Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 52, 10 June 1874 — NO KA AHAOLELO. KAU O KA MAKAHIKI 1874. [ARTICLE]

NO KA AHAOLELO.

KAU O KA MAKAHIKI 1874.

L* HANA2B—liinea, l: •• • 'Na Palapala Hooph. Mai a J. Haalou mai he hoopu c nonoi eoa e hookaa aku $14S ke koena o kona uku f»we leta no Oahu nei. Mai Honolulu niai, e nni ai»a aole e koho la kekuhi hnole ik<- ole i ka olelo Hawaii i Lunakanawai : a. tn> iuau hnopu e ae kekahi he 11>. Waiho i:t inn ka-.f>npu.' Mai llonolulu mai, «> nm un:i e hoopau loa la ke Kula Hnopololei ; e kukuluia i ku. — — la hana hma tke. e honnoaiii' puni rfr-' ma; 'a e hoopau i» ka Haleniai Pupule. Waihoia ma kaj>npa. Mai Molokai nm, e noi uu aole eae ta ka hana «n;i ina w.iionn, r houkapu ia ka lawe nna mai i.n;i in.ea.ona, Waihoia ma ka papa. Alni Kwa 01111, ■« papa loa 11 k*> kuai ana i na waiuiiu, n ine kekahi niau hoopii e ae eono, Waihoia nia ka papa. Mai Molokai inu, h honomin na uku o na lnna aupinn. Waihoia ma ka papa. Hoike niai k<> Komiie i kuhoia no ka Bila " Haawina. e hoihoi hnu ia mai ana ka Bila Haawina i k<i Hale me ka hooinakaukan ole •a. oiai na haalele inai na Kulnna niua, a o lakou kekalii m;tu lala o ke. Komiio. Hoike mai ka Loio Kulnni i ka olelo hoike a ka »apa nui «>■ k«* Kouule Wae no ka hila e pupa loaan.i i k<■ koiii i.i o na waiona. L'a noonoo lakou a ua hootio >i < f lioopanee loa Hoike mai ka h:i|>i >ioku oua Koio - ip la i ka lakou on-m hoil,>- /n< iin hila nei, <• apono ana ika lnia. Ma k>' inn ua aponma ka oielo hoiU'*' a ka ii;i|>:t imi o '.p Komiie. Hoike kt> Koiinie Wae no ka l><la e hooporiO('OiiO ui i ii i kan w.ii, u:i honhoio ia'kuu e Ik.o|)U[i< < lua i'ua lula !>. Hoik<' rnai ke Komiie U n>- no ka hiln e papa ai i na iunu au;iuoj nn. ka liele ain i na aina a uiuhi .a hoi ko lakou uku ke hele : l'a hoof;i>:« ua Konnt<- li '' apono i ka hila. M< l iuh>'!ij mai k:i llnn. Mr. Ali<>l<> im ka nianawa mu:i he l>il:i <• hoi»'ini m i kokalu mau lilo oia in>i na lilo kaint»rl>«- o na Lunakanau'Ki. ka Lo.io . Kiihiiia, a me k«« Kahukula Nn , Waihoia no ka !.«■■luin-lu »lua ana. Nonoi ma< ka Ln u Kuoiu» i ka Hale e hoihoi nku i ka Biia Haawina ia Inkou, ) lllkl ia lak(jil ke hooioii.'eill lioil. Ma k<> iK-i a ka Hon. .1. 1. IhiwhPii, ua haiwiiii kn IMa Haau'ma ; k<'kriln Komiie W ,e. a o n:i K ! >hi'td cl,<.ln .ke K<>rnit<> Wae i '.olio::i. Hooīaha lo:>l Srl L- >> h <!, >n i: !,>Wr lliiii ana <i:ft h<-h'l.i < i,i iifi iu <t < <ke Kuiuoa Knia. Heluli<-|ii ~i k i I'i ii |'ipi i. I,'i lnnuiin;ij_iina nn;r i iki (.i.'iluo i, lt Li ii. ot a i iiiri. n : nia k< noi n,t a nli<i i in i ki l'<<:iha <* { ki mm f<(i'> i- fn. .. Heiuheli) )a ka !".'< e !io-'.j i;< ;u i it;t Lnna H»*lu P;jj111111 ; <,ko . kt- r> ft ni<- koia

♦ilieiia mak'aii.i!»i n<) i>.-i h/miiwm ciu:i. a ma ke noi 113 li;i;HVii<i . u. ii ~ hon.il*-Heia|it-iu ia l.'i 1 ,i in.iit> iiiei.alie wai ma ka Ajjanu o Lil. .r i i,.> i. i inanawa ekolu. a iioelio o l 1.1 Holnlii-hi i i k ī • . t • | u, i i loi Palap;ila Hooinm o t.:i h.ri.t.'ii,i. 1.1 iieluhelu :iko.!u ini.i, a liO'ilioi i ,ni i. Helulie.u :iiUu 11 I. > 1 i c ,uKi nna i ka rnana i Lfi Moi no t>;i iin .liuiuui ana i kekain inau oi!) mi;i i ke l.iinili.-i i,ook>iii. Ala Le nm ua liaawna i k« Koiuī{f- Wae, oii na Al*-.' ; rri. J. M, S. il:irtin Ahoio, pVawahi a inr- ka Lo:n hiiiin;i, La H .NA 'JU — iuili' 'i. Halawai ka Aliao.elo lili<- rno ka niau. Na Pai.al'ai.a Hooni. ,!Noi rnai ka Hnn. S. Knai e kapaeia na HIĪ3 a (- nOOIi.iO 11 e11 ia ka i iioo|ntH*e ta e pili atn i na paiapni.i ae iinloma na moku. A,,onoi«. VVailio nia.i ka Hun. Naliinu lie paiapala hoopnmiii na tnai.lppcra mai o Molokai, e nonoi mai ana e iioiiini m liiknu i ko lakou inau wain no na k>niiu ekolu • uo ke kupono ole o ke ea o i.i waln nn lakou, ha anu ioa i kahi wa, a he wela ino i kokahi wa ; aole 0 l»kou lapaauia ; an.'e iioi liupono o na rnea 3i i kahi ua Waiiioia ma ka papa. Hoiki: a •. \ Komi i e. Hoike triai ke Kom ie o ii'i aina aupuiii a me Hana Hou, t;o k ijnlapnla lioopii e noi ana e ae ia keia a iiie kei'a e kuieana i na aina aupuni. (ia iiaonoo ke komiie e hoopanee loa i ua pai ipaia iioop i k aponoia, Noi maī ko Komiie \Vae o ka hila ma«uaiiwa i n!i waiwai o tt:i niua e, si iiaawi bou a"fiu" i HKUiHwa uo iakou, a apouoia, Hoike mai ke hoiiHU' \Yao no ka bila e hooemi ai i. ka hnop;;w .i kalii manawa. ua manao ua Koniil-' ia «• hooi<»ii hou i ka hiia ma ka pakui ana i knin mau n.oa iiou, Aponoia. Hotke mai ke Kotn'tte Wae o ka hii.i e lioololi ai i k.i Pauku 1 o k>- Kanw.n i aponoia 1 ka makahiki 1565 e pili ana i ki- kue o ka olelo Beritania i ka eielo Husvaii. Ua noonoo ke Komile a ua iiooholo e honpnnee ioa i ka hila. Aponoia, Noi mai ke Kottnte Wae no ka l.ila e ho<3ioi( a< ( ka Pauku ''./.> <> Ue Kanawai Kivits, <? h&&wi luni i iin (akou. Aponoia. Hooiaha mai k i l'. r<- .i<-nH e iawe u»at ana oia he hiia e honhoihoi ai t ka oihana ' mahiai a ine hana Hma )

Hool&iia ā«i kt Hoa/Nahinu e lawe oai' an« qia be mat bi|a" ekoiu, e pili ana i kn haawina hoomau no kekahi mau mea i noho lo.ibi ma ka oihana. . Hoolaha mai ka Hofi. &loukit#a e lawe mai ana oia be bila e hoonohonoho ai i ka mookuauhaa o na alii. . Hooiaha mai ka Hou. Kapule e lawe mni ana oia he bila e hooioii ai ika I'auku 4SO 0 ke Kanawai Kiviia. r Hoolaha mai ka Hon. Kaukaha, e lawemai ana oia he bila e hoololi ai i ke kana- ( wai.e pili ana i ka aihue holoholona, (no ke ano mama loa o ke kanawai mua.) Heluhelu mai ka Hon. Kupihea no ka > manawa mua he bila t e hoololi ai ika Pau< ku 1477 o ke Kanawai Kivile, e' pili ana i . na laau kapu a na konohiki, (e hoonoa ia no na kanaka.) Waihoia no ka heluhelu elua ana. Ma ke noi a ka Loio Kuhma, un kapaeia 'na Ttrlir,"& mai oia, ka Hbt»na Hoomalu o ke Komite Woe i kohoia no ka BUa Haawma, i ka lakou hoiko no'ua hila , hi—>m» k» heoemi ana mai i kahi mau iiaawina ; hoopau loa ana i kekahi mau haawi- : na, a ma ia hana ana, he $1i27,000 i kioli ! loa la mai ka Biia Haawina ae. j Noi inai ka Hon. Waila e waihoia ka hoike a ke koniile ma ko papa a noonoo pu me lui Hila Haawiua. A wnoia. * Hoike mai ka Lojo Kuhina i kona manao . no ka ninau a ka Luna o Molokai (Mr. Ka* iue e pili ana i na Pauku 3SS a me 1477) o . ke Kanawai Kivila. ; | Hoolaha inai ka Hon. Birch e lawe inai ana oia he I>iia e hooloii ai i ka Pauku »> ke Kanawai Kivila. N A HANA 0 KyTiA. Hapaiia ka noonoo ana i ka Bila llaawina imua oke Koinue o ka Hnl»-. Kohoia ka Hon. W. T. Malina i Lunu Hoomalu. Ma hp noi n ka Loio Kuhina ua hooholo ia o noonoo pakahna na Pauku o ka Bila Ilaawina. Heluheluia ka l'auku mua oia lioi e Iwiopiha nni i k>t huina o na liio no na iiiakalnki elua e hiki mai ana i $1.045,971,17. .Ma ke noi a ka Loio Kuhina ua hooholo ia e waiho