Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 16, 17 April 1886 — "OHAWAII KO KA OI!." [ARTICLE]
"OHAWAII KO KA OI!."
"Ua lea kaena ake kamahele," peIh makon i hoomaopopo iho ai i ko makou lohe ana i na olelo a ke Knhina Waiwai mamua aku nei, ma ka awai o ka luakini o Kaumakapili, mahope iho o kana huakai hope ma Ameriea. X keia wa a makon e kakan nei, ke hou mai nei na olelo i pnoho ae iloko o ia po, me ka aai i ko makou hoomanao ans, no ka mea, he pili uhane ko na olelo ake Knhins Waiwai ia po i ke kahua palahalaha oka pono kaulike o ke kanaka, ioi aku mamua o kana i noonoo ai, iaia e pnana ana i na olelo i loaa ai ke kaena i ke Kama " O Hswaii no ka 01!" Oiai aohe loihi loa oka lohe ia ana oka haiolelo a ke Knhina, aole no paha i poina keia mau huaolelo ana i hoopnka ai, a penei ke ano nui o ia man olelo:
"la'u ma Wasinetona, mahope o ko'u knka ana me ke Kuhina Hanale Kaaka, ua hele aka maua e launa a e kamailio me ke Kuhina Nui o Amerioa aua hoike aku au he kuleana nui ko Hawaii i ko na aupuni e ae a pau maluna o na mokupnniliilii o ka Pakipika Hema, no ka mea, na Inln kakon i na kenikeni, ua hoouna kakou i na kumu, a mai ia Hawaii aku ke ao ana i ko laila poe i ka ike a me ka malamalama. *'
He maa olelo keia 1 piha i na alakai ana i ka noonoo no ko kakon pono iho ma ia mau mokuponi, aka he mau
«■h'o Df«- 1 i* JLSBe.JK-Si h M>.* 1 ku UiU |x>e t koi mū t v 1.3. ?&.t 'i-i'Un t>... o)s tam v a 3iookaLL Tn« ua kulean» kakou miJbn# o m Mokuuuui oks Hēuaa ug a* LooaīMi'a6o aiīii uk« I ko laila poe, ala.ila, ci kuleaua o Americs na&luna o kikou no ia kuuiu liookahi. Ei» kakou ke kalokalo &ku uei i nn apono mai aua Aujpjuii uuS 1 lēia hookobu aua aku o kakou ma'uim u kpkahi lahni knolLoa. Oia ilio !h ano t ke annnn walo aku uei knkou, a na makaukau o pakaha iko Ua; ika mea a kakou i kue aku ai no kakoi? ih6.
Ke nlu nei keia kuko iwaena o ua Kalaiaiua. o keia Aupimi, a ke hele lor. aku o na palena o ka pono a me ke kauiike, ke kanawai "heokahi nana e rula a e kaaiīa nei ka pono ma-waena ona iahui nui a uuku oke ao nei. O kakou oka mea i hilinai maluna oka pono a me ke kaulike no ko. kakou noho kuokoa ana, ka mea e hoao ijei e wawahi i ke kahua o ko kakou Aupuni eku nei, a e maluhia nei nāai na kuko ana mai ana lahui nni a ikaika, e like me Geremania, Enelani, Farani, a pela aku. Eia nae. ke lohe mau nei kakou Ina ao ana mai a na olelo a na luua aupuni o kakou, he mea maikai keia, a ke hoopiha ia nei na kuko lflSwa o ka lahui mamuh o na olelo a rae na alakai oia ano, me he la, ua nele Ipa lakou i ka ike ike ano o na mo(felo o na aupuni i nlu ae malalo pakaha wale, a me na hopena i loaa--ia .lakou. O na aupuni i kukuluji malunt oke kahua o na manao kuko & pakalia wale, aia lakou i hea ; keia mana^a?
Oke aupum i kukulu ia malnua o ka oiaio ame ka pono kaulike o ua mea a pau 5 aole he ahi, aole hoi he ino nana e kinai.