Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 22, 27 March 1839 — Page 85
KE KUMU HAWAII.
He Pepa Hoikeike i na mea e pono ai ko Hawaii nei.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 4. HONOLULU, OAHU, MARAKI 27, 1839. Pepa 22.
KAMAKAMAILIO - 2.
H. Ua hiki hou mai nei ka oe, e Manao?
M. Ae, eia au kou hoa kamailio.
H. Ua kali au ia oe i keia mau malama, aole ou hiki mai hoi e kamailio pu hou kaua.
M. He wahi hana ka'u i keia mau malama, he hana no ke kino kekahi, a o ka noonoo ana i ka mea a kaua i kamailio ai mamua.
H. Ae, ina ua loaa ka manao e hoike mai, eia paha ka wa pono e kamailio hou ai kaua. Heaha hoi ia wahi mea hou a kaua e Manao?
M. E ninau aku ana au ia oe i kekahi mau mea a'u i lohe ai aole nae he maopopo loa ia'u, o ka lohe wale no aole nae i malama.
H. Oia'na kekahi mea au i lohe ai e mea iki mai ana.
M. Heaha la ke kumu i hiki mai ai ke kaiakahinalii i ka wa ia Noa? a no ke aha la hoi i hiki ole mai ai ianei?
H. Aole no ke kumu i hiki e mai ai o ke kai, eia wale no, no ka nui o ka hewa o na kanaka e noho ana ma ka honua nei i kela wa, nana mai ke Akua a lohe no hoi i ka lakou hana hewa ana; alaila manao iho la ke Akua e hoopau ia lakou, manao oia a maopopo ka mea e hoopai pono ai ia lakou, a maopopo he kaiakahinalii, alaila hiki io mai la no; no ka hewa ke kumu i hiki mai ai ia mea.
M. Luku mui nae paha ia a pau na mea a pau?
H. Aole; hoopakele mai no ia i kekahi mau mea.
M. Ehia mea i hoopakeleia?
H. Ewalu no lakou, eha kanaka, eha wahine.
M. O lakou wale iho la no na mea i ola'i?
H. Aole; he mau holoholona kekahi
M. Heaha ka mea i pakele ai o keia poe?
H. No ko lakou pono no paha, o ko Noa pono nae ka'u i lohe, aole au i lohe i ko na mea e hiku, oia wale no ka'u i lohe, aka o ka pono ko lakou mea i pakele ai.
M. E hiki mai ka paha 'uanei i keia manawa?
H. Aole e hiki hou mai, ua hoohiki ke Akua aole e luku hou mai me ke kai, no ka mea ua hoohiki oia a ua hana i berita, a kau aku la i ka hoailona o kona hoohiki, he anuenue, oia ke hoole mai i ke kaiakahinalii.
M. Ua akaka iki mai la ia ia'u, he wahi mea hou. Ua lohe no au ua lukuia o Sodoma, i ke ahi; Heaha la ka mea i hiki mai ai ia mea?
H. Ua hiki mai ke ahi e hoopai no ka hewa.
M. No ka hewa o wai?
H. No ka hewa o na kanaka e noho, ana ma Sodoma ia manawa, no ka nui o ko lakou hewa i hiki mai ai ke ahi.
M, Pau loa no lakou i ka make?
H. Aole; koe no kekahi mau mea.
M. No ke aha ko lakou koe ana i ke ahi?
H. No ko lakou manaoio paha.
M. Ehia lakou i pakele?
H. Ekolu paha; hookahi makuakane elua kaikamahine.
M. Pau lakou a pau i ka manaoio i ke Akua?
H. Aole paha; hookahi paha mea pono o lakou o ka makua, o Lota kona inoa.
M. Pehea? aole e hiki mai i keia manawa?
H. Aole paha e hiki mai i keia manawa, aia ka hiki mai i ka la nui mahope, oia ka luku hope loa ana pau loa.
M. A hiki mai ia ahi mahope, he aha ka mea e pakela ai kaua a me kakou a pau loa?
H. Heaha ka mea i pakele ai kela mau mea i ke ahi a me ke kai?
M. No ko lakou manaoio paha.
H. Manaoio i ke aha?
M. Manaoio hoi paha i ke Akua.
H. Oia hoi ha ka mea e ola ai, o ka manaoio.
M. Ae, pela no wau e hana ai. Pau paha ia mau mea; i mea hou paha.
H. Heaha ia mea hou a kaua? hai mai ana?
M. He nui na olelo a'u e lohe nei i kela manawa i keia manawa, aka aole paa naau iki ia'u la.
H. He mau buke nae paha kau?
M. Aole a'u buke.
H. He pono hoi ha ia oe ke huli i buke nau.
M. Pehea la hoi e huli ai, aole paha e loaa?
H. Auhea oe, aole oe i hanai wahi moa?
M. He moa no; loaa no na buke elua i ka moa?
H. He loaa no ke nui ka moa; ehia au moa?
M. Elima a'u moa, make iho la no, ea?
H. Aole pau na buke elua, hookahi i loaa, a me ka hapaha o kekahi buke i mau maia hapaha paha ekolu make na buke elua. Eia nae ka pono loa, e lilo e i ua mau mea la i dala maoli, a e lawe kuai i ka buke, no ka mea he dala wale no ka uku a na kanaka nana e pai i ka buke.
M. Ae, e hele au e kuai a loaa mai.
H. A loaa mai ia oe ea, e wehewehe pinepine oe, e noonoo iho i ka mea a ko waha i heluhelu ai, e heluhelu pinepine oe i kela la i keia la i na buke elua i paa naau ia oe.
M. Ae, ua pono loa ia mea ia'u.
WAIMEA, Feb. 18, 1839.
Auhea oe, e ke Kumu Hawaii. Ke kahaha nei paha oe i ko'u noho launa ole ana i keia mau malama he nui wale. Oiaio no, aole au i launa aku ia oe. Ua hewa wau. Aole au i hoowahawaha ia oe, aka, nui loa ko'u pilikia. Paapu wau i ka hana, aole loaa ka manawa kaawale. A manao au e hoakaka aku i kekahi mau hana a'u. He kihapai ka'u, he kihapai nui — penei ka nui: Mai Waimea a Honokea, 18 paha mile; mai Honokea a Kaula, 33 paha mile; mai Kaula a hiki hou mai i Waimea, 37 paha mile. Pela ka nui ma ka hikina; a penei ka nui ma ke Komohana: Mai Waimea a Anaehoomalu; 20 paha mile, a mai Anaehoomalu a Waiele, 18 paha mile; a mai Waiele a hiki hou mai i Waimea, 18 paha mile. Oia ka nui o ko'u kihapai. Na ke Akua i haawi mai i ua kihapai nei - a ua kauoha mai oia ia'u e malama, e mahi, e waele, e kanu, e lulu — e hoomau, e kini. A o ka'u no keia e hana nei, Paapu loa kela kihapai mamua i na mea pono ole, he kakalaioa,