hnkahaka i keia hiimn a h.iki i ka wa e akaka ai ka nui o na lilo. Aponoia. Hapana ks noonoo i ka haawina o ka Moi a nie ka l> hnna Alii he $45,000. \r>i inai k.iUon. Nawahi i $.'10.0(10. Noi niai ka Hon. Koakanu i «'."iO.OOU. Noi niai ka Hon. Kaukau e hoemi i 000. Hoololi mai ka Hon. Haupu e hoemi 1 $'?»000. .Noiioi iii ii ka Hon. Kakina e hoomau la no ku haawina o ki Moi pela, e lik>- me ko ka hila e waiho nei. Kamaiho mai ka Hon. .Nawalii no 1.0 ku|>ono e hooemi' i kona: uku i $.'3o,ooo—oia hoi he ivu pilikia keia o ke aupimi, he wa iiin o ka au', nolaila e pono e pakiko knkuu, e l)kr n><■ l.;i |.akiko inia oke knoikn i ka»n mau loan iho, «ole e liooi wu!«■ aku i na lilo (it<»»»iu:i <> it;i īoaa tnai. Aok» ii tio hoi ka liuiiwiiin iini/i e |i«»o e hooeiui ia i hiki ai k>* i iin n'a liaawina »• u»' —a o k»i:» no hoi ka iiuikiīnuke o na uiukaainaua o ko'u apaiia. a me- ni pnlapala hoopu he nui mai na apana e ae mai. Kukoa iii.ii ka Hon, Mikalemi i ka hooloh a b Laia o Pona, a kamailio ikaika mai rio ke kupono o a hooemi ena—a p»Ja hoi rne ka Hon. Messr3. Kauai, Naukana.

h'amaiiio mai ka Hon. Kenkanu no ke kupono e hookiekie ae i &50.00U, oiai lie makua oia no ka iahiu, a he hoike iioi ia no ko kakou aioha i.aia, Kamaiiio mai ka Hon. Kaai ma ka uoao e hoomau ena i ka uku e like ine Ua hiia, he mea la e haawi uku ai keia Hale i k<aloha nona. Kamailio tna: ka Hon. Haupu, oka hooemi Oiia i ka uku o ka Moi i $25,000, oia maoiii no ka iiui.ohauo. Ua oleloia inai nei nae e kekahi rnau iioa, he hana aloha oie keia, uka. aol<- nae pela, he iiana aloha keia ikui ka hanoiiano. Oka hooemi ana mai o kakou i kona uku iloko o ka wa pilikia ; oia «naoii no ka hanoiiano o ka Aloi, a hiki mai i ka wa e pau ai ka aie ialiui i ke kaa, alaila ua hikt no ia kakou ke hoomahuahua aku. Kamailio mai ka Hon. Kapule ma ka aoao e kokua ana i ka hooemi i keia haawina, a penei kona inanao nd ka hooemi ana—i ; S3Q,OQO no ka Moi, i ®5,000 no ka Moiwahine, a $5,000 no ka hooilina Moi ; (jui 840,000 ; aiaila e koe iana fō.ooo ma.ioko mai o keia haawina. He mau enn ia. Kamailio mai ka Hon. Kakina ma ka ooaoe lioomau no i ka uku o ka Moi e like me ia e ku nei, a wehewehe mai hoi i na kumu o kona manao ana e hoomau pela, no kekahi paiapala hoopii mai Honolulu mai e uoi atia e hoomau ia peia, a no ,ke ano e lioike aku ai keia Hale i ke aloha i ka makua Lahui. Kamailio loiln mai ka Hon. Nawahi me ka ikaika no ke paie ana i na olelo a na Hoa 0 kokua ana i ka hoomau ana i ka uku o ka j Moi. Wahi aria he hana naauao ole no kekalii ohana i komo īloko o ka aie, ke pe aku na keiki i ka makua e hooiilo liilii i na tnea 1 inaa mai. Pehea e kaa ai ka aie o kekahi kanaka ina he 10 daia kona loaa i ka malama, ahe 10 kana i hooliio aku ai ? Ke oleio nei au aole ioa e kaaika aie o la kanaki a hiki i kona make ana. Kamailio hou mai ka Hon. Koakanu e : hooikaika ana i kana ndi i ii50.000. a e pale ana hoi i n» olelo a na Hoa e hooenii ana i ka uku o ka Moi. Ma ke noi ua hoopanee kn Komue me ka hooholo ole ia o kekaln mea, a noho hou ma ka. Poahma e tufti enai &t\a. Hapau'a ka noonoo ka i.iia e pi(i ana i na paUpala ne holo n»a kona helwheln ekolu ana. Ma ke noi tla haawiia ike Komile Wnp, Kaai, Loio Kulnna. hom, Kipi

