i’a, e pono no oe e haawi aku, oia kahi mea ou e ma@a ai, i ka pau ae o kahi ia i ka lilo i ka alanui, e hoomaka oe  e haawe i ka i’a a kaua.

A ua ka@akapu ae lo o Kamapuaa i na ku@na kane o@a, e la we i ke ka@aha o ka haawe i’a a Kuolok@le.

A@ @ @

 

KUAI HOOPAU NUI

 

Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou ha@e

ana aku iloko o ko makou

HALEKUAI HOU

Ma ke Alanui Papu, NA HALE BURUA

E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a

pau o na ano Lole:

NA LOLE NANI,

NA LOLE I HUNUIA,

KAPU A ME PAPALE

PAHU LOLE, a pela aka

 

No na Uku Hooemi Loa Nae

Egan & Gunn

ALA NUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU  tf-d

 

KUAI KUDALA

Poaha, Augate 13, 1891, hora 12 awakea.

Elua Pahale iliwai ma Alanui Guarrg, he 50x130. He wai a ua pa ia.

Elua Pahale Iliwai ma Alanui Magazine 50x200 Paia.

1/4 dala kuike, ke koena no 1,2,3 maka hiki ma ka ukupanee 7 keneta pahanori.

Ha’e a me Pa ma Alanui Green, e kokokela i ke kihi o Alanui Kapiolani. Hookahi hapakolu uku kuike. Koena no 1 2 a me 3 makahiki, 7 keneta pa ha – neri ukupanee.

He hiki ke ike maikai ia ka moana mai keia mau pa aku.

He we maikai loa keia e loaa ai na kuai makepono loa – E ninauia,

J. P. MORGAN

H.M. DOW

 

Hale Hana Wai

Momona

WAI-ANIANI

 

Sam. Lad me John Graee na Ona.

 

Ka poe wale no na lakou e hana nei

NA WAI HOOMAE MAE KOKO KAULANA

Ora hoi ka

SASEPARILA

A ME KA

WAI-HAO

 

NA WAI MOMONA AWAPUHI,

SASEPARELA, LEMI, WAI

PIPII, SODAMAOLI, SIDA, KAMEPENA, &C

 

Mutual 330 TELEPONA Bell 290

 

E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hookeia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhaie nei.

231 lvd

 

Aila kuai.

 

E LOAA NO MA KAHI O

J.F. COLBURN.

(KEONI KOLOHANA.)

Ma ke Kihi o na Alanui Nuuanu me Moi

 

E loaa no no ke kumukuai haahaa loa o $2.50 o ka pahu. Hele ai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau.

Kooukou hoaloha

J. F. COLBURN.

Honolulu, Iulai 3, 1891  232 dtf

 

OLELO HOOLAHA

Owau o ka mea nona aina o Makailio. Kamakalalaukalo, Kaluaopaleua, ke papa akea aku nei i na niea a pau @ole e hele wale maluna o ka aina, a aole hai e kuai i na loi ai oa a nie lo@ opiopio, @ua ka hele mua ole mai ekuka pu me a’u. O ka poe a pau e kue ana i keia elele maluna no o lakou ko lakou @.

M@ Ak@ @

Aug. 4 1891 2@1 3@

 

HE KAUKA PAKE AKAMAI, A HE LOEA MA KA LAPAAU

 

E ka nupepa KA LEO O KA LAHUI

Aloha Oe:

E ae mai oe e lawe hele aku i keia manao mai Hawaii a Kauai, ka poe e noho ana i ka ehaeha o keia o keia ano mai.

Oiai ua makaukau au e lapa@a me ka pauaho ole, i @e kanaka i loaa i na ano mai a @au loa. He nui ka poe i hele mai imua o’@, na hana au ia lakou a na loaa ke ola.

Ua makaukau mau au i na manawa a pau loa, no oukou e na kanaka Hawaii, a me na lahui e ae; e hele mai i ike maka, he ole ka lohe pepeiao.

O kekahi kumu nana e ho@ mai; oia hoi keia: Ua lawe mai o A. M. Kahulanui opio i kana hehe imua o’u; na loohia i ka ma’ ua loaa ia oia mai kona hanau @a mai, 1 makahiki 4 ma@oa, i ka ma’i ua nana au iaia, a ua haawi aku au i ka laau, a me ia laau oia i inu ai a hiki i ka loaa ana o kona maha, a ke noho nei ia bebe me ke ola maikai; me ka hooia mai o ka makua nana keia bebe, i ka nui o kono lilo i ke kauka haole; aole nae he loaa iki o ka maha, a he nui aku na hooia e pili ana i ke ola, aka, aole e hike ia’u ke helu papa aku ia mea.

He oluolu ka auhau, a he waipahe na kukai kamailio ana me na makamaka.

Owau iho no me ka oiaio.

DR. LEONG KENG SONG

[DR. AKINA]

Huina S. Kamita & Hotele H. Oahu

July 27 1891

July 28 ^th 1891 3ts-d

 

Kauka Yong Kam

Pung

@APANA@

Helu 53, Alanui Maunak@

Ke Kauka Loea o ka

Aina Pua!

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia a@

ma’i mai ko na kane, wahine a me

na keiki liihi. O na ma’i ha – ao

@a hiki loa ia ke hoola la me

ka maalahi. A o na ma’i

e pili a@ i ku maka

pau pu ia i ko

ola. Ku hoike

ia a@ u@

eia ke ol@ @

ka oluolu pu o kalu a@hau.

Ka poe pilikia hanau

keiki a hele nui paha o ke koko

a paa a lohi paha ka hapau ana paa

palia o ka waiu, e hele nei mai i o’u nei.

 

F. KIPA mai e ka eoe i hoe@ lau ia me na naaw@na niliaua a @ @ @ a ua’@ @ e @ aku.

K@ PONO KAAI PONO

Honolulu Iune 2, 1891 @-@