Hofke mdi ke Komhe llaoiaio Kaaawai,; aa wlu'olu 1 |ka Moi V koknu inoa i ka olelo hooholo e |llaawr 1 ka maua i ke Kuhinn Wniwai e liku ai' i na kumu kula. w Hnpaiia ka bila e hoololi ai 1 ka -Pauku 1 o ke Knnavtai-c hooponepono īii i na ona 0 nii liolohohAia liiliiu e ho'o waJe nna init.na oina o kem jnuj>unī ine ku kuui ole, tna kana helulielu uiiua una, a iicliilitlu jiuia lioi ka , olelo lioike ii ke Komiie Wae no ua bila nei. Mn ke r(oi a ka Loio kulnna, ua haawi t houia ka b}la i kekahi Komile Wae, a me ( na hooloh &i ke Koimte Wae uiui. Eia ke ; ' Komite.Waje ī kohoia : Loio Ku- ' hina Kuika(ii, Birch, Kaiukaha. Hapana [ka bila e hoololi ui i ka Pauku , 640 o ke H>nnwai Kivi!a'e pili nnh i ka hooiaioann 1 na palapala, raa konn bcjiihelu j elua ; a lieluhelu puiu inoi ka olelo hoil;e a ke Komite Wae no bil;\ nei, a ine na lioo , loli hou. ~.1. Hapana ;ka noolioo una 1 ka hila e lioo- i . mnopopo aj 1 ke ano oka hu.iolelo "hoa- ! hanau" 1 olelo la uia ka Piiuku 1 0 kt- Ku- , mukanawui, a n>e ku I'nuku S2O o ke KunaIwai Kivilaj tna fcoim heluhelu elua ana ; a ! noonoo pu ia hoi na olelu lioike n ke Komi*e • ' Wae no ua bila nei.a iiH.vks hootoli pu. Hooholo loafia e kakau poepoo. Hapaiia kabi!a e papa loa ai i ke kalewa j aua i na meia ono ine ka Inikini ole, ma ko- ' na elua ana, a hooholo ioa ia 110 ke kakau poepoe ana. , . Hapaiia ku bila e hoomaopopo ai ike kuai aku i ni wimoi i morakiia, me ke oleia e ka Aha hookolokolo, ma kona heluhelu ana. Ma ke noi ua waihoia i kekahi Komile Wae, na Mc>'rs, Loio Kuliina, W. T. Martin. Kapule, Naliii.u, lloopaue*! ka Halo. La Ham ."50—lune 1. Halawai ka Aliaoleloi.! like me ka inau. Waiho m;u ku Uou. Kaini he paliij)ala lioopii inai Niiliau mai e noi nna e hoopau loa 1 ke kuai ana i na ivaiona.Haawiia i ke Komiie Ilooko okol >. Wailio nmi ka Hon. K>?poikai he palapala hoopii mai W'ailukum:iii e noi ana 110 na kumu eiaa—Wailioi.i ma ka jinpa. Hoike uiai ke Konnt<t Wae no ka l>ila e kuai iiku ai 1 na waiwn 1 ■morakiia ke kaa ole kaaie. I a i)con>>i> ke Koinilo aua ho--011010 e hookomo i pikini liou uia ka l'auku 4 0 ka lnla, 0,1 Lo;, hmihoi i,i aku k<' koena ilalii 1 koe 1 ka or.a noua l;n wninai, mo* hope iho 0 k.i hookaa la 1 aui o ka aie a-'ine-na 11 lo e :ie. ina 1.0 koeii.i keknlii; Noi mai ka Loio Kuhina e luwe ka Ho'e i ka lioike a e waiho iija ka. papa ai 11001100 pu me ka Lila. Aponoia. 1 Noi tnai ke K01011<: Wae 110 ka lnln-e ho--01011 ,'n i ka l'auku I'i-'.Oi o k'- Kanawai Kivila e haawi ;iku 1 iiiaiiaiw» lnri. Aponoia. \oi mai ke Kouiile Wine 0 ka J>il,i i- fi:i,iwi una 1 ha mana 1 ua .Maluko c puln r;iiu i r ha:n\n;i niiii 1 «,:iimu , ;i itc/u 111 iak'nii e ii" oiiuii 111. Apoi)o;u. 1 Heluhehi »ii:: 1 ka 1 lon. i.N'.ihni'l ii» ka in innwa uuia ti«- J>ii:i e haav.li ai i'hauwma lii..i-m.-wi no ki- Kiaamu I\ Knnen i (*1 '.»00 ika makuhiki,) Waiuoia iio| ka heh.lielu el;.a ann. Heluhelu mai ka 1 lon. iNaLmu no l;ima-

nawa mua tie !i:la r haawi ui I lKiav. ini tu o- : mau no ka Mea' kioUu' Kl Koelikoluni i (s'l. ■ • 200 no ka makilnki nm lJona oia ima.l W;iihoia 11 u ka 1k1u1i«Ili i-|iih! nna. Helalielu mui ka Horv. \ialiinu rto ka manawa nnin lie f).!a e-liaawi :u u haawina lioom:jU no ka II!« hx. I', Nalnolelua i (>l.i!00 i ka niakiiliiki oiiH kona (»!a nna.) Waihoia' uo ka heluti;'lu e!ua una. i Hoolalii iiiai ke Kuiiinn ■Knlaiaina e l;iwc niai ana oia Ik; l<i!a e pili ana i ka (iiinna Wai o Honplulu nei. i * Helulielu mai ka Hon. i<. 1» liiliopi no ka manawa inua l.f h.l t <; liOoImilK» iii i |:a nihana noaliiai a me ka li u i I n i il m n 0 keia aupuni. Ma ke noi a ka Lo:o huhiiu ua kapaeia"' na ru!a a ua liaawii i i,a l.:la i'ko l\omite Pai no ke rui ana. 1 leluhelu mai ke hulnna hulaiuma he palapala mai |<e Kak;\uoU]d mai o ka Moj, e hoik<' ana, ua haaana mai laia.ma kona ano PeresicJena o ki I'apa Ola ka huina o rrt dala 243.GG inai ka Moi inali, oia hr,i ki'kahi h;ipa o. na-iiala hooKupu ii loaa ;n.ii i:iia m'a kana inau huakai kaapunn i in Mo,<u|-,uui nei. Ua liaawna uiai uai mau <{:ila ik i no ka |omaikni o ka poe mai lopr>ra. ' Helnhelu mai ka l'ertsitl(jtia he pal ip.ila no o la nno inai ke Kakauok-lei inai o l,a ,\loi, e hoike ana, ua lo;.a mai laia ma koiu nno Puuku o ka llaleinai Moiwahino. ika liuiha 1 o na <Ul.t 2-n.«iG ka liapalua ht,i o i.a dala i hookupuia ihji i ka Alo< ina kaua mau hua- 1 kai kaahele, a e lilo ana ui mau <l il.i no l,a Halemai Moiwahine. Hoike mai ka Loio Kulnna ua paa kana ' olelo hoike iie ka mnau kanawai a ka llon ■ Kaiue no na l'auku 117P7 a nu' o ke 1 Kanawai Kivila, a ua makaukau ma ka ole-1 lo Hawmi, e wailioia ana ma ka papakaukau ' 0 ko Kakauolelo. Ma ke noi ua kapaeia na rula, n ua liaa-. wiia i ke Komitc l'ni no ke pai ana. NA HANA 0 K \ l/A. Hapaiia ka noonoo ana ki bila e |ioololi ai i ka Pauku 21Ō a me 220 a e Loopiu loa ai i ka P.niku 210 o k»- Kan.wai Kivila nnua o ke Komito o ka llale. Kohoia ka Hon. S Kipi i Luna Hoomalu im kc Koniile. Hapaua ka nooneo ana i na ok lo lioikeaka hapa nui a me ka hupa nu), i o l,e Kaiuiio Wae i kohou no ua hil.i | i, Noi mu k-i J/o/o Kuhiua e hoopau i ka i Koimie a e hoike a!.u / k.i h.ile ua lioopanee loa la kn hila. I Mahope iho o ka li<iopsa|i ia loihi ana o ke h'omik- n ka Hal»* no ka h. ra okoa a Uu ua !

' hoopaoia ke K©raite rae ka hoiV« »na ak'u i ka hale e hoopan.ee loa i« ka bilai Apo»oia. ilapaiia ka noonoo aoa-i e hoohui "*artl e pai i na KanaWai ka oielo Utritama a me ka olelo Hnwaii m& kooa he« luhelu elua ana. * _ * Ma ke noi un waihoin ma ka papa a n6o« noo pu me ka bila a kn Loio Kuhina e lawe mai ant>. Ma ke noi ua kapaeia na rula, a ua aeia ' aku ka Hon. Naukana e heluhelu no ka ma(i>awa mua he bila e koho ai i 'mau Komile : no ka hoonohonoho ana. i ka mookua-uhau o na 'Lil. Ma ke noi ua kapae loa ia ka biia. , Heiuhelu ia ka biia e hooponopono ai ika uku o na luna aupuni ke hele i na aina e, (ma kona heluhelu elun ana,. . Ma keTrof:a ka Loio Kuhina ua hooholo ( loa ia ka l.ila e kope poepoe. Heluheluia ka hila e kauhi ai i kekahi ' mau lilo e pili ana i r>a lilo kaahele 6 na Lunakawui, ka Loio Kulīina a me ke Kahukula Nui, ma kona heluhelu elua ana. Haawiia ike Komite Wae—ka Loio Kuhina, Messrs. Aholo, Kaiiie, Kipi, isenberg, Hapaiia ka bila.e hoololi ai i ka Pauku 1477 o ke Kanawai Kivila ma kona heluhelu eiua ana. Haawiia i kekahi Komite Wae | ka Loio Kuhina, Kupihea, Kaai, Kauai, Kakani. Hapaiia ka noonoo āna ī ka hila e hoololi ni i ka Pauku 1073 o ke Kannwai Kivila n>a kona heluhelu elua ann, a hapa. pu ia ka noonoo ana r ka hoike a ke Komite Wae i kohoia no ua hila nei. Ma ke noi ua hoopanee loa ia ka liila. Hapaiia ka bila e hoololi ai i ka Pauku .">!(> o ke Kunawai Kivila, ina ka pakui ana mai i Pauku hou oia ka i'auku 51(1.1, e pili oua i ka hoonoa nna i na dute o na wai- ■■■ wai pili ekalesia mai na aina e mai, ina ko» na heluhelu ehia ana ; a noonoo pu 'ia lioi ine na olelo hoike n ka hapa nui a inn ka hapa uuku o ke Komiie i kohoia no ua hila nei. Ala ke aoi ua hoopanee loa ia ka lula. Hoopanee ka Hale. L v llana 31— k'M. •"». 1 HOIKO A ;.NA KO.MITE. Hoike inai ke Komite Huikau no ka Palapnla Hoopii m;u Hana,Maui mai, no «a hoo* pii he 1-1, e tioi ana e hooemi i ka aulnu lio i hapalua ; e hooemi i ka uku o !;a IMoi a ms na luna aupuiu e ae, a pela aku : ua hooholo ke Komite e waiho i kahi mau hoopii ma ka papa, a e nnonoo ia kekahi mau kumu hoopii e ae me na hila kanawai e lawe ia mai ana, a me ka Bila Haawina pu. Apono ia. Heluhelu iiiai ka Hon. Kepoikai he Olelo Hooholo» e noi nna, e hoike mai ka Luna Hooinalu o ke KoniiMiia no n i Ama Lei Alll, i ka niii u na loaa o na. Aiua Lei Aln tio iiii inakahiki elini i h.'ila ae, n ine ka nui o na I'a;i i.ii k"ia iiniii in;ik iliiki e hiki mai i"» 'iiiiiii ka lloi). I.s'.'iil/cr:( / ka olela honho!o, ine. ka oMo ai.a, auhe knleana o knn Hil'i e hw? »)ii) i.) i na i))ii) nuwaho. U'jike iii,ll l. i L<im Kuluna, oia no k^'kahī oim Koini in i o n,i Auia l.e i Alii, aole nae • oi»«« kue -i- liii o'> hoohi 1o,• L'a inakaukau no-oia e l.iwe inai o hoike i na k.ia ma e niakeinake oia jn l i. Noi iiilu ka Hou, Ka.ii e wailio ia irm ka pap.i. I\la ka nioau ia ana, na hooholo ia e heopanee loa i ka olelo hoohoio. ■Na llana o i;a L,i. ii 'paua ka ooouoo ana i kn Hi!a Haawina iinua o ke Koinilo -o ka- llale. Kohoia ka llon. 1). K.uikah.i i Lun:» Hoomalu no ke Kon.ile. lla.iv,. iii o kn Moi a me ka Ohi.iia Aln %'.>.UUU. Nonoi inn ka Hon. Kaai e hoopau i,i ke komite a o hoike aku 1 ka Hale i 615 00U e like ine la e ku nei. Nonoi mai ka Hoii. Mikaleini e lioopau i ke i\omite. a e hoike aku i I, i ilah' i S3O. 000. Noiioi iu:u l. i Hon. .Mr. Ko ikanu i i&ōO. 000. . Hoike hti,'ii ka Loio Kuhina ua inanao kuhiliewa paha ua lioa he mau aina aupuni na nina lei alr, aole pela. () ia mau aina ua.like no la me na nina o kekahi kanakn poiK;i iho—no Li inea, no-Kaniehameha 111. mai keia niau uiiii, nona (ioiioi no, a ua ili niai i ua hooilina ona ina ka Leialn malalo oke kanawai. 11« uui io no na loaa inai na aina leialu 11101, aka, iloko o keia inau tnak'.ilnLi aku e lnki inui aua, e hoomahuahuu lot ia an i na luo no ua mau aina nei, a hiki i ka &ISi.COO no ka inea, e ana hou la ana nu pileni a pau o na aina leialu. Nonoi nuu ka llon. Nawahi e hoike aku keia Koinite i ka Ilale mahope iho o kanpon«»m una oka olelo lioike u k<* Koniile e kahea ia ua ae a me na hoole. >l iho[c iho o ke knmailio ana o kekahi. maii Iloa e ae. no ka liora okoa a keu, ua ninuii a a hoohoioia he $10,000. Ha t aiia ka hnawina o ka l'uuku a Kakauolelo*o ka Moi fes,oot>. Noi mai ka Hon. 1). Kaiuo e hooeini iho 1 S ; 1 (100. Ma ke ii"i nm ua hooholoia e like me ka L>ila $5,000. .Hapaiia ka haawina Hooinau o ka Moiwahine K-ine n.ake he $ 12,000. Ilooholoia. Ka hnawina no ka Ahaolelo o ka M. H. 1*371. S>l-5,000 Hooholoia. No ke Kakauolelo o ka Ahukukamnlu i &■'.> ii') kelu a ine keia halawai nna) $200. Hooh.4oia.. No iii lilo ene Ahakukainaln 8100. Hooholoia. No K'A OIIIANA HOOKOI.OKOI.O. Uku o ka Lunukaiiawai Niu oka Alia Kioki<; 610,000. Uoohot»i-A. Uku o kokua Lua-.ikau 000, H<*hulo)>. Uku o«e Ko'■«« Ltinakanawai Klu». $-S,. 000. Ilopholoin. Uku o*i' Knkauolelo o ka Alia Kiekio, $4,onu. ke noi na hooholoia,

Kiekie, 53,000. Ma.ke noi oa boot»olota $2,400. Oku-o ka UnuM Olelo o ka Aha Kiekie; a me ka Aha Hoomalu, $2,000. ; | Uko o ka iiuoakanawa» Kaopuai o j $3,000. Hoohoioi'a. |j Uku o na Lunakanawai Kaapuni o Ha-; waii, $3,600, Hoohgloja. | Uku oka Lnonkanawai Kaapuni o Kauai, , $2,000. Hooholoia. iUku o ka Lunakamwai Hoomalju o Honoluiu, 54,000. Ma be noi ua fao(Aoioia : «3,000. Ukn o ka L. Hoomaiu o Hiio $S.r 000. Ma ka boololi ana Komite Wae (na ( Kuhina) ua hooholoia $1,000 UWu L, Hoomalu © L&haina $8,000. i ! Ma ka hoololi a na" Komite Wae (na Ku-1 hina) ua hoohoioia $1,000. h i Uku Lonalfanawai ; Apana, Pana, Bawaiij j ■: $600, Hoohoioia. ' ! Uku Lunakannwai Apana, Kau Hawaii, $600. Hooholia. Uku Lunakanawai Apana Kona Akaa $4 ■ 50 & Kom Hema $450» 64a ke noi a k& Hon, .Kipi ua hooholoia, e | hookomo i hoeioli ma keia haawina, oia hoi ina elua Lunakanawai no ia mau Apana, : alaila $600 pakahi, aka, itta hookahi, e iike me ia i keia wa, e hoohalike no me lto ka bila, Aponoia. Uku Lunakawai Apana Kohala Akau $6; ;00. Hooholoia. Uku Lunakawai Apana Kohala Hema $6 00. Hoohoioia. Uku Lunakanawai Apana o Hamakua Hawaii, $600. * Uku Lnnakanawai Apana o Waiiuku Maui, $1.000. Aole i hoohoioia keia haawina ua nonoi e ia e hoopau ike Komite. Aponoia. ■-■■•'• Mahope iho o ka aponoia ana o ka Olelo Hoike a ke Komile, ua hoopanee ka halawal.

La Hana 32, —luno 6. Hoike mai ka Hop. Mr. Moehonua, ka hapa nui o.ke Komite Wae i haawi ia ai ka Hila no na Hora Hana oka fa, penei: • Mr, Peresidena: O ko oukou Komile Wae i haawiia ai ka palapala hoopii i nonai ia mai ai e hooiohe ia ka Bila e waiho nei imua o ka no ke kau palena ana i na hora hana o ka la, ke hoike aku nej, ua kuka akahele lakou no ka hana i waihoia mat ia lakou, a ua ninaninau pono hoi e> like me I k« lakou manao ana i na pomaileai o na poe 'he nvf e pjli, ana i keia mea, Ona hova | hana e hana mau ia nei i keia wa mana ! wahi maliiko, aole i hoopilikia i na poe panj liana, 'a ua ike no hoi makou o na hora hana he umi, oia ka mea maa puni i hana loii hi ia, a lie pono ke manao īa, oia na hora i hana i ku i ke Kanawai. Ua hoikeia mai no hoi i ke Komite, ma kekahi mau muhina ko, aole no i hanaia e like me ka mea mau, i a no ka inea o na hora ho umi ka mea mau i hana loihi ia, nolaiia, ke waiho aku nei ke i Komi(e i Bila e pakui pu ai no keia e waiho | nei imua o ka Hale, ! Kakau inoaia fna Komite ekolu; Samuel | <J. Waila, W, L .Moehonua, S. Kipi. | Hoike mai ka Hon. Mr. Aholo, ka hapn I uuku o ke Kmnile e nonoi mai ana oia i ma- ! nnwa hou nl(i) noua e hoike mai oi i kana •oielo h'oike. ' Aponoia, Hoike mai ke Kuhina Kalaiaina, ka Luna Hooinalu o ke Komile VVae no ka hila e ! hoopau ai i ke Kanawai laikini opiuma, ua hookomo lakou i pakui hou, oia hoi i hookahi laikini opiuma wale no ina $IG,OOO ika makahiki. Aponoia. Heluhelu mai ka Hon. Mr. Aholo he olelo liooholo, e hookawaleia i $2.000 no ke I Kula Hanai Kaikamahine ma Makawao. i Waihoia ma ka papa a noonoo pu nie ka iii- ! la Haawioa. ke noi ua kapaeia na rula, a wa eeia ka Hon. Mr. Kakina e heluhelu mai he pa- , lapala hoopii mai Honolulu mai, e noi ana, ! no ka malama pono ole ia o ka Halemai Pupule, a ine ka hana ino o ka Luna nana e nialama nei na mai pupule. Waihoia ma i ka papa. Heluhelu mai ka Hon. Mr. Kapule no ka : manawa mua he hila e hoololi ai i ke Kana- ! wai e pili ana i na auhau kula (Pauku 480, l Kanawai Kivila.) Oke ano nui oka lioolo- ! li, e hookuu i na mea keiki ole a pau i na ; auhau kula. Kapae Uia ia. Na Hana 0 K'A La. Hapaīia ka noonoo ana i ka hila e hoololi ai i ke Kanawai e pili ana i ka hooponopono ana i na kanawai ma kona heluhelu elua ana, a me ka ōlelō hoike pu a ke Koniile e nonoi ana e hoopanee loa ī ka bila. : Noho ka Hale i Komiie no kn Hila e hoololi ana o ka Olelo Hawaii ka olelo paa, : iua he kulike ole mawaena o ka olnlo Hawaii a me ka olelo &eritdnr<i. Ua hoopaapaa loihi ia ka Hila, a haawiia i kekahi Komite Wae. Ma ke noi, ua kapaeia na rula, hoike mai ! ka Hon. Mr. Aholo, ka hapa uuku o ke Ko- : mite Wae, no ka Bila no na Hora Hana 9, e apono aua i ka hila e waiho nei i ka.llale. Uo waihoia ka Bita a ine na olelo hoike ma ka Poalua e hiki inai ana. Hoopanee ka hale. La Hana 33—lune 6. Na Palapala Hoo^|.^ Mai Wailuku mai he palapala hoopii e noi ana, e hookaawale ia i liaawina no ka palekai ina Makena, a ine ka Hale Hookolokolo a me "ka Hale Paaliao ma lionuaula. Mai Hamakua mai he hoopii e noi ana no *na kumuū—uo ke kau ana i mau kanawai kupono ole. Waiho ia ma ka papa. Mai Kau mai he mau hoopii no 5, i ane like aku ia me kela. Waiho ia ma ka papa. Mai Kaanapali mai he hoopii f noi aiia, e ae ia wft(anaka Hawaii e kuleana iloko o na Aina )jei Alii- Hoopanee loa ia. Mai Honolulu inai, he hoopii e noi ana, i . r j wale nō malaina o ka makahiki <> hookapu ai na Konohiki ika amnania. Waihoia ma ka papa. Ūoike mai ke Komue Wae no ka hila e • I pii|aoaj na koa. n me nn poe i hoopaa ma* ' laf| o na palapahi hoopaa hana, e hookuu w||e ia lakou ma n<\ la koho halota ; ua noolakou a hooholo e hoopanee loa i ka hilaApano ia.

j Hoike mai ka Wailai ka oleiio ] : huike a ka hapa nai o ke Kemile Wae no k|a I hila e hoololi ai ike kanawai e piH ana i I | Papn Ola Hawnii; ua hooholo lakou e hoo< j ; moe ma ka j«pa iua hila nei. ' ' ilouke mai ka Loio i lta bpike & i i ke KomHeWae, no 'ka bilae pilv ana i nj» | holoholona liele waie i kuni oie ia; ua h6o- 4 ;■ hoīo lakou e apono i ua hila nei—ene ka hooI loli pu. Apono io, a hooholo ta no ke kakau , poepoo ana. ; , Hoike mai ke, Komite Wae no ka bila e ! hoopau loa ai .i ke Kanawai Hoopae LimaMna, na hodiolois e iakoa e hoopanee ioa j Hoike mai ke Komite >Wa«! w ka biia e hooioli ai i iia Paaku 1035 oke Kanaw^i, Kivila, ua hooholoia e lakou ka bila a me na 1 : hoololi. ■ ■ . i i I . -Na H*NA-0 j i Hap»»i ia ka Bila Haawina imua oke Ka-! ' mite o ka H®!e. ; i Eia na mea i iiooholo ia: i Iku Lunaiualiaainana Apanao Wailuku $ 800 ! | " " "" Makawao COD j i " " 'V iloDa»uk 40fJ 1 ! " " " iiaaa 000; ' " " *• Kaupo, ina j j elua J(K)0 pakahi, ina hookahi 1000 | i Uku Luiiukanawui Apana o Molokai $ 600 i " ' ■ " Lanai 4001 ; " " " Ēwa&Waianae 600 i ! " " " Waialuaanip i i Kooiauioa 000 i " *' " Kooiaupoko 600! " " iianaiei a nw> r ; i | Anahoia 000' i " " •' Lihue 000 i i ■ " V " ' Weliuea " 000 j '* KnkauoMo Aha Konpuni Apana 2 400' : " - " ' " "■ 3 30» I " " " " " 4 300 iNa lilo Pulapaia nw na-iiheae o. na Al;& ■ ilookol«koloa pau 1,500 j Na iilo oka Aha Kiekie 1,000 ■! " " " " Kaapuni Apana 2 1,500 I " 3 1,500 " " " " " " 4 800 ] Kuoi linke Kiiiiawai 500 i PItIAWAJ) Ko NA Ajna e m Kaha. ! I Uku oke Kuhina ona Aina.e, $10,000. i j Ua loilii ka hoopaapaa ana oke Komite o . ka Hale no keia Hila, a lioopanee wale ka , Half ii\p l;a hoohplo oie ia